ردپای برده‌داری در روزگار ما
«تخمین زده شده که در روزگار فعلی، بیش از ٤٠میلیون برده مدرن، قربانیان جهان امروز را تشکیل می‌دهند!» گزارش ١٩ سپتامبر ٢٠١٧ نشریه The Guardian با این جمله دردناک شروع می‌شود و پیش از توضیح درباره عبارت «برده مدرن»، اضافه می‌کند: «داده‌های سازمان بین‌المللی کار وابسته به سازمان ملل موسوم به ILO نشان می‌دهد که در سراسر جهان درهمین‌زمان، ٢٤.٩میلیون‌نفر در دام کارهای اجباری و طاقت‌فرسا زیر شرایط انسانی گرفتار آمده‌اند و درهمین‌راستا، آمارها حاکی از وقوع ١٥.٤میلیون‌فقره ازدواج اجباری‌ست. تأسف‌بارتر اینکه از جمعیت ذکرشده به‌عنوان برده مدرن، حدود ١٠میلیون‌نفرشان، کودک هستند!» احتمالاً با خواندن این آمار که تنها بخشی از شرایط زندگی ناگوار جمعیتی قابل‌توجه از این کره خاکی را بازگو می‌کند، به درکی روشن‌تر از عبارت «برده مدرن» رسیده‌اید. اگر بخواهیم بیشتر با آن آشنا شویم، می‌توانیم به مقاله منتشره توسط فیونا دیوید؛ وکیل و محقق درزمینه قاچاق انسان و بهره‌برداری غیرانسانی از مهاجرین، در سایت اینترنتی مجموعه تحقیقاتی،آموزشی CHANCE اشاره کنیم که نوشته: «رفتارهای غیرانسانی با انسان‌ها در قالبی که گویی جنسی قابل دادوستد هستند، پیشینه تاریخی بسیار کهنی دارد و تلخ‌ترین وجهه آن این‌بودکه اساساً این‌شکل رفتار با بعضی گروه‌های انسانی، کاملاً قانونی و حق‌مدارانه از جانب بخش‌های دیگری از طبقات اجتماع بود. کوین بالز؛ استاد رشته برده‌داری مدرن دانشگاه ناتینگهام و از نویسندگان اصلی تحقیق علمی Global Slavery Index که شاخص برده‌داری در دنیای امروز را در کشورهای مختلف بررسی کرده است، می‌گوید که ما بسیار خوش‌شانس هستیم؛ چون در دوره‌ای بسر می‌بریم که برده‌داری نه‌تنها عملی غیربشری به‌شمار می‌رود؛ بلکه رفتاری خلاف قوانین بشری‌ست و با آن، برخورد می‌شود. بااین‌همه، من با این‌بخش از صحبت‌های وی مخالفم؛ زیرا این‌ها یک روی ماجرا هستند. آنچه بر سر بسیاری آدم‌های ضعیف و کارگران در شرایط سخت می‌آید، کمتر از برده‌داری نیست و در دنیای مدرن امروزی، این‌مفهوم نیز پوست انداخته و شکلی تازه و مدرن به‌خود گرفته است؛ به‌طوری‌که قانون نمی‌تواند به مقابله با متولیان آن بپردازد؛ زیرا بر روالی به‌ظاهر قانونی طی مسیر می‌کند. درکنارآن، باید توجه داشت که قاچاق انسان، مسئله‌ای دورازذهن و تصور نیست و از تمام این‌افراد به‌اشکال مختلف سوءاستفاده می‌شود. انواع بهره‌کشی‌های جنسی و جسمی را تجربه میکنند و مگر، برده‌بودن چیزی جز این است؟» او تنها در یک مثال ساده از تحقیق انجام‌گرفته ازسوی دیه‌گو راسل و جودو لارسن در بنگلادش نام می‌برد که نشان‌دهنده وجود ١.٥میلیون‌نفر از جمعیت ١٦٠میلیون‌نفری این کشور (در زمان تحقیق) در قالب برده‌های مدرن و امروزی‌ست! امری‌که البته بعدها توسط نهادهای دولتی این کشور رد شد. وجوه سیاه دیگری از این عبارت را می‌توان در گزارش به‌روزشده سازمان بین‌المللی Anti-Slavery مشاهده کرد که مدعی‌ست، برده‌داری در قرن ١٩ پایان نپذیرفته و تابه‌امروز ادامه یافته؛ زنانی‌که به‌ناچار با مردان بسیار مسن‌تر از خود ازدواج میکنند یا سر از خانه‌های فحشا درمی‌آورند، مردانی‌که در سیستم سرمایه‌داری مجبور به کار با اندک‌حقوق ممکن می‌شوند، کودکانی‌که به‌شکل کودک‌سرباز و ناخواسته در جنگ‌ها حضور دارند و ... آیا وقتی گفته می‌شود که ٤.٨میلیون‌نفر در جهان، تحت استثمار جنسی قرار دارند، باید باور کنیم که برده‌داری ریشه‌کن شده است؟ درهمین‌منبع درباره انواع برده‌داری آمده است: «نیروی کار ارزان، کار در ازای بدهی، قاچاق انسان، برده‌داری نژادی، کودکان کار، ازدواج اجباری و زودهنگام، ازجمله مصادیق کلی برده‌داری مدرن به‌شمار می‌روند». سایت مجموعه حقوق بشر موسوم به HRF نوشته است: «از ٤٠.٣میلیون برده مدرن جهان امروز، ٣٠.٤میلیون‌نفر در محدوده آسیا و اقیانوسیه و عمدتاً به‌عنوان نیروی کار ارزان‌قیمت فعالیت میکنند. ٩.١میلیون‌نفر ساکن آفریقا هستند، ٢.١میلیون‌نفر آمریکایی هستند و ١.٥میلیون‌نفرشان در کشورهای توسعه‌یافته مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند». این گزارش به این‌موضوع نیز اشاره دارد که به‌طور‌میانگین، ١٦درصد از برده‌های مدرن در بخش‌های اقتصادی به کار گماشته شده‌اند و ٤.٨میلیون‌نفرشان درمعرض سوءاستفاده جنسی قرار دارند؛ آن‌هم درحالی‌که ٩٩درصد زنان و دختران قاچاق‌شده در جهان به‌همین‌منظور ربوده و دادوستد می‌شوند. آن‌ها درحالی هیچ منفعت مالی از فعالیت‌های اجباری خود نمی‌برند و با حداقل شرایط زیستی روزگار می‌گذرانند که سالانه ١٥٠میلیارددلار روانه جیب سودجویان و دلالان جهانی میکنند! «روز جهانی لغو برده‌داری» اولین‌بار در سال ١٩٨٦ میلادی ازسوی سازمان ملل معرفی شد. همین‌سازمان در گزارش سالانه خود آورده است که از هر چهار برده در جهان امروز، یک‌نفرشان کودک است! گزارش سازمان غیرانتفاعی TheClever، فهرستی از کشورهایی که بیشترین برده‌های مدرن جهان اکنون را به‌خدمت گرفته‌اند، منتشر کرده است که در صدر آن‌ها، هند با ١٨میلیون و ٣٥٤هزار و ٧٠٠نفر قرار دارد؛ بعدازآن، به‌ترتیب، چین با سه‌میلیون و ٣٨٨هزار و ٤٠٠نفر، پاکستان با دومیلیون و ١٣٤هزار و ٩٠٠نفر، ازبکستان با یک‌میلیون و ٢٣٦هزار و ٦٠٠نفر، کره شمالی با یک‌میلیون و ١٠٠هزارنفر، روسیه با یک‌میلیون و ٤٨هزار و ٥٠٠نفر، کنگو با ٨٧٣هزار و ١٠٠نفر، سودان با ٤٥٤هزار و ٧٠٠نفر و دومینیکن با ١.٤هزار و ٨٠٠نفر قرار دارند!