مراقبتهای بارداری؛ و سلامت نسل آینده
مراقبتهای جسمی و روانی مادر پیش و حین بارداری نقش حیاتی در سلامت او و رشد سالم جنین دارد، داشتن تغذیه مناسب، خواب کافی، ورزش سبک و حمایت عاطفی اطرافیان میتواند اضطرابها را کاهش دهد و تجربهای آرامتر از بارداری فراهم کند، همچنین آگاهی و پذیرش تغییرات، کلید عبور موفق از اینمرحله مهم زندگی است. ورود به دوران بارداری بدون آمادگی قبلی میتواند مادر را با چالشهای جسمی و روانی متعددی روبهرو کند و پیش از اقدام به بارداری، لازم است مادر تحت بررسیهای پزشکی قرار گیرد تا وضعیت سلامت عمومی، تغذیه، هورمونها و بیماریهای زمینهای مانند دیابت یا تیروئید کنترل شود، همچنین مشاوره با روانشناس برای بررسی آمادگی ذهنی، مدیریت اضطرابها و شناخت ترسهای پنهان، بسیارمؤثر است. اینمرحله نهتنها از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری میکند بلکه به مادر کمک میکند باآرامش و اعتمادبهنفس وارد مسیر بارداری شود. بارداری تنها یک فرایند فیزیولوژیک نیست، بلکه تجربهای عمیق و چندلایه است که روان مادر را بهشدت تحتتأثیر قرار میدهد؛ زیرا نوسانات هورمونی میتواند باعث بروز احساساتی مانند اضطراب، افسردگی، بیقراری یا حتی ترس از زایمان شود. درصورتیکه این احساسات نادیده گرفته شوند، ممکن است به اختلالات روانی جدیتری منجر شود که سلامت مادر و جنین را تهدید میکند، بنابراین مراقبتهای روانی مانند گفتوگو درمانی، تمرینهای آرامسازی و حمایت عاطفی اطرافیان باید بخشی جداییناپذیر از برنامه بارداری باشد. در دوران بارداری، بدن مادر نیازمند منابع تغذیهای بیشتری برای تأمین رشد جنین و حفظ سلامت خود است و مصرف موادغذایی سرشار از آهن برای جلوگیری از کمخونی، کلسیم برای تقویت استخوانها، اسیدفولیک برای پیشگیری از نقصهای مادرزادی و پروتئین برای رشد بافتها ضروری است، همچنین درایندوران باید از مصرف غذاهای پرچرب، شور، شیرین و فراوریشده پرهیز شود و باید توجه داشت که تغذیه سالم نهتنها بر سلامت جسمی مادر تأثیر دارد، بلکه بر خلقوخو و انرژی روانی او نیز اثرگذار است. ورزشهای سبک و منظم در دوران بارداری، مانند پیادهروی، یوگا و تمرینات کششی، به بهبود گردش خون، کاهش دردهای عضلانی و افزایش آرامش روانی کمک میکند و این فعالیتها همچنین باعث تقویت عضلات لگن و آمادگی برای زایمان میشود، البته باید نوع ورزش با نظر پزشک انتخاب شود تا از فشار بیشازحد بر بدن جلوگیری شود و داشتن فعالیت بدنی منظم، به مادر کمک میکند تا احساس کنترل بیشتری بر بدن خود داشته باشد و از افسردگی و بیحوصلگی دور بماند. هتاو قاسمی تهرانی، متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی بابیاناینکه روند بارداری در سه قسمت سهماهه تقسیمبندی میشود، میگوید: سهماهنخست بارداری، از ابتدای اطلاع مادر از بارداری تا ۱۴ هفتگی است که دراینزمان، مصرف اسیدفولیک از اهمیت بالایی برخوردار است، البته بهتر است مصرف اسیدفولیک از سهماه پیش از بارداری آغاز شده باشد. وی بابیاناینکه مصرف اسیدفولیک حداقل تا یکماه پس از بارداری نیز باید ادامه داشته باشد، میافزاید: توجه و بررسی آزمایشهای سهماهنخست بارداری که از جمله آنها میتوان به کمخونی مادر، تیروئید، عفونتهای ادرار، عملکرد کلیه و قند ناشتا اشاره کرد، همواره برای سلامت مادر و جنین از اهمیت بالایی برخوردار است. متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی بابیاناینکه مادریکه بارداری را تجربه میکند درابتدا باید برای ویزیت اولیه به مراقبهای بهداشتی و متخصصان مراجعه کند، تصریح میکند: حدود هفت تا هشتهفتگی بارداری، مادر برای سونوگرافی ارجاع داده میشود تا تشکیل قلب جنین موردبررسی قرار گیرد و سلامت قلب جنین مشخص شود. قاسمی بابیاناینکه درصورتیکه قلب جنین تشکیل شده باشد، روند مراقبتهای بارداری ادامه پیدا میکند، اما درصورت تشکیلنشدن قلب جنین، مجدد یک تا دوهفتهبعد، مادر برای سونوگرافی ارجاع داده میشود، ادامه میدهد: ویار بارداری از حدود شش هفتگی احساس میشود که بهمعنای حساسیت بیشازحد به بو یا موادغذایی است که منجر به ایجاد تهوع یا استفراغ میشود. وی بابیاناینکه داشتن رژیم غذایی سالم، یکی از راهکارهایی است که میتواند به کاهش ویار بارداری کمک کند، میگوید: مصرف تدریجی و آرام موادغذایی میتواند به مادر باردار کمک کند تا پری معده کمتر شود و احساس ویار بارداری، کمتر اتفاق بیفتد، همچنین استفاده از ادویه کمتر برای پخت و سرو غذاها در سهماهنخست بارداری، از تشدید ویار پیشگیری میکند. متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی بابیاناینکه مصرف جدای غذاها و موادغذایی دارای ماهیت مایع و جامد نیز میتواند به کاهش ویار بارداری کمک کند، اضافه میکند: مصرف زنجبیل و موادغذایی حاوی زنجبیل کمک میکند که احساس ویار کمتر شود و درصورتیکه با راهکارهای مذکور ویار بارداری کاهش پیدا نکند، پزشک براساس صلاحدید خود، داروی ضدتهوع و بعضی ویتامینها، تجویز میکند. ریحانه صادقی، روانشناس و مشاور و عضو سازمان روانشناسی کشور بابیاناینکه مراقبتهای روحی و روانی پیش از بارداری و درطول دوران بارداری نقش بسیارمهمی در سلامت کلی مادر و جنین دارد، میگوید: قبل از ورود به دوران بارداری، بسیاریازافراد با احساساتی چون اضطراب، تردید یا ترس از تغییرات جسمی و روانی مواجه میشوند که مشاوره با روانشناس، گفتوگو با مادران دیگر و مطالعه منابع معتبر میتواند به کاهش این نگرانیها کمک کند و آمادگی ذهنی برای پذیرش مسئولیتهای جدید و تغییرات سبک زندگی، پایهای محکم برای یک بارداری سالم و آرام فراهم میکند. وی بااشارهبه ترس از بارداری زنان میافزاید: ترس از زایمان، تغییرات بدن یا حتی نگرانی درباره سلامت جنین، احساساتی رایج در میان زنان است که این ترسها اگر نادیده گرفته شود، ممکن است به اضطراب مزمن یا افسردگی منجر شود. ایمنا