کتابدوستان از ناشران چه میخواهند؟
سید حسن حسینینژاد: کیفیت ترجمه، طراحی و قیمت مناسب و درعینحال تلاش ناشر برای تعامل بیشتر با مخاطبش از جمله مسائلی است که همواره زیر ذرهبین کتابدوستان بوده و در محک تجربه؛ اما واقعاً چطور تولیدات یک ناشر به دل کتابخوانها مینشیند و ناشر برای تداوم وفاداری و اعتماد مخاطبش چه مسیری را انتخاب میکند؟ کسانیکه زندگی روزمرهشان با کتاب و کتابخوانی آمیخته است و بهصورت مستمر پیگیر تازههای نشر بودهاند، همواره میکوشند در کنار مطالعه با حضور در نمایشگاهها، کتابفروشیها و پاتوقهای کتاب محور، دفاتر نشر، ارتباطهای مجازی و موارد پرشمار دیگر عمر را سپری کنند. مخاطبان در کنار ابراز توجه و علاقه به برخی نویسندگان و مترجمان، بهدلایل مختلف پیش میآید از ناشر یا ناشرانی بهنیکی یاد کرده و بهطور ویژه تازههای نشر و فعالیتهای آنها را دنبال کنند و حتی بدون انتظار دست به تبلیغ آثارشان بزنند. بهانه تهیه این گزارش یادآوری خاطراتی خوب از چند ناشر معتبر است که در یک فضای تعاملی مثلاً بهپاس سالها همراهی آنها کتابهایی را با امضای مدیر نشر و بهرسم تقدیر هدیه دادند و نیز طرح این پرسش از خود که «انتظارم از ناشر یا ناشران محبوبم که آثار پرشماری از آنها را درگذر سالها خریداری، حتی هدیه داده و تبلیغ کردهام و همواره مجدانه پیگیر تازههای نشرشان هستم، چیست؟» ازاینرو بهسراغ تنیچند از فعالان حوزه کتاب و کتابخوانی دارای کتابخانههای بزرگ شخصی و پیگیر حوزه نشر رفتم و آنها نیز مطالبی خواندنی را مطرح کردند. مهران مؤذنی؛ روزنامهنگار، مرور نویس و فعال کتابخوانی دراینرابطه به ایبنا گفت: باتوجهبه شرایط اقتصادی کنونی، طبیعتاً اغلب انتظاراتی که اینروزها از ناشران میرود؛ به مسائل مالی مربوط میشود. وی افزود: من بهشخصه، خواستههایی که از ناشران موردعلاقهام همچون خوارزمی، چشمه، علمی و فرهنگی و نیلوفر و… دارم، مواردی از همین دست است. اگرچه که شاید انتظار کاهش قیمت کتاب، کمی بزرگ جلوه کند، اما معتقدم چاپ و صحافی کتابها مطالبهای معقول است. مؤذنی ادامه داد: تصور کنید که مبلغ یکمیلیونتومان را برای کتابی ۷۰۰ یا ۸۰۰ صفحهای با کاغذی نهچندان مرغوب پرداخته باشید. دراینصورت اصلاً دلتان نمیخواهد که عطف کتابتان بهاینسادگی آسیب ببیند. وی گفت: در وهله دوم، فراهمکردن شرایطی برای تهیه اشتراک ماهانه بهمنظور کسب تخفیفهای ویژه نیز میتواند سودمند باشد. همچنین کیفیت ترجمه آثار نیز حائزاهمیت است. مهرداد مؤذنی ادامه افزود: هرچقدر کیفیت ترجمههای ناشری بالاتر باشد؛ اعتماد بیشتری ازسوی مخاطب کسب خواهد کرد. برای خود من مثلاً انتشارات خوارزمی ازاینبابت بسیار قابلاعتماد است. طوریکه بهاعتبار نام خوارزمی، به کار مترجمهایی که کمتر میشناسم نیز اعتماد میکنم. این روزنامهنگار و مرورنویس گلستانی در پایان سخنانش، گفت: متأسفانه برخی از ناشرهای سرشناس، علیرغم اعتباری که نزد علاقهمندان به کتاب و کتابخوانی دارند، بهدفعات ترجمههایی را چاپ کردهاند که شایسته وجهه عمومی آنها نیست. اینمسئله درمورد کتابهایی که مخاطبان کمتری دارند، پراهمیتتر است. چراکه خریداران آنها مخاطبان خاصی هستند که بسیاریشان میتوانند کیفیت ترجمه را تشخیص دهند. کامران ژوله؛ مروج کتاب و عضو ثابت حلقههای کتابخوانی نیز بااشارهبهاینکه برای علاقهمندان به کتاب و کتابخوانی، ناشران تنها تولیدکنندگان محصولات فرهنگی نیستند؛ بلکه همراهانی در مسیر اندیشه و آگاهیاند، گفت: بسیاری از مخاطبان نهتنها کتابهای ناشران محبوب خود را خریداری میکنند، بلکه مستمر تازههای نشرشان را پیگیری کرده، آنها را به دیگران معرفی میکنند و حتی تبلیغ آثارشان را بی انتظار انجام میدهند؛ اما دراینمیان، من هم موافقم و واقعاً این پرسش برایم بهوجود میآید که واقعاً از ناشر محبوب خودم یا خودمان چه انتظاری داریم؟ وی افزود: ازنظر من یکی از مهمترین انتظارات کتابدوستان، ایجاد «باشگاه مشتریان» است. چنین باشگاهی میتواند امکان دسترسی به تخفیفهای ویژه، نسخههای امضاشده از نویسندگان و اطلاعرسانی زودهنگام درباره آثار جدید خود را برای مخاطبان فراهم کند. علاوهبراین، فراهمکردن فرصتهای مشارکت در جلسات نقدوبررسی کتاب، ارتباط مستقیم با نویسندگان و حتی امکان ارائه پیشنهادها به ناشر، میتواند تعامل میان ناشر و مخاطب را تقویت کند. ژوله ادامه داد: شفافیت در روند انتشار و برنامهریزی دقیق برای انتشار کتابهای باکیفیت نیز از دیگر مواردی است که خوانندگان به آن اهمیت میدهند. بسیاری از علاقهمندان انتظار دارند ناشر محبوبشان به انتخاب آثاری بپردازند که نهتنها ازنظر ادبی و علمی غنی باشند بلکه از کیفیت بالای چاپ و صفحهآرایی نیز برخوردار باشند. همچنین، دقت در انتخاب مترجمان و ویراستاران متخصص میتواند اعتماد مخاطبان را جلب کند. وی افزود: دراینمیان، توجه به نیازهای مخاطبان از دیگر جنبههای اساسی تعامل ناشر و خوانندگان است. برخی ناشران مانند نشر نی، چشمه، ققنوس و ثالث بهدلیل توجه به انتشار آثار ارزشمند، ایجاد ارتباط نزدیک با مخاطبان و ارائه خدمات پسازفروش مناسب، در میان کتابخوانان محبوبیت یافتهاند و ویژگی مشترک این ناشران، ایجاد بستری مناسب برای عرضه کتابهای تخصصی و عمومی باکیفیت است. ژوله درپایان عنوان کرد: نهایتاً انتظارات از ناشر محبوب تنها به حوزه فروش و تبلیغ محدود نمیشود؛ بلکه تعهد به ارتقای سطح فرهنگی جامعه، ایجاد فرصتهای برابر برای دسترسی به دانش و تعامل پایدار با مخاطبان؛ ازجمله مهمترین عواملی است که میتواند یک ناشر را از دیگران متمایز کند. ناشران میتوانند با برنامهریزی مناسب، بهرهگیری از فناوریهای نوین و توجه به خواستههای کتابخوانان، جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کرده و نقش پررنگتری در توسعه فرهنگی ایفا کنند. سیما امیرخانی؛ محقق و مدرس، دانشجوی گرگانی رشته «حریم خصوصی و امنیت» در آلمان، مرورنویس و فعال کتابخوانی،گفت: وهله نخست توجه به قیمت، کیفیت و گرافیک مناسب است.ایبنا