چرا یکمیلیون ایرانی خارجنشین یارانه میگیرند؟
اینک یکمیلیوننفر از ایرانیان مقیم خارج یارانه نقدی دریافت میکنند که وزارت رفاه درحالارزیابی شرایط آنهاست؛ اما ممکن است همچنان برخی افراد مثل دانشجویان و کسانیکه به ایران رفتوآمد دارند در دایره پرداختهای یارانهای باقی بمانند.
مجید انتظاری: اخیراً رسماً پرداخت یارانه به یکمیلیون ایرانی مقیم خارجازکشور تأیید شد. این خبر را حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندی یارانهها در نشست خبری اعلام کرد و گفت: اینامر مربوط به وزارت رفاه است اما ایرانیان مقیم خارج مثل ایرانیان مقیم داخل طبق شاخصهایی حتماً موردارزیابی قرار میگیرند. اگر فردی مستحق دریافت یارانه شناسایی شد یارانه میگیرد؛ وگرنه حذف میشود. ممکن است افرادی به ایران رفتوآمد داشته باشند، مقیم باشند، دانشجو باشند و دیگر موارد وجود دارد که موردبررسی قرار میگیرد. البته گویا ارزیابیها چندان دقیق نیست. آنطورکه کارشناسان و فعالان حوزه کارگری میگویند با وجود پایگاه اطلاعات جامع رفاه ایرانیان، سامانه پایگاه هنوز بهشدت ازنظر اطلاعاتی فقیر و پراشتباه است. مصداق تأیید این ضعف اطلاعاتی، دریافت یارانه توسط برخی افراد اپوزیسیون خارجازکشور است که پس از انتشار خبر آن در هفتههای قبل واکنشهایی را درپی داشت. دولت از ابتدای امسال طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ مصوب مجلس شورای اسلامی، حذف یارانه نقدی سه دهک بالا: ۸، ۹ و ۱۰ را آغاز کرده و فعلاً این فرآیند از دهک ۱۰ شروع شده. البته خانوارهای دهک ۱۰ قبلازاین هم یارانه دریافت نمیکردند اما درایندهک نیز بیماران خاص و مزمن، یارانه دریافت میکنند. در یکماهاخیر یارانه سهمیلیوننفر از دهک ۴ تا ۹ قطع شد. اینافراد کسانی بودند که طبق ارزیابیهای جدید وزارت رفاه از دهک ۸ و ۹ به دهک ۱۰ سرریز و یارانهشان قطع شد. رئیس سازمان هدفمندی درباره حذف سهمیلیوننفر از دریافت یارانه در یکماهاخیر که ممکن است برخی بهاشتباه صورت گرفته گفت: وزارت رفاه حتماً برمبنای قانون اقدام میکند. ما هم طبق شاخصهای وزارت رفاه واریز را انجام میدهیم. البته تازمانیکه داده ثبتی نباشد مغایرتهایی ممکن است وجود داشته باشد. زمانیکه سازمان هدفمندسازی یارانهها در سال ۱۳۸۹ تأسیس شد، یکی از اهداف اصلی آن جلوگیری از اتلاف منابع حاصل از درآمدهای نفت و گاز در پرداختهای غیرهدفمند بود. قرار شد این منابع مالی بهصورت مستقیم و مؤثر به اقشار نیازمند و تولیدکنندگان واقعی اختصاص یابد و به کاهش فقر و افزایش عدالت اجتماعی منجر شود. البته طی ۱۵سالگذشته بهدلایلی همچون تورم مزمن و نبود دادههای مناسب از وسع خانوارها آنطورکه بایدوشاید محقق نشد. اقشار پولدار همچنان از یارانه پنهان انرژِی استفاده میکنند؛ که بهگفته رئیس سازمان هدفمندی از کل بودجه ۴۹۵۰هزارمیلیارد کشور در سال ۱۴۰۴ بیشتر است. چندروزقبل، رئیس سازمان برنامهوبودجه رقم یارانه پنهان در ایران را ۱۰۰میلیارددلار اعلام کرد. دولت چهاردهم برایآنکه از هدررفت بخشی ازاینرقم سنگین جلوگیری کند در گام نخست قصد دارد برمبنای جزء ۶ از تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۴ سازمان هدفمندسازی یارانهها را موظف کرد تا آییننامهای برای حذف یارانه خانوارهای غیرمشمول تدوین کند. طبق آخرین آمار درحالحاضر ۷۵میلیوننفر یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰هزارتومانی را دریافت میکنند که قانون، دولت را مکلف کرده یارانه ۲۷میلیوننفر را حذف کند. نوروزی در نشست خبری بهمناسبت هفته دولت که در محل سازمان هدفمندسازی یارانهها برگزار شد اظهار کرد: اصلاح نظام یارانهای در کشور ما یکی از اصلاحات مهمی است که در نظام یارانهای کشور دنبال شده و باید ادامه یابد. وی افزود: وقتی از نظام یارانهای کشور انتظار ایجاد عدالت اجتماعی و رفع فقر را داریم، باید سازوکار اجرایی ما درراستای این دو هدف و توانمندسازی افراد جامعه درراستای فقر کمتر باشد. رئیس سازمان هدفمندی یارانهها بااشارهبه بودجه ۱۴۰۴ درخصوص یارانه مندرج در جدول هدفمندی ۱۰۴۶ همت یارانه آشکار است که در قالب جدول ۱۴ قانون بودجه بهامید دو هدف مذکور یعنی عدالت اجتماعی و رفع فقر ایجاد شده. وی بابیاناینکه حجم یارانه پنهان شاید چندبرابر یارانه آشکار باشد، گفت: کل بودجه عمومی سال ۱۴۰۴ حدود ۴۹۵۰همت است که ۱۰۴۶همت یارانه آشکار هدفمندی یارانهها است که ۲۱درصد بودجه را شامل میشود. اگر یارانه پنهان را به اینرقم بیفزاییم همانطورکه گفتم عددش از کل بودجه دولت فراتر میرود. وی تأکید کرد: هدفمندی یارانهها از ابتدا بهدلیل ناهمخوانی منابع و مصارف با مشکل مواجه شد. سازمان هدفمندی درباره حاملهای انرژی اختیاری ندارد. ازطرفی نمیتوان مصارف را کاهش داد. هرماه ۹۰درصد مردم یارانه نقدی میگیرند و نمیتوانیم یارانه و مستمری را کموزیاد کنیم. موارد دیگر مثل خرید تضمینی یا دارو را نیز نمیتوان انجام نداد. اینموارد اجتنابناپذیر است و ازطرفی با محدودیت منابع مواجهیم. با همه محدودیتها در پنجماهاخیز حدود ۷۰درصد وصول منابع داشتیم یعنی از ۱۰۴۶همت ۲۰۰همت سازمان برنامهوبودجه به ما کمک میکند از ۸۴۶همت باید طی ۱۲ماه وصول شود. این منابع از شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی بابت فروش فرآورده تأمین میشود. در پنجماه اول سال باید ۳۵۲همت وصول میشد اما ۲۴۴همت محقق معادل حدود ۷۰درصد محقق شده. درحالیکه ما باید هرماه مواردی مثل یارانه نقدی، مستمری، کمک به پالایش و پخش، دارو و شیرخشک و لوازم مصرفی پزشکی پرداخت کنیم که هیچیک را نمیتوان نپرداخت. اینعدد ۷.۱همت در ماه است. درحالیکه ۳۰درصد منابع ما محقق نمیشود. رئیس سازمان هدفمندی یارانهها تأکید کرد: باتوجهبه این محدودیتها یارانه نقدی در پنجماه ابتدای سال ۱۳۲همت پرداخت شده است. ۴۱همت مستمری افراد تحتپوشش نهادهای حمایتی و ۲۸.۵همت برای دارو و شیرخشک پرداخت شده. درباره گندم نیز تا ۴ شهریور هفتمیلیون و ۶۶۹هزارتن از کشاورزان خریداری شده که باید ۱۵۷.۷همت پرداخت میشد که تاکنون ۱۵۰همت ازاینرقم محقق شده و ۹۵درصد پول خرید تضمینی گندم پرداخت شده است. ۱۳.۸همت از اینعدد بهتازگی پرداخت شده. آن پنجدرصد هم که تاکنون محقق نشده مربوط به بیمه محصولات کشاورزی است که سازمان هدفمندی تعهدی برای آن ندارد. بهگفته نوروزی، از ابتدای امسال تاکنون سه مرحله پرداخت کالابرگ داشتیم که مبلغ آن ۷۹.۲همت به حدود ۵۸میلیوننفر پرداخت شده است. رئیس سازمان هدفمندی یارانهها بابیاناینکه یارانه به دو گروه دهکهای ۱ تا ۳ و همچنین دهکهای ۴ و ۹ پرداخت میشود گفت: دهک ۱ تا ۳ حدود ۲۸میلیوننفر دهکهای ۴ تا ۹ حدود ۴۷میلیوننفر هستند. در ماه گذشته به ۲۵.۵همت یارانه نقدی به اینافراد پرداخت شده است. وی بااشارهبه قطع یارانه برخی افراد گفت: قانون هیچکس را از اعتراض به حذف یارانه منع نکرده که میتوانند از سامانه سیمین سازمان هدفمندی یا سامانه حمایت وزارت رفاه درخواست بدهند؛ بنابراین فرآیند ورود و خروج یک فرایند مستمر است. روزانه در کشور ۱۰ تا ۱۲هزار تغییر ساختار خانوار داریم. نوروزی بااشارهبه آییننامه نحوه تعیین ساختار خانوار گفت: از ۱۵ اسفند ۱۴۰۰ متولی ایجاد این پایگاه برعهده سازمان ثبتاحوال بود که باید دستگاهها به این سازمان کمک میکردند. ما باید به آنسمت منتقل میشدیم ولی اگر ما میخواستیم یکباره به آن پایگاه مهاجرت کنیم طبیعتاً مغایرتهایی بین پایگاهها وجود دارد. مدل سازمان ثبتاحوال برمبنای خانواده است و بهطورمثال جداشدن یارانه افراد خانواده دچار چالش میشدیم؛ بنابراین از امسال ۱۶ استان را جلسات هماهنگی بین سازمان ثبتاحوال و هدفمندی یارانهها با همکاری پلیس + ۱۰ و فرمانداریها بهمنظور مهاجرت به سامانه ثبتاحوال برگزار و دورههای آموزشی برگزار و بستر اجرایی ایجاد شده است. رئیس سازمان هدفمندی یارانهها تأکید کرد: با ایجاد این زیرساخت استناد ما میتواند به پایگاه ثبتاحوال شود و تا پایان پاییز امسال این قانون را اجرایی کنیم. وی درپاسخبهسؤالی درباره آمار ایرانیان مقیم خارجازکشور که یارانه دریافت میکنند گفت: اینموضوع مربوط به وزارت رفاه است اما ایرانیان مقیم خارج مثل ایرانیان مقیم داخل برمبنای شاخصهای ارزیابی حتماً موردارزیابی قرار میگیرند. اگر فردی مستحق دریافت یارانه شناسایی شد یارانه میگیرد وگرنه حذف میشود. ممکن است افرادی به ایران رفتوآمد داشته باشند، مقیم باشند، دانشجو باشند و دیگر موارد وجود دارد که موردبررسی قرار میگیرد. بهگفته نوروزی، حدود یکمیلیوننفر ایرانی مقیم خارجازکشور هستند که یارانه دریافت میکنند. ممکن است تعدادی از اینافراد یارانه بگیرند که همانطورکه گفتم وضعیت آنها بررسی میشود. رئیس سازمان هدفمندی یارانهها درباره نحوه ارزیابی دهکهای مشمول یارانه در اقشار مختلف و استانهای مختلف گفت: در سازمان هدفمندسازی موضوعی درخصوص توزیع اعتبار استانها نداریم و مربوط به سازمان برنامهوبودجه است. ایسنا