کندوکاوی در جهانِ ماریا شاراپووا
سروش راسخ
تنیسور روس، چندماه پس از اعلام بازنشستگی، درباره دلیل این تصمیمش صحبت کرد. به‌گزارش ایسنا؛ فصل ۲۰۲۰ در جهان تنیس با بازنشستگی یکی از بهترین‌های این‌رشته در ۲۰سال‌اخیر؛ یعنی «ماریا شاراپووا» همراه شد. قهرمان چهار گرنداسلم و بانوی شماره یک جهان (در یک‌دوره)، در فوریه راکت‌هایش را برای همیشه آویخت. تنیسور بازنشسته روس در یک مصاحبه درباره دلایل تصمیم چندماه‌پیش خود صحبت کرد. او گفت: «این سؤال، پیش از اعلام بازنشستگی‌ام بارها از من پرسیده شد. باید به درون خود مراجعه کنید و ببینید چه احساسی دارید. بدنتان چه می‌گوید؛ نیز ذهنتان». شاراپووا درادامه اظهار کرد: «مردمی‌که نزدیکت هستند، روی تو تأثیر می‌گذارند و می‌خواهند تو را به بهترین مسیر هدایت کنند؛ اما نهایتاً این خودت هستی که درباره دوران ورزشی‌ات تصمیم می‌گیری. باید از این تصمیم، صددرصد مطمئن باشی». تنیسور روس در پایان گفت: «متوجه شدم که خود را باید نشان دهم؛ اما نه به‌عنوان تنیسور؛ و دیگر مسابقات من را به‌وجد نمی‌آوردند. سال‌ها بود که تنها روی ورزش تمرکز داشتم و باتمام‌وجود تلاش می‌کردم تا تمام نتایج موردنظر را کسب کنم». شاراپووا؛ تنیس‌باز سرشناس روس و قهرمان پنج‌دوره مسابقات گرنداسلم در سن ۳۲سالگی، از دنیای ورزش حرفه‌ای کناره‌گیری کرد. او این خبر را با انتشار مقاله‌ای در سایت مجله «ونیتی‌فر» باعنوان «خداحافظ تنیس» اعلام کرد. این بازیکن روس که طی سال‌های بازی خود، با مصدومیت‌های زیادی دست‌وپنجه نرم کرده است، دراین‌مقاله بااشاره‌به آسیب‌دیدگی‌های اخیرش نوشته که دیگر بدنش جوابگوی فشار مسابقات نبوده و ازاین‌رو، تصمیم به خداحافظی گرفته. او در ۱۸ماه‌اخیر، از مصدومیت شانه راست و هر‌دو ساعد رنج می‌برد. ستاره روس، آخرین مسابقه خود را در مسابقات آزاد استرالیا، برابر «دونا وکیچ» انجام داد که در دو سِت، مغلوب حریف کروات شد. شاراپووا که یکی از مطرح‌ترین و پردرآمدترین ورزشکاران زن جهان به‌حساب می‌آید، در سال ۲۰۱۶ به‌علت دوپینگ، برای ۱۵ماه از حضور مسابقات محروم شد و پس‌ازآن، هرگز نتوانست به‌روزهای اوج خود بازگردد. این تنیس‌باز پرطرفدار درطول دوران ورزشی خود، ۳۶ عنوان قهرمانی به‌دست آورد و درمجموع به‌مدت ۲۱هفته زن شماره یک تنیس جهان بود. او طی ۱۹سال حضور در مسابقات حرفه‌ای تنیس زنان، ۳۸میلیون‌دلار جایزه نقدی به‌دست آورد. «ماشا» (لقب رسانه‌ایِ او) یکی از ۱۰ تنیس‌باز زن تاریخ به‌شمار می‌رود که موفق به فتح هر چهار تورنمنت گرنداسلم شده است: آزاد استرالیا ۲۰۰۸، آزاد فرانسه ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴، ویمبلدون ۲۰۰۴، آزاد آمریکا ۲۰۰۶. از دیگر افتخارات مهم او می‌توان به قهرمانی به‌همراه تیم زنان روسیه در مسابقات ملی فدکاپ در سال ۲۰۰۸، کسب مدال نقره المپیک ۲۰۱۲ لندن و قهرمانی در مسابقات فینال تور جهانی در سال ۲۰۰۴ اشاره کرد. ماریا شاراپووا 19 آوریل سال ۱۹۸۷ در شهر نیاگان واقع در شمال‌غرب روسیه در خانواده‌ای نسبتاً فقیر به‌دنیا آمد. خانواده‌اش وقتی او سه‌سال داشت، به شهر سوچی نقل‌مکان کردند و ماریای کوچک در چهارسالگی برای اولین‌بار با توپ و راکت تنیس آشنا شد. ماریا اولین راکت خود را از دوست پدرش؛ «الکساندر کافلنیکف» هدیه گرفت که پسر او؛ «یوگنی» بعدها نفر اول جهان و قهرمان دو دوره مسابقات گرنداسلم شد. اتفاق سرنوشت‌ساز اما در سال ۱۹۹۳ رخ داد؛ ماریا برای شرکت در دوره‌ای آموزشی به مسکو رفت و آنجا با «مارتینا ناوراتیلووا»؛ قهرمان افسانه‌ای آشنا شد. «ناوراتیلووا» با دیدن استعداد ماریا، به پدرش (یوری) توصیه کرد که او را برای آموزش حرفه‌ای تنیس، به آمریکا و آکادمی «نیک بولتیری» بفرستد. به‌رغم دشواری‌های مالی؛ یوری به‌زحمت مبلغی معادل ۷۰۰دلار از دوست و آشنا قرض گرفت و این‌گونه بود که ماریای هفت‌ساله و پدرش در جست‌وجوی رؤیای آمریکایی، راهی سرزمین فرصت‌ها شدند. اگرچه سال‌های نخست زندگی در آمریکا با سختی‌های زیادی برای یوری و دخترش همراه بود؛ اما زحمات آن‌ها زودتر از آنچه تصور می‌کردند، به‌ثمر نشست و با قهرمانی ماریا در ویمبلدون، مسیر زندگی این خانواده مهاجر برای همیشه تغییر کرد. ماریا شاراپووا به‌سرعت به برندی پرسود در دنیای ورزش بدل شد و این دختر زیبارو و سخت‌کوش که حالا طرفداران زیادی نیز پیدا کرده بود، توانست پا جا پای بزرگان تنیس بگذارد تا نامش در تاریخ ورزش جهان جاودانه شود. شاراپووا پس از فتح ویمبلدون در ۱۷سالگی، در چهار گرنداسلم دیگر هم قهرمان شد؛ به جایگاه اول رده‌بندی جهانی رسید و به‌همراه تیم ملی روسیه مسابقات ملی فدکاپ را فتح کرد. او در المپیک لندن نیز مدال نقره را به گردن آویخت تا تقریباً به تمام عناوین مهم در تنیس دست پیدا کند. اگرچه مصدومیت‌های گاه‌وبیگاه؛ خصوصاً از ناحیه شانه، عملکرد او را دچار فرازونشیب کرد؛ اما «ماشا» کماکان در تمام مسابقات مهم به‌عنوان مدعی قهرمانی حاضر می‌شد. در سال ۲۰۱۶ اما تلخ‌ترین اتفاق زندگی او رقم خورد؛ اندکی پس از رقابت‌های آزاد استرالیا، ماریا طی یک کنفرانس مطبوعاتی به‌طور ناگهانی از مثبت‌شدن آزمایش دوپینگش خبر داد و جهان ورزش را شوکه کرد! بااین‌حال، او مدعی شد که تعمدی در کار نبوده و به‌دلیل سابقه بیماری دیابت و به توصیه پزشک خود؛ به‌مدت ۱۰سال از ماده‌ای به‌نام «ملدونیوم» استفاده می‌کرده؛ دارویی که از ابتدای سال ۲۰۱۶ در لیست داروهای غیرمجاز قرار گرفته بود. فدراسیون جهانی تنیس، ستاره روس را به‌مدت دوسال از حضور در مسابقات محروم کرد و پس از فرجام‌خواهی، محرومیت او به ۱۵ماه کاهش یافت. شاراپووا که نمی‌خواست پرونده ورزشی‌اش با این رسوایی به پایان برسد، با انگیزه‌ای مضاعف و تنها برای یک هدف، پس از نزدیک به یک‌سال‌و‌نیم به مسابقات بازگشت؛ اینکه خودش را به همه ثابت کند؛ به‌ویژه به هم‌بازی‌هایش که حالا دیگر خیلی‌هایشان علیه او موضع گرفته بودند و او را «متقلب» می‌دانستند. او برگشت؛ اما هر‌چه کوشید، نتوانست به دوران اوج بازگردد و موفقیت‌های گذاشته‌اش را تکرار کند. مصدومیت کهنه شانه هم دوباره سراغش آمد تا او هرچه‌بیشتر افت کند و به خط پایان نزدیک شود. شکست زودهنگام در آزاد استرالیا اما بیش‌ازپیش امیدهای او برای بازگشت به اوج را نقش‌برآب کرد و موجب شد تا جدی‌تر به تصمیم تلخی که همان «بازنشستگی» بود، فکر کند. به‌گفته خودش؛ مرگ دل‌خراش «کوبی برایانت»؛ اسطوره بسکتبال آمریکا که از دوستان نزدیکش بود نیز حجت را بر او تمام کرد تا این تنیس‌باز مطرح سرانجام در ۳۲سالگی رسماً اعلام بازنشستگی کند. شاراپووا تنها یک چهره زیبا نبود که به‌لطف جذابیت‌های ظاهری‌اش به‌شهرت می‌رسد؛ او به‌اذعان رقبایش؛ یکی از سرسخت‌ترین و جنگنده‌ترین قهرمانان تنیس بود که با پشتکار زیاد به این جایگاه دست یافت. «نیک بولتیری»؛ مربی مطرح تنیس، مهم‌ترین سلاح ماریا را «ذهن قوی» او می‌دانست و بسیاری، ازاین‌نظر او را با «رافائل نادال» مقایسه می‌کنند. این ابرستاره روس البته در خارج زمین هم به موفقیت‌های چشم‌گیری دست پیدا کرد. او ازطریق قراردادهای تجاری با شرکت‌هایی همچون نایکی، پورشه، اِیویان و ... ثروت زیادی کسب کرد و ۱۱سال پیاپی ازسوی مجله «فوربز» به‌عنوان پردرآمدترین ورزشکار زن جهان شناخته شد. شاراپووا در سال ۲۰۱۳ یک خط تولید آب‌نبات با نام «شوگرپووا» را راه‌اندازی کرد که با استقبال خوبی روبه‌رو شد. او با مجموع درآمد ۳۲۵میلیون‌دلار بعد از «سرینا ویلیامز»؛ دومین ورزشکار ثروتمند تاریخ ورزش زنان به‌حساب می‌آید. اگرچه رسوایی دوپینگ به نقطه‌ای تاریک در کارنامه شاراپووا تبدیل شد و بر دستاوردهای او سایه انداخت؛ اما نام و نقش این ستاره روس در دنیای تنیس و ورزش آن‌قدر بزرگ و مهم است که هرگز فراموش نخواهد شد. اگر بخواهیم اندکی از ویژگی‌های شخصی او بدانیم باید گفت که ماریا علاوه‌‌بر تنیس؛ به کتاب‌خوانی، موسیقی و فیلم علاقه دارد؛ ضمن‌اینکه گاهی به ورزش‌هایی همچون گلف، بسکتبال و هاکی روی یخ می‌پردازد. شرکت‌‌ها و کارخانه‌هایی مانند موتورولا، هوندا، آدیداس، پارلوکس فراگرانس، لوکوس، رولکس و یانکس؛ اسپانسرهای او بودند. او اگرچه سختی‌های بسیاری را تجربه کرده؛ اما همیشه به آینده‌ای بهتر امیدوار است. قد ماریا 188 سانتی‌متر و وزش ۵۹ کیلوگرم است. شهرهای مورد‌علاقه او رم، پاریس، لندن، نیویورک و توکیو هستند. غذای محبوبش استیک بوده و از نوشیدنی‌ها به آب‌پرتقال و شربت توت‌فرنگی علاقه‌مند است؛ همچنین دسرهای فرانسوی با مغز بادام و گردو را دوست دارد. او سابقاً نامزد بسکتبالیست اهل اسلوونی؛ «ساشا وویاچیچ» بود که به سرانجام مطلوبی نرسید. درحال‌حاضر گفته می‌شود که نامزد Alexander Gilkes (تاجر بریتانیایی 41ساله) است. ماریا فردی صبور و ظاهراً خونسرد است؛ اما در‌باطن بسیار عصبی و مضطرب است. به رنگ مشکی علاقه زیادی دارد و بد نیست بدانید که دوران دبیرستان را ازطریق اینترنت آموزش دید؛ زیرا وقتی برای رفتن به مدرسه نداشت.