تله «صیغهیابی» در بسترهای اینترنتی
یک کلیک ساده یا پیوستن به طیفی گسترده از کانالهایی که مدعی فعالیت مجاز همسریابی، صیغهیابی و ... هستند کافی است تا مانند قلاب برای صید کاربران فضای مجازی عمل کند و افراد را حتی تا مرز نابودی پیش ببرد. برای بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی مانند تلگرام پیش آمده که ناخواسته عضو یکی از کانالهای همسریابی یا بهاصطلاح صیغهیابی شده باشند؛ کانالهایی که با اسامی مختلف اما کلیدواژههایی غالباً یکسان و دربردارنده کلماتی مانند صیغه، همدم، حلال و شرعی، همسریابی، ازدواج موقت و ... فعالیت میکنند و باتوجهبه عنوان و آیدیهای گوناگونی که استفاده میکنند، تعدادشان هم معلوم نیست. این کانالها پر است از پستهایی که محتوای آن شرح خصوصیات کذایی یا ساختگی افرادی از مناطق مختلف یا نقاط گوناگون شهرهای بزرگ است و درواقع قلابی برای بهدامانداختن قربانیانی که بیخبر از همهجا، ناخواسته وارد دنیایی میشوند که شاید قبلازآن دربارهاش هیچچیزی نمیدانستند. احتمالاً چنین کانالهایی سود قابلتوجهی را نصیب بانیانشان میکنند که اینچنین پرقدرت فعالیت میکنند. بسیاری از اعضای این کانالها و همچنین کاربران غیرعضو برایشان سؤال است که صاحبان این کانالها چطور بانک اطلاعاتی از مشتریان و مخاطبان و مرتبطان شبکه مجازیشان را بهاینگستردگی شکل دادهاند. پشتصحنه آن چه افرادی نشستهاند، چه اهدافی را دنبال میکنند و چه عاقبتی درانتظار آنان است؟ اخیراً گزارشهایی در برخی شبکههای اجتماعی ازجمله اینستاگرام از زبان قربانیان این کانالها منتشر شده که وحشتآور است. زنان و مردان مختلفی دراینگزارشها مدعی قرارگرفتن در صحنهها و لحظههای هولناکی شدهاند که در آنها تحقیرآمیزترین و خشنترین انواع رفتارها با آنان انجام شده طوریکه برخی دست به خودکشی زدهاند. بهگفته این قربانیان؛ الگوی فعالیت این کانالها معمولاً بهاینشکل است که افراد با پرداخت حق عضویت یا حقالزحمه با عناوین مختلف مانند مهریه وارد فضایی ناشناخته میشوند و سپس دراینشبکهها کار بهشکلی پیش میرود که مورد اخاذی و فشارهای شدید قرار میگیرند و از آنان سوءاستفاده میشود. فعالیت پنهان، ضعف نظارت و اطلاعات ناکافی در سطح عمومی و همزمان دلایلی مانند افزایش سن ازدواج، بیکاری، افزایش افسردگی و مشکلات خانوادگی و البته ضعف سواد رسانهای و ارتباطاتی در کنار گسترش بیحسابوکتاب ایندست شبکهها، زمینه گسترش فعالیت آنها را فراهم کرده. این درحالی است که سازمانهای متعددی هستند که میتوانند با نظارت یا اطلاعرسانی و هشدار به مردم، زمینه فعالیت این شبکههای خطرناک را از بین ببرند و با آنها مقابله کنند. پلیس فتا، صداوسیما و سایر رسانههای رسمی، وزارت آموزشوپرورش و ارتباطات، سازمان بهزیستی و ... در کنار دانشگاهها، مراکز فرهنگی، پژوهشگاههای علوم اجتماعی و پایگاههای خبری-تحلیلی هرکدام برای جلوگیری از قربانیشدن حتی یکنفر باید سهمی را برعهده گیرند. درارتباطبا این پدیده، گفتوگویی با سرهنگ «رامین پاشایی» رئیس مرکز امداد و فوریتهای پلیس فتا داشتهایم. بهگفته سرهنگ پاشایی؛ هیچیکاز سایتهای صیغهیابی، همدمیابی، همسریابی یا فعالیتهایی ازاینقبیل با هر نامی که فعالیت میکنند، مجوز ندارند. البته، یکسری سایتهایی هستند که درزمینه بهسانگزینی فعالیت و به افراد کمک میکنند که انتخاب خوبی داشته باشند. این سایتها با مجوز وزارت ورزشوجوانان فعالیت قانونی دارند. یکسری افراد اما با سوءاستفاده از نام برخی مؤسسات، سازمانها و وزارتخانهها بهدروغ اعلام میکنند که مجوز دارند و سایتها و کانالهایی با عناوینی مانند همسریابی، صیغهیابی و امثال آنها را دایر میکنند و فعالیت غیرقانونی دارند. وی دراینباره توضیح میدهد که هدف اصلی این سایتها و کانالهای غیرمجاز، کلاهبرداری و اخاذی از افراد است. کسانیکه برای پیداکردن یک همدم یا همسر چه موقت و چه دائم به این سایتها و کانالهای غیرمجاز مراجعه میکنند، در چرخه افراد کلاهبردار و شیاد قرار میگیرند. این شیادان با تهیه فیلم و تصاویر خصوصی از اینافراد، کشف موقعیت اجتماعی آنها و آگاهی از شبکه دوستان، بستگان و آشنایان و شبکه شغلی اینافراد برحسب درجه اهمیت شغلی و اعتبار اینافراد اعم از خانم و آقا از آنها اخاذی میکنند. در برخی پروندهها تا پیشنهاد ۱.۵میلیاردتومان اخاذی برای جلوگیری از انتشار عکسها و فیلمهایی که دراختیار دارند به آنها دادهاند. «سیمکارت یا شمارهحساب بانکی که این شیادان استفاده میکنند، عمدتاً اجارهای است و هیچکدام بهاسم خودشان نیست. بیشتر هم از پیامرسانهای غیربومی استفاده میکنند». رئیس مرکز امداد و فوریتهای پلیس فتا میافزاید: در نوع دوم کلاهبرداریها، برای ارائه خدمات و آشنایی، پولهایی را از افراد طلب میکنند؛ مبالغ مختلف و از یک تا ۵۰میلیونتومان متغیر بوده است و وقتی پول را از افراد میگیرند، دیگر کاری به آنها ندارند و افراد را به حال خود رها میکنند، از دسترس خارج میشوند و پاسخگوی تعهداتشان نیستند. این دو مدل از پروندههایی است که به پلیس فتا مربوط میشود. پروندههای دیگری هم داریم که مرد یا زن بعدازاینکه برای ارتباط وارد خانه فرد شده، دست به سرقت زده که پلیس آگاهی به آن رسیدگی میکند. پاشایی میگوید: جرائمی که در بستر سایتها و کانالهای همسریابی و صیغهیابی انجام میشود بعضاً دردناک است. بسیاری از کسانیکه قربانی این کلاهبرداریها میشوند، برای حفظ آبروی خودشان شکایت نمیکنند، بنابراین جرائم زیادی دراینحوزه اتفاق میافتد بدوناینکه شکایتی صورت بگیرد و پروندهای تشکیل شود. تأکید به مردم ایناستکه افراد بههیچعنوان بهسمت سایتها و کانالهای همسریابی، صیغهیابی و امثال آنها نروند و «اگر مواردی ازاینقبیل فعالیتها را مشاهده کردند، میتوانند ازطریق شماره ۰۹۶۳۸۰ که پل ارتباطی پلیس فتا با مردم است، درمیان بگذارند. پلیس فتا هم اگر خودش سایت یا کانالی را دراینزمینه ببینید، بهصورت خودجوش و بدون شاکی برای آن پرونده قضائی تشکیل میدهد.ایرنا