حفاظت از محیط زیست، ارزش افزوده و اشتغال پایدار؛
اهمیت جمع‌آوری فلرهای نفتی
ساسان ناصری‌زاده/فلرهای نفتی گاز‌هایی هستند که به همراه استخراج سوخت از دل زمین خارج شده و سوخته می‌شوند، این اقدام خطرات محیط زیستی دارد، درحالی که می‌توان با جمع‌آوری آنان ارزش افزوده و اشتغال پایدار خلق کرد. به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، فلرهای نفتی گاز‌هایی هستند که به هنگام استخراج سوخت‌های فسیلی از دل زمین، به‌همراه آن خارج می‌شوند، عمده این گازها سوزانده شده که دلیل آن نیز جلوگیری از بروز حوادث خطرناک مانند انفجار و به منظور ایمنی تجهیزات صورت می‌پذیرد. درنتیجه اهمیت این موضوع برای محیط زیست و همچنین تولید «سی ان جی» و «ال ان جی»موجب شده تا همچنان در اولویت قرار گیرد.
اوایل آبان‌ماه بود که غلامرضا مفیدی مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون از دست یافتن ایران به دانش فنی حذف فلرهای نفتی در مناطق نفتخیز جنوب خبر داد. مفیدی با اشاره به اینکه کار جمع‌آوری گازها از سال ۵۰ خورشیدی آغاز شده و روند کار نیز پس از انقلاب شتاب یافته است، از به پایان رسیدن جمع آوری گازهای شیرین و شروع به فراهم آوردن گازهای ترش خبر داد. به‌گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ گازهای فلر شده یا مشعل سوزی تاثیر خطرناکی بر محیط زیست دارند. روزانه ۶۰۰میلیون‌فوت‌مکعب گاز و یک‌میلیون بشکه نفت خوراک پالایشگاه‌ها در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون تولید می‌شود که با جمع‌آوری فلرهای نفتی می‌توان از آنان در تولید «سی ان جی» و «ال ان جی» استفاده کرد. ۷۰درصد تأسیسات نفت و گاز در تالاب‌ها و مناطق مسکونی قرار دارند که این مسئله اهمیت تاثیر فلرهای نفتی بر محیط زیست را چند برابر می‌کند. گاز‌هایی که به همراه نفت در میدان‌ها سوزانده می‌شود، فرآورده‌های سمی مانند اکسید‌های گوگرد به همراه دارند و موجب انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند. سوزاندن فلر با بازده بسیار پایینی صورت می‌گیرد که ترکیبات آلی خطرناکی همچون تولوئن و بنزین را تولید کرده همچنین مقدار قابل توجهی هیدروکربن‌های ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ را در هوا منتشر می‌کند که سرطان زا هستند. غلامرضا شریعتی؛ استاندار خوزستان در اواخر دی‌ماه سال ۱۳۹۸ از رنج بردن اهواز از فلرهای نفتی گفت و علت آن را محدود به دود خودرو‌ها ندانست. شریعتی در سخنان خود که در مراسم زنگ هوای پاک و در دبیرستان حضرت زینب (س) ناحیه ۴ اهواز برگزار شد، از انعقاد قراردادی به مبلغ ۳.۲ میلیارد دلار برای جمع آوری فلرهای نفتی اطلاع داد که به گفته او دولت به صورت جدی به دنبال جمع‌آوری آنان است و مناطق نفتخیز جنوب نیز در همین جهت اقداماتی را انجام داده است.
جمع‌آوری فلرهای نفتی و ارسال آنان به پالایشگاه‌ها
مقدم؛ رئیس کارخانه گاز و گاز مایع ۶۰۰ (یکی از کارخانجات جمع کننده فلر) گفت: «ماموریت کارخانه ذکر شده فراورش گاز در مرحله اول میدان‌های نفتی اهواز است. هم اکنون همه این دسته از گازها در مرکز استان خوزستان از سوی ما فراورش می‌شود و محصول ما یا همان گاز مایع به سمت پتروشیمی بندر امام و گاز خروجی نیز برای استفاده در پتروشیمی مارون ارسال می‌شود». زارع٫ مدیر عملیات کارخانه نفت و گاز کارون در خصوص کارخانه گاز و گاز مایع ۶۰۰ گفت: «تاریخ ساخت این مکان به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی باز می‌گردد که با توجه به گذشت بیش از ۵۰سال از عمر این سازه، کماکان کارخانه با سخت کوشی و همت کارکنان صنعت نفت پابرجا مانده و به وظیفه خود عمل می کند. تامین خوراک و ورودی ۲ پتروشیمی منطقه از جمله وظایف این کارخانه هستند». او افزود: «اخیرا با تعمیرات و اصلاحیه‌ای که از سوی گروه مهندسی مناطق نفتخیز جنوب انجام شد، توانستیم میزان مایعات ارسالی به کارخانه پتروشیمی را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم. بر اساس شواهد به نظر می رسید که به دلیل نبود گاز سوزی با کاهش تولید نفت مواجه شویم، اما کارکنان بخش عملیات گاز و گاز مایع مناطق نفتخیز جنوب، با برنامه ریزی منسجم عملیات اصلاحیه را بدون کاهش تولید انجام دادند که ضمن موفقیت در حفظ میزان فرآوری نفت از بروز گاز سوزی در مجاورت اهواز نیز جلوگیری شد».
کاهش مشعل‌سوزی از ۷۰درصد به ۱۱.۵درصد طی چهاردهه
محمدرضا نادری؛ رئیس HSC پدافند غیرعامل و مدیریت بحران مناطق نفتخیز جنوب گفت: «به‌منظور نگهداری از محیط زیست و حفظ منابع و انرژی و همچنین جلوگیری از هدر رفت آن، طرح‌های متعددی به‌صورت شرح نیاز و مصوب جهت جمع‌آوری گازهای مشعل در دستور کار شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قرار گرفته است». او در‌خصوص اقدامات صورت گرفته در زمینه جمع‌آوری فلرهای نفتی یا گازهای مشعلی، افزود: «بدون دود کردن مشعل‌ها و همچنین تغییر تیپ فلرها، فرستادن گازهای مشعل به شرکت‌های خصوصی برای فشار افزایی و چینی‌سازی که در مجموعه نیز در دست اجرا هستند؛ از‌جمله کار‌های انجام گرفته است. تا پیش از سال ۵۷ میزان گاز سوزی در مشعل‌ها حدود ۷۰درصد بود؛ اما پس از آن این مقدار کمتر شده و در سال ۹۸ به ۱۱.۵درصد رسیده است».
خاموشی ۵۰ مشعل‌سوز فعال در کلانشهر اهواز؛ به‌زودی
نادری در مورد دیگر طرح‌های مناطق نفتخیز جنوب بیان کرد: «قرار دادی به مبلغ ۱۶۷ میلیون دلار میان شرکت نفت و گاز کارون و پتروشیمی مارون در خصوص بهسازی و احداث تاسیسات جمع آوری گازهای مشعل منعقد شد. بر اساس این پیمان نامه روزانه ۲۴۹میلیون فوت مکعب گاز فراهم می‌شود. قرارداد دیگری نیز با پالایشگاه گاز بید بلند خلیج فارس با سرمایه گذاری حدود یک‌هزار و ۱۰۹میلیون‌دلار جهت جمع آوری نزدیک به ۶۰۰میلیون فوت مکعب گاز در روز عقد شد که با اجرای این ۲ طرح ۵۰ مشعل فعال در پیرامون کلانشهر اهواز خاموش می‌شود». رئیس پدافند غیرعامل و مدیریت بحران مناطق نفتخیز جنوب از اجرای طرح هایی به منظور جلوگیری از سوزاندن مایعات که آلاینده‌های محیط زیستی هستند، خبر داد و اظهار داشت: «بهسوزی در مشعل‌ها نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و با اجرای این طرح‌ها می‌توان در جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها و هیدرو کربن‌های نسوخته در سطح هوا کمک شایانی کرد»
جمع‌آوری فلرهای نفتی؛ جلوگیری از هدر‌رفت سرمایه ملی
محمد منصوری؛ معاون مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت مناطق نفتخیز جنوب در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به گاز‌هایی که پیشتر برای سوزاندن به مشعل ارسال می‌شد، گفت: «با استراتژی‌های اتخاذ شده از سوی وزارت نفت و سرمایه گذاری شرکت‌های پتروشیمی در سال گذشته ۲ قرار داد مهم منعقد شد که طی آن با اجرای ۲۷ پروژه، میزان گسترده‌ای از گازهای فلر شده جمع‌آوری و در نهایت به منظور خوراک پالایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد». او افزود: «پالایشگاه مارون قرار است بر اساس قرارداد منعقد شده، فلرینگ گازهای اطراف کلانشهر اهواز را جمع‌آوری نماید که هدف آن حفاظت از محیط زیست در مقابل آلودگی‌های گازهای ارسالی به مشعل‌ها است. این اقدام در کنار جلوگیری از هدر رفت سرمایه ملی، ارزش افزوده به همراه دارد، که هم می‌تواند جهت تولید داخلی و هم صادرات مورد استفاده قرار بگیرد».
تحقق جمع‌آوری حجم گسترده‌ای از فلرهای نفتی؛ به‌زودی
بر‌اساس قرارداد‌های عقد شده برای جمع آوری فلرهای نفتی بین شرکت نفت و گاز کارون و پالایشگاه بید بلند خلیج فارس و مارون مقرر شد که طی سه‌سال و شش‌ماه بخش عظیمی از گازهای ارسالی به مشعل که سوزانده می‌شوند، جمع‌آوری، فراورش و سپس به ارزش افزوده تبدیل شوند. انجام این طرح ها در چند قالب تعریف شده است، از جمله احداث کارخانه‌های جدید و بهینه سازی تاسیسات موجود که پیرو ساخت این سازه ها نیاز به نیروی انسانی در حجم قابل توجهی وجود دارد و امید است در کنار حفظ محیط زیست، اشتغالزایی را برای خوزستانی‌ها به ارمغان آورد.
درهمین‌راستا گفته می‌شود؛ قرارداد‌های بهسازی و نوسازی تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل مناطق نفتخیز جنوب مشتمل بر ۳۲ طرح است که قرار شده با اجرای آن‌ها طی دو و نیم‌سال از سوزاندن روزانه ۷۶۰میلیون‌فوت‌مکعب (معادل ۲۲میلیون‌متر‌مکعب) گاز در منطقه شرق رودخانه کارون جلوگیری شود. به‌گزارش خبرگزاری صدا‌و‌سیما؛ با اجرای این ۳۲ طرح، روزانه ۵۱۰میلیون‌فوت‌مکعب به خوراک پتروشیمی در حال احداث بیدبلند ۲ و روزانه ۲۵۰میلیون‌فوت‌مکعب به خوراک پتروشیمی مارون اضافه می‌شود. همچنین با جمع آوری این گازها، تولید مایعات گازی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب هم حدود ۳۸هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد که سبب افزایش خوراک پتروشیمی بندر امام خواهد شد. مسجدسلیمان، آغاجاری، گچساران، کارون و مارون روزانه حدود سه‌میلیون بشکه نفت خام و بیش از یکصد میلیون متر مکعب گاز طبیعی تولید می‌کند. بخشی از نفت خام تولیدی این شرکت که گستره فعالیت آن در پنج استان جنوب و جنوب غربی کشور قرار دارد به پایانه نفتی خارگ در استان بوشهر برای صادرات و بخشی نیز از طریق لوله به پالایشگاه‌های نفت آبادان، اصفهان، شیراز، تهران و تبریز برای تولید فراورده‌های نفتی برای مصرف داخلی انتقال می‌یابد.