روزی که پای بردهها به سینما باز شد!
سینما هیچگاه از موضوعاتی که با دغدغههای اجتاعی پیوند خوردهاند، دور نبوده و حتی در ساختاری لوکس و سرمایهداری همچون هالیوود نیز، توجه به این مقولهها از قلم نیفتاده است. بردهداری هم از آن مضامینیست که پتانسیل بالایی برای جذب مخاطب داشته و این امکان را میدهد تا با ارائه داستانهایی که بر زندگی مشقتبار بردهها و بهویژه سیاهپوستان تمرکز میکنند، درامهایی قدرتمند خلق کرد. از نسخه صامت «کلبه عمو تم» که در سال 1918 توسط «جی. سیرل داولی» بهرویِ پرده رفت تا همین اواخر در سال 2019 که «کیسی لمونز» براساسِ داستان زندگی «هریت تابمَن»؛ مبارز علیه بردهداری و از موفقترین رهبران سازمان مخفی «راهآهن زیرزمینی» را در قالبِ فیلمی باعنوانِ «هریت» اکران کرد؛ این سوژه از آبوتاب نیفتاده است و بعضاً شاهد آثاری دراینزمینه بودهایم که با تحسین منتقدان و مخاطبان عام نیز مواجه شدهاند. در اینجا به تعدادی از به یادماندنیترین نمونهها از این فیلمها اشاره میکنیم که در سالهای اخیر ساخته شدهاند و از کلاسیکهایی نظیر «بربادرفته»، «بنهور»، «اسپارتاکوس» و «طبل» گذر میکنیم؛ ضمناینکه همه این آثار برمبنای واقعیت ساخته شدهاند.
۱۲سال بردگی
سال ۱۸۴۱؛ یک سیاهپوست آزاد، با همسر و فرزندانش در ساراتوگای نیویورک زندگی و با نواختن ویولن، امرارمعاش میکند. یکشب توسط چندنفر اراذل اغفال و بهوسیله آنها مسموم و بهعنوان برده فروخته و به مزارع پنبه در جنوب آمریکا برده میشود. او سپس ۱۲سال از زندگی خود را بهعنوان یک برده جنوبی میگذراند ...؛ این اثر براساس خودزندگینامهای بههمیننام اثر «سالومون نورثاپ» در سال 2013 اکران شد. کارگردان آن، استیو مککوئین و نویسنده آن، جان ریدلیست. چیویتل اجیوفور نیز نقش «سالومون» را ایفا میکند. این، اولین فیلم تاریخ سینماست که در آن، یک سیاهپوست اسکارِ بهترین فیلم را تصاحب کرده است.
تولد یک ملت
«نات ترنر» بردهای که سواد دارد و کتاب مقدس را میخواند، به مزارع برده میشود تا برای بردهها موعظه کند. او با القای اینکه اربابان سفید، ارباب آنها هستند، به مزارع برده میشود؛ ولی سرانجام از اعمال اربابان سفید پشیمان شده و دست به شورش میزند و حتی جان خود را دراینراه ازدست میدهد. حرکت او، اولین گام علیه بردهداری سفیدپوستان بود ...؛ این فیلم در ژانر زندگینامهای با مبنای واقعی، بهکارگردانیِ و بازیگری نقش اول؛ نیت پارکر در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. «ترنر» در سال ۱۸۳۱ رهبری گروهی از بردگان را برعهده گرفت و طی شورشی که به «قیام ساوثهمپتون» مشهور شد؛ ۵۰نفر از سفیدپوستان را کشتند.
لینکلن
یک درام تاریخی بهکارگردانی و تهیهکنندگی استیون اسپیلبرگ با بازی خیرهکننده دانیل دی-لوئیس در نقش «آبراهام لینکلن» که زندگینامه شانزدهمین رئیسجمهوری آمریکا را روایت میکند و براساس قسمتی از کتاب «تیم رقبا: نبوغ سیاسی لینکلن» اثر دوریس کرنز گودوین ساخته شده است. فیلم بر چهارماه پایانی زندگی «لینکلن» متمرکز است و تلاشهای او، برای بهتصویبرساندن سیزدهمین اصلاحیه قانون اساسی ایالات متحده توسط مجلس نمایندگان را در زمانیکه جنگ داخلی آمریکا با خشونت هرچهتمامتر ادامه دارد، بهتصویر میکشد. درواقع، بهدنبال این اصلاحیه بود که بردهداری در کشور آمریکا ممنوع شد. این فیلم در سال ۲۰۱۲ اکران عمومی و در 12 رشته نامزد اسکار شد.
دولت آزاد جونز
«نایت جونز» یکی از کسانیست که داستان زندگی و شورشی که در دوران جنگ داخلی انجام داد، محل اختلاف افراد بسیاری در ایالات متحده بوده است. او یکی از جنگجویان جبهه جنوب بود که پس از مدتی، از این جبهه بهدلایل نامشخص خارج شد و پس از بازگشت به زادگاهش، ارتشی با استفاده از شورشیان و بردگان آزادشده تأسیس و در منطقهای در میسیسیپی، ایالتی مستقل تعریف کرد. او پس از پایان جنگ داخلی، زندگی خود را وقف افراد و بردگان آسیبدیده این جنگ کرد و با یک زن سیاهپوست که سابقاً برده بود، ازدواج کرد. این اکشن بهنویسندگی و کارگردانی گری راس براساس داستان زندگی «نیوتون نایت» ساخته شده است. بازیگر اصلیاش «متیو مککانهی» بوده و در سال 2016 اکران شد.
من برده هستم
گرچه این فیلم از دید سینمادوستان و منتقدین بهدور مانده؛ اما داستان جذاب و حقیقی آن باعث تحسین فیلم و شخصیت اصلی خواهد شد. «مالیا» از یک قبیله قدرتمند ساندنسیست که پدرش رئیس قبیله بوده و بههمیندلیل او نیز یک زن نترس و قدرتمند است. مجاهدین او را دزدیده و در بازار تجارت برده بریتانیا میفروشند؛ درنتیجه او با ترس، نابرابری، تبعیض و خشونت روبهرو میشود. او اکنون باید برای رهایی از بردگی غیرقانونی و اجباری، خود را رها کند. نکته مهم داستان ایناستکه در دوره مدرن رخ داده و داستانها از سالهای ۹۰ تجاوز نمیکند. نقش «مالیا» (با نام واقعی منده ناظر) را «وونمی موساکو» بازی کرده است. کارگردانی این فیلم که در سال 2010 اکران شد را گابریا رانگ برعهده دارد.