خبرنامه
رشد کمسابقه پژوهشگران ایرانی در فهرست دودرصد برتر جهان
معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: تازهترین دادههای بینالمللی نشان میدهد که حضور پژوهشگران ایرانی در فهرست دودرصد برتر جهان طبق شاخصهای استنادی همچنان روندی صعودی دارد و اینامر بیانگر ارتقای کیفیت تولیدات علمی کشور است. پیمان صالحی افزود: پایگاه معتبری که نسخ بهروزشدهای از رتبهبندی دانشمندان را برپایه شاخصهای استاندارد ارائه میکند، در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵ (هشتمین نسخه) از رشد کمسابقه ایران در هردو شاخص عملکرد یکساله و دوران خدمت علمی خبر داد. بهگزارش روابطعمومی وزارت علوم؛ وی گفت: تعداد پژوهشگران ایرانی پراستناد در شاخص عملکرد یکساله از 2326نفر در سال ۱۴۰۳ به 2533نفر در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته است. اینرقم بیانگر افزایش ۲۰۷نفری نسبت به سال گذشته است و ارتقای کیفیت و اثرگذاری تولیدات علمی کشور در سال ۲۰۲۴ را بهخوبی نشان میدهد.
هوش مصنوعی و پیشگویی پزشکی
دانشمندان میگویند هوش مصنوعی جدیدشان میتواند الگوهای پنهان در سوابق پزشکی افراد را شناسایی و خطر ابتلا به بیش از 1000 بیماری را تا یکدههآینده پیشبینی کند. این سامانه که شبیه چَتجیپیتی عمل میکند، میتواند انقلابی در پیشگیری از بیماریها و مدیریت منابع بیمارستانی ایجاد کند. بهگزارش ایرنا؛ دانشمندان میگویند فناوری هوش مصنوعی یاد گرفته است با شناسایی الگوهای موجود در سوابق پزشکی افراد، خطر ابتلای آنان به بیش از 1000 بیماری را محاسبه کند. این، شبیه پیشبینی وضعیت آبوهوا عمل میکند: همان کاریکه برای پیشبینی احتمال ۷۰درصدی بارش صورت میگیرد، اینبار برای سلامت انسان انجام میشود. اینمدل هوش مصنوعی که «دِلفی-۲ اِم» نام دارد، از فناوری مشابه چتباتهای شناختهشدهای مانند چَتجیپیتی استفاده میکند. چتباتها برای فهم الگوهای زبانی آموزش دیدهاند اما «دِلفی-۲ اِم» برای یافتن الگوها در سوابق پزشکی ناشناس آموزش داده شده تا بتواند رویدادهای آینده و زمان وقوع آنها را پیشبینی کند.
چاپ سهبعدی جفت جنین
دانشمندان برای اولینبار موفق به چاپ سهبعدی جفت جنین در آزمایشگاه شدند. بهگزارش ایسنا؛ جفت جنین یک ارگان منحصربهفرد است که تنها در دوران بارداری وجود دارد. این ارگان با سرعتی شبیه به تومور رشد میکند و برای رشد هر نوزادی ضروری است اما ما هنوز جزئیات کلیدی درمورد نحوه فرگشت (تکامل) آنرا نمیدانیم. مطالعه جفت در دوران بارداری دشوار است زیرا نمونهبرداری خطر عفونت یا سقط جنین را بههمراه دارد. همچنین بافت جفت پس از تولد، بسیارمتفاوت از شکل اولیه آن است. جفت حیوانات اغلب با جفت انسان متفاوت است؛ بنابراین مطالعه آن در حیوانات کاربرد محدودی دارد. دانشمندان همچنان درمورد مراحل اولیه و حیاتی رشد جفت، سؤالات بسیاری دارند.
روسیه در تدارک ساخت رقیب «استارلینک»
رئیس آژانس فضایی روسیه اعلام کرد که اینکشور بهزودی نسخهای داخلی از سیستم ماهوارهای استارلینک آمریکا را راهاندازی خواهد کرد. دیمیتری باکانوف دراینباره گفت: ترمینالهای مشابه روسی بهزودی در دسترس خواهند بود و ایناقدام درپاسخبه استفاده ارتش روسیه از سیستم استارلینک در خطوط مقدم اتخاذ شده. ترمینالهای خود را بهزودی ارائه میدهیم. بهگزارش برنا؛ پیشتر یک شرکت خصوصی روسی پروژهای بهنام Rassvet را برای ایجاد یک صورت فلکی فضایی توسعه داده بود. این صورت فلکی شامل ۱۲۰۰ ماهواره است که برای ارائه اینترنت پهنباند در کل روسیه طراحی شدهاند. برنامهریزی شده که پرتاب این ماهوارهها از دسامبر ۲۰۲۵ آغاز و در دو مرحله طی دوسال تکمیل شود. چندین ماهواره آزمایشی نیز هماکنون در مدار فعال هستند و مدلهای تولیدی پس از اصلاحات و آزمایشها آماده پرتاب شدهاند.