هالیوود به‌روایتِ اسکناس!

۱. FACING THE GIANTS
بودجه: 100.000دلار
سود: 38.551.255دلار
فیلم‌های ورزشی معمولاً ازنظر فروش در باکس‌آفیس عملکرد قابل‌قبولی از خود نشان می‌دهند؛ اما خب عنوان Facing the Giants ساخته 2006 الکس کندریک؛ یک زیرژانر تلفیقی دیگر نیز در خود داشت: درام مسیحی. نتیجه کار این‌شدکه فیلم مذکور با بودجه‌ای عجیب و حقیقتاً ناچیز، به فروش خیلی‌خوبی دست پیدا کند. شاید با خود بگویید ۳۸میلیون‌دلار ناقابل که چیزی نیست؛ اما خب آمار ROI یا همان‌میزان بازگشت سرمایه سودِ ۳۸هزار و ۴۵۱درصدی این اثر را نشان می‌دهد!

۲. PARANORMAL ACTIVITY
بودجه: ۴۵۰.000دلار
سود: 89.376.549دلار
«فعالیت فراطبیعی» فیلمی در ژانر تصاویر پیداشده و فراطبیعی ترسناک به‌نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی اورن پلی و محصول سال ۲۰۰۷ است. این فیلم برای اولین‌بار در جشنواره فیلم‌های ترسناک «اسکریمفست» آمریکا در ۱۴ اکتبر ۲۰۰۷ به‌نمایش گذاشته شد و نزدیک به ۹۰میلیون‌دلار ازطریق گیشه به‌دست آورد. باتوجه‌به بودجه ناچیزِ ۴۵۰هزاردلاری Paranormal Activity، درصد بازگشت سرمایه این فیلم چیزی بالغ‌بر ۱۹هزار درصد بوده است.

۳. FIREPROOF
بودجه: ۵۰0.00۰دلار
سود: 57.096.178دلار
دوسال پس از اکران Facing the Giants؛ یعنی در سال 2008 الکس کندریک یک درام مسیحی دیگر را کارگردانی کرد: Fireproof. این اثر، روی انحطاط زندگی مشترک یک کاپیتان آتش‌نشان (با درخشش کرک کامرون) و همسرش (ارین بتیا) تمرکز داشت. Fireproof توسط بسیاری از منتقدان (به‌معنای واقعی کلمه) با خاک یکسان شد؛ اما این‌مسئله نتوانست جلوی سودآوری کلان آن‌را و دیده‌شدنش توسط معتقدان سرسخت مسیحیت بگیرد. این فیلم حتی پس از گذشت ۱۲سال همچنان پرفروش‌ترین فیلم Indie یا مستقل مذهبی محسوب می‌شود. الکس کندریک و تیمش با ساخت این عنوان، حدود ۱۱هزاردرصد سود به‌دست آوردند.

۴. THE TEXAS CHAINSAW MASSACRE
بودجه: ۱۴0.00۰دلار
سود: 14.164.858دلار
فیلم ترسناک و کلاسیک توبی هوپر که در سال ۱۹۷۴ روی پرده سینماها رفت، خشونت، وحشت و شهرت خاصی دارد. داستان ازاین‌قرار است که گروهی از نوجوانان به نزدیکی خانه سابق پدربزرگشان می‌روند؛ غافل‌ازاینکه «صورت‌چرمی» (Leatherface) با آن اره‌برقی هراس‌انگیز درانتظارشان است. «کشتار با اره‌برقی در تگزاس» کار خود را با یک بودجه حداقلی آغاز کرد و آن‌قدر موفقیت‌آمیز بود که چندین و چند ادامه، ریبوت و ریمیک از روی آن ساخته شد؛ اگرچه، هیچ‌کدام نتوانستند موفقیت و سودآوری ۱۰هزار درصدی این اثر را تکرار کنند.

۵ . THE GALLOWS
بودجه: ۱۰۰.000دلار
سود: 6.898.494دلار
بااینکه پیش‌بینی فروش و موفقیت فیلم‌ها در باکس‌آفیس، کار بسیارسختی‌ست؛ اما از روی تجربه می‌توان گفت که فیلم‌های ترسناک (مخصوصاً آن‌هاکه با بودجه‌های بسیارپائین ساخته می‌شوند) شانس موفقیت خیلی‌زیادی دارند. به‌هرحال، همه می‌دانیم ژانر ترسناک از جمله ژانرهایی‌ست که در آن، کیفیت محصول نهایی لزوماً به میزان بودجه وابسته نیست. همین‌مسئله، راجع به فیلم ترویس کلاف و کریس لوفینگ؛ یعنی The Gallows، صدق می‌کند؛ فیلمی که علی‌رغم نمرات بسیارضعیف (۱۵ از ۱۰۰ در سایت راتن تومیتوز)، در سال 2015 و با یک بودجه ۱۰۰هزاردلاری موفق شد ۶۷۹۸درصد سود خالص کسب کند. ادامه این عنوان نیز سال ۲۰۱۹ با نام The Gallows Act II اکران شد

۶ . ERASERHEAD
بودجه: ۱00.0۰۰دلار
سود: 4.652.535دلار
«کله‌پاک‌کن»؛ فیلمی سورئال به‌نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی دیوید لینچ؛ با بازی جک نانس، شارلوت استوارت، جین بیتس، جودیت آنا رابرتس، لارل نیر و جک فیسک محصول سال ۱۹۷۷ است. در سال ۲۰۰۴ کتابخانه کنگره ملی، این فیلم را برای حفاظت در فهرست آثار ملی قرار داد. این اثر، حقیقتاً سبک خاص دیوید لینچ را وارد عرصه سینما کرد و بسیاری از منتقدان آن‌را روایتگر افکار و حالات شخصی این کارگردان می‌دانند. بااینکه لینچ حتی تابه‌امروز صحبت‌های زیادی راجع به این فیلم نکرده و می‌خواهد که افراد نگرش و برداشت مخصوص خودشان را از آن داشته باشند، برخی از شایعات حاکی‌ازاین‌است‌که ساخته‌شدن Eraserhead ارتباطی با دختر لینچ (جنیفر) دارد. موضوع هرچه باشد، این اثر با سودآوری ۴۵۵۳درصدی خود توانست لقب یک شروع خیره‌کننده برای درخشش دیوید لینچ در تاریخ سینما را به‌خود گرفت.

۷. AN INCONVENIENT TRUTH
بودجه: 1.000.000دلار
سود: 46.416.400دلار
«یک حقیقت ناراحت‌کننده»؛ فیلم مستندی‌ست که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد و همان‌سال جایزه اسکار بهترین مستند را ازآن‌خود کرد. این عنوان، روایتگر ماجراهای آلبرت آرنولد گور جونیور مشهور به اَل گور؛ فعال محیط زیست، سیاست‌مدار آمریکایی و برنده جایزه صلح نوبل است. ال گور شش‌سال پس از تلاش ناموفقش برای تبدیل‌شدن به رئیس‌جمهوری ایالات متحده، به‌عنوان مجری بخش آب‌وهوا فعالیت خود را آغاز کرد و خیلی‌زود نسل جدیدی از فعالان محیط زیست را به‌وجود آورد. یک حقیقت مشخص وجود دارد و آن‌هم این‌است‌که معمولاً فیلم‌های مستند مورداستقبال آن‌چنانی قرار نمی‌گیرند؛ حال‌اینکه An Inconvenient Truth با بودجه یک‌میلیون‌دلاری، بالغ‌بر ۴۵۰۰درصد سودآوری به‌همراه داشت.

۸. THE BIG PARADE
بودجه: 245.000دلار
سود: 11.015.791دلار
شاید باورتان نشود اما از اکران فیلم The Big Parade (جشن بزرگ) بیش از 90سال می‌گذرد! اثر تحسین‌شده کینگ ویدور که راجع به جنگ جهانی اول است، در سال ۱۹۹۲ به کتابخانه کنگره ملی ایالات متحده منتقل شد تا لقب «میراث ملی» به‌خود بگیرد. فیلم The Big Parade، از کتاب پرفروش Plumes اثر لارنس استالینگز اقتباس شده بود و یک اثر منحصربه‌فرد در میان فیلم‌های جنگی محسوب می‌شد. گفته می‌شود تعداد قابل‌توجهی از فیلم‌های جنگی که پس از The Big Parade ساخته شدند، همگی سعی در طی‌کردن راه آن داشتند؛ ازجمله «در جبهه غرب خبری نیست» که برنده جایزه اسکار هم شد؛ گرچه هیچ‌یک از این آثار نتوانست سودآوری ۴۳۹۶درصدی ساخته ویدور را تکرار کند.

۹. THE DEVIL INSIDE
بودجه: 1.000.000دلار
سود: 37.422.146دلار
با امید به تکرار موفقیت The Paranormal Activity، ویلیام برنت بل در سال 2012 عنوان The Devil Inside را نوشت و کارگردانی کرد و خب سود ۳۶۴۲درصدی آن بااینکه تا رسیدن به «فعالیت فراطبیعی» فاصله بسیاری دارد؛ اما همچنان یک موفقیت تجاری بزرگ برای سازندگان محسوب می‌شود. چیزی‌که با تماشای The Devil Inside به‌راحتی متوجه خواهید شد، تقلید کامل از سبک فیلم‌های کارگردانی به‌اسم اورن‌پلی است. فیلم، حس مستند و واقعی‌بودن به مخاطب می‌دهد و با همین ترفند، ترس ناشی از تماشای آن بیشتر هم هست.

۱۰. CHARLIE BROWN CHRISTMAS
بودجه: 150.000دلار
سود: 5.306.612دلار
چارلز شولتس در ابتدا علاقه چندانی به ساخته‌شدن فیلم‌های انیمیشنی از روی داستان‌هایش تحت‌عنوان The Peanuts نداشت؛ اما سرنوشت به‌سمتی رفت تا شبکه CBS انیمیشین محبوب و فراموش‌نشدنی A Charlie Brown Christmas را به مرحله تولید و پخش رساند. این اثر، به‌کارگردانی و تهیه‌کنندگی بیل ملندز ساخته شده و همیشه چه ازسوی مخاطبان و چه منتقدان موردتحسین قرار گرفته است. کارتون A Charlie Brown Christmas که در سال 1965 ارائه شد، تنها عنوان اقتباسی از کتب مصور شولتس نیست؛ اما به‌تنهایی توانست یک سود ۳۴۳۸درصدی را از آن سازندگان کند. این انیمیشن دیدنی همچنین دراکثرمواقع در میان برترین آثار با مضمون کریسمس نیز قرار می‌گیرد.

11. PETER PAN
بودجه: 4.000.000دلار
سود: 139.757.67دلار
«پیتر پن» جزو مشهورترین افسانه‌های اسکاتلندی‌ست. گرچه اینجا قصد پرداختن به جزئیات داستان قدیمی آن‌را نداریم و هدف ما اثر اقتباسی دیزنی در سال ۱۹۵۳ است. اثر Peter Pan که پس از گذشت این‌همه‌سال همچنان برای کودکان و حتی افراد بالغ جالب‌توجه است، موفق شد با فروش ۱۳۹میلیون‌دلاری خود ۳۳۹۴درصد از سرمایه را به جیب غول صنعت سینما؛ یعنی والت دیزنی برگرداند و در میان پرسودترین فیلم‌های سینمایی قرار گیرد.

۱۲. CAT PEOPLE
بودجه: 134.000دلار
سود: 4.596.853دلار
ساخته ژاک تورنر (محصول ۱۹۴۲) نشان می‌دهد فیلم‌های ترسناک از قدیم‌الایام سرمایه‌گذاری‌های مالی خوبی بوده‌اند. در این عنوان، زنی به‌نام ایرنا از یک خانواده افسانه‌ای و قدیمی آمده و براثر احساسات شدید به یک پلنگ خون‌خوار تبدیل می‌شود. گرچه این حقیقت ترسناک اولیور، نامزد ایرنا را مجاب به دوری از معشوقه خود نمی‌کند. هنگامی‌که ایرنا به‌خاطر صلاح خود اولیور احساساتش را خفه می‌کند، این مرد عاشق یک زن دیگر می‌شود و حالا یک‌نفر باید بیاید و جهنمی که به‌پا شده را جمع‌وجور کند! این فیلم متمایز و عجیب مورداستقبال مخاطبان آن‌روزها قرار گرفت و چیزی حدود ۳۳۳۰درصد سودآوری به‌همراه داشت.

۱۳. WAITING
بودجه: 1.125.000دلار
سود: 36.128.709دلار
راب مکیتریک در سال ۲۰۰۵ تجارب زندگی خود در قالب خدمتکار رستوران را با نامی کاملاً متناسب «انتظار» وارد عرصه سینما کرد. این اثر کمدی که طرفداران بسیاری هم برای خود دست‌وپا کرد، شامل بازیگرانی بود که چندسال‌بعد هرکدام به سوپراستارهای هالیوود تبدیل شدند؛ رایان رینولدز، آنا فاریس، جاستین لانگ و دیوید کوچنر. فیلم Waiting درکمال‌ناباوری ۳۱۱۱درصد سود خالص و یک قسمت بعدی هم به‌همراه داشت. گرچه فیلم دوم (Still Waiting) به‌هیچ‌وجه به‌اندازه عنوان نخست موفق نبود و اکثر بازیگران اصلی (ازجمله رینولدز) در آن حضور نداشتند.

۱۴. GOD’S NOT DEAD
بودجه: 1.150.000دلار
سود: 36.693.952دلار
یک درام مسیحی دیگر با درخشش کوین سوربو و کارگردانی هارولد کرونک موفق شد ۳۰۹۱درصد سودآوری داشته باشد؛ جالب‌تراینکه God’s Not Dead بیش از 20هفته متوالی روی پرده سینماها باقی ماند که درنوع‌خودش رکورد خارق‌العاده‌ای‌ست. این فیلم ازنظر فنی مورداستقبال منتقدان قرار نگرفت؛ اما به‌خاطر وجود مفاهیم عمیق و فلسفی، توسط خیلی‌ها تحسین شده است.

۱۵. GREASE
بودجه: 6.000.000دلار
سود: 184.126.016دلار
«گریس» یکی از فیلم‌های معروف و به‌یادماندنی هالیوود (۱۹۷۸)، به‌کارگردانی رندال کلایسر است. این فیلم برپایه موزیکالی به‌همین‌نام ساخته جیم جیکوبس و ورن کیسی ساخته شده. ستارگان اصلی این فیلم عبارت‌اند از جان تراولتا، الیویا نیوتن جان، جف کانووی، دُدی گودمن و استوکارد چنینگ. نرخ بازگشت سرمایه Grease با وجود بودجه نسبتاً پائین، حدود ۲۹۶۰درصد بود.

۱۶. HIGH SCHOOL MUSICAL
بودجه: 4.200.000دلار
سود: 123.587.394دلار
فیلم High School Musical به‌نوعی فرزند معنوی فیلم Grease محسوب می‌شود و روایتی رومئو و ژولیت‌گونه دارد. این عنوان، در زمان خود ستاره‌های جدیدی به دنیای سینما معرفی کرد؛ زک افرون، ونسا هاجنز، کوربین بلو، اشلی تیزدیل و بسیاری‌دیگر و خب High School Musical پایه‌گذار یک فرانچایز جذاب و گسترده بود که پس‌ازآن شاهد چندین قسمت جدید، شش عنوان اسپین‌آف و یک سریال از دیزنی‌پلاس (در سال ۲۰۱۹) هم بودیم. «دبیرستان موزیکال» هم سودآوری فوق‌العاده‌ای داشت و ۲۸۴۳درصد از سرمایه را به سازندگان بازگرداند.

۱۷. STAR WARS EPISODE IV: A NEW HOPE
بودجه: 11.000.000دلار
سود: 292.940.192دلار
شاید مشهورترین و محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین فیلمی که در لیست مشاهده می‌شود، Star Wars: Episode IV: A New Hope باشد؛ فیلمی که آغاز یکی از بزرگ‌ترین فرانچایزهای تاریخ سینمای جهان است و احتمالاً شروع بسیارموفق آن ازنظر مالی به ادامه‌یافتن سری کمک شایانی کرده. جرج لوکاس با خلق «جنگ ستارگان» بی‌شک تمام هالیوود را تحت‌تأثیر خود قرار داد و میراثی به‌وجود آورد که امروزه دیزنی مشعل‌دار مسیر آن است و قصد هم ندارد به‌راحتی از دستش بدهد. نخستین فیلم استار وارز که در سال ۱۹۷۷ اکران شد، با بودجه نسبتاً کم ۱۱میلیون‌دلاری و سود ۲۵۶۳درصدی خود همچنان جزو پرسودترین فیلم‌های تاریخ سینماست.

۱۸. PARANORMAL ACTIVITY 2
بودجه: 3.000.000دلار
سود: 77.221.343دلار
باتوجه‌به موفقیت کم‌نظیر Paranormal Activity، واقعاً بعید بود شاهد ساخته‌شدن قسمت دوم آن نباشیم. قسمت دوم فیلم که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، بودجه بیشتری نسبت به‌عنوان نخست صرف کرد و نهایتاً با کسب ۲۴۷۴درصد سود به کار خود خاتمه داد. بااینکه سودآوری Paranormal Activity 2 اصلاً با فیلم اول قابل‌قیاس نیست؛ اما حضور آن در لیست پرسودترین فیلم‌های سینمایی نشان می‌دهد سازندگان همچنان راه کسب درآمد را به‌خوبی بلد بوده‌اند.

۱۹.  INSIDIOUS
بودجه: 1.500.000دلار
سود: 35.196.552دلار
فیلم ترسناک دیگری که آمار درآمدزایی خوبی از خود برجای گذاشت، Insidious؛ ساخته بلوم‌هاوس است. موفقیت عنوان اول (طبق معمول) به ساخت فیلم‌های بعدی منجر شد. تابه‌امروز سه دنباله برای Insidious منتشر شده که آخرین آن‌ها Insidious: The Last Key (محصول ۲۰۱۸) بود. بااینکه عنوان آخر ازنظر فروش در میان فیلم‌های این فرانچایز در جایگاه اول قرار دارد؛ اما درصد سوددهی Insidious همچنان نسبت به بقیه پیشتاز است: ۲۲۴۶.

۲۰. SPLIT
بودجه: 5.000.000دلار
سود: 108.837.000دلار
«شکافته» یک فیلم ترسناک روان‌شناختی و مهیج به‌نویسندگی و کارگردانی ام. نایت شیامالان است. در این فیلم بازیگرانی نظیر جیمز مک‌آووی، آنیا تیلور-جوی، جسیکا سولا، هیلی لو ریچاردسون و بتی باکلی ایفای نقش کرده‌اند. درواقع، Split دومین عنوان از سه‌گانه Unbreakable است که در سال ۲۰۱۶ اکران شد و نمرات نسبتاً خوبی ازسوی منتقدان دریافت کرد. آمار درآمدزایی (۲۰۷۷درصد) این فیلم به‌خوبی نشان می‌دهد که مخاطبان نیز استقبال خوبی از Split داشته‌اند و توجیه ساخت قسمت سوم آن‌را نیز عیان می‌سازد.
محمدجواد مبین‌زاده/ ویجیاتو