افزایش سود بین‌بانکی در سایه حضور صندوق‌های جدید
باتوجه‌به این‌مسئله که در هفته‌های گذشته در جلسه شورای عالی بورس تصمیمی مبنی‌بر افزایش سقف صندوق‌های موجود و امکان تأسیس صندوق‌های جدید برای نهادهای مالی وابسته به بانک‌ها گرفته شد، رئیس سازمان بورس، واکنشی به این‌موضوع نشان داد؛ درواقع، حسن قالیباف اصل گفت: «در جلسه اخیر شورای عالی بورس مصوب شد بانک مرکزی در امور صدور مجوز برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری وابسته به نهادهای مالی مرتبط با بانک‌ها، تسریع و تسهیل کند. همچنین امکان تأسیس صندوق برای بانک‌های فاقد صندوق، فراهم و اجازه تأسیس بیش از یک صندوق برای بانک‌ها نیز صادر شد»؛ اما نکته مهم این‌است‌که پس از طرح صحبت رئیس سازمان بورس، دراین‌مدت شاهد حواشی درباره میزان تأثیرگذاری مسئله متذکر‌شده بر افزایش نرخ سود بانکی و بین‌بانکی بودیم؛ درحالی‌که رئیس بانکی مرکزی با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرامی خود گفته بود: «بانک مرکزی به‌خوبی واقف است که باتوجه‌به وجود شوک منفی عرضه، ناترازی بانک‌ها و نیاز مالی دولت؛ امروز افزایش نرخ سود بانکی سیاستی نیست که توفیق قطعی داشته باشد و برهمین‌اساس؛ به‌دنبال روش‌های دیگری برای کاهش فشار تورمی در بازارهاست. البته با ابزارهای دراختیار، روند نرخ سود بین‌بانکی نیز تعدیل خواهد شد». حسین میرزایی؛ کارشناس بازار سرمایه دررابطه‌با تأثیر صندوق‌های جدید بر نهادهای مالی وابسته به بانک‌ها بر بازار سرمایه، گفت: «تأسیس صندوق‌هایی که جزو نهادهای مالی هستند؛ ازآنجایی‌که یک پتانسیل قبلی مالی دارند، به‌دلیل‌آنکه می‌توانند منابع مالی‌شان را در بازار انباشت کنند، تاحدودی می‌توانند بر بازار سرمایه تأثیر بگذارند؛ اما نکته مهم این‌است‌که مسئولان مربوط در سازمان بورس نباید بگذارند دوباره روند چندماه‌گذشته در بازار رخ بدهد. در نیمه اول سال، برخی از نهادها بودند که طی برهه‌ای از زمان، منابع خودشان را به‌شدت در بازار سرمایه تزریق کردند. این امر سبب شد حجم نقدینگی زیادی وارد بازار سرمایه شود؛ اما بعد از گذشت تقریباً چندماه، شاهد آن بودیم که همین نهادهای مالی بیشترین حجم نقدینگی را از بازار خارج کردند و سبب اُفت بازار سرمایه شدند. ازآنجا‌که بازارهای سرمایه به یکدیگر متصل هستند، ممکن است یک اقدام بی‌اساس، سبب بحران در بازارهای مالی شود. چون بانک‌ها از خود درآمدی ندارند و قرار است سرمایه‌های مردم را در بورس تزریق کنند، اگر بازهم ارزش سهام مانند دوماه‌پیش با اُفت مواجه شود، قطع‌به‌یقین بحرانی که در بورس به‌وجود آمده، بر بانک‌ها نیز تأثیر خواهد گذاشت». او دررابطه‌با اینکه این‌اقدام توسط شورای عالی بورس اتخاذ شده می‌تواند بر افزایش نرخ بین‌بانکی تأثیر بگذارد یا خیر؟ گفت: «ازآنجا‌که بانک‌ها در مرحله اول سرمایه‌های خود را در بازارهای بین‌بانکی تزریق می‌کنند، باید دید مبلغ درنظرگرفته‌شده چه‌میزان است؛ زیرا اگر در حد سه یا چهارهزارمیلیاردتومان باشد، تأثیر چندانی را نخواهد گذاشت؛ اما نکته‌ای را که باید به آن اشاره کرد در بلندمدت به‌علت‌آنکه یک رابطه‌ای بین نرخ سود سپرده و سود بین‌بانکی وجود دارد، می‌تواند بر افزایش نرخ خود بانک‌ها مستقیماً نیز تأثیر بگذارد. اگر بانک‌ها بتوانند در بورس به‌درستی بازارگردانی انجام دهند و ریسک‌ها را درنظر بگیرند، بی‌شک می‌توان گفت سودی که از بازار سرمایه به‌دست می‌آورند، به‌مراتب بیش از سود حاصل از بازارهای بین‌بانکی‌ست». محمدجواد شیخ؛ کارشناس بازار سرمایه درباره میزان اثرگذاری صندوق‌های جدید بر نهادهای مالی وابسته به بانک‌ها بر بازار سرمایه، اظهار کرد: «طی سال‌های گذشته، دلیل اصلی که بانک‌ها آمدند و این صندوق‌ها را گسترش دادند و بعد شروع به تبلیغ کردند این‌بودکه نرخ‌های سپرده به‌دلیل محدودیت برای سرمایه‌گذاران جذابیت خاصی نداشت. اکنون صندوق‌های سرمایه‌گذاری که بانک‌ها تأسیس کردند، چون درآمدشان تقریباً در بازار سرمایه قرار می‌گیرد و به‌دلیل سودهی نسبتاً بالای بورس می‌تواند جذابیت بیشتری را برای سرمایه‌گذاران به‌وجود آورد». این کارشناس بازار سرمایه دررابطه‌با اینکه آیا صندوق‌های جدید بر نهادهای مالی وابسته به بانک آیا سبب افزایش نرخ سود بین‌بانکی می‌شود یا خیر؟ گفت: «در صندوق‌هایی با درآمد ثابت به‌علت‌آنکه مدیران بخشی از سرمایه خود را در بانک‌های متعدد قرار می‌دهند و به‌میزان ضریب سودهی توجه می‌کنند، این امر به‌دنبال خود، رقابت بانک‌ها را می‌آورد. بانک مرکزی براساس یکسری اصول و قواعدش، تاحدودی می‌تواند مانع افزایش نرخ سود بانکی و بین‌بانکی شود؛ اما نکته حائزاهمیت این‌است‌که بانک‌ها براساس راهکارهایی که بلد هستند، به‌راحتی قوانین را دور می‌زنند و به کار خود جهت افزایش نرخ ادامه می‌دهند». او درباره اینکه چند‌درصد امکان این امر وجود دارد که با افزایش سود نرخ بانک‌ها، مردم سرمایه خود را از بازار خارج کنند و به بانک‌ها بیاورند؟ تصریح کرد: «اگر بازار بورس به روند مثبت خود ادامه دهد و بازدهی بالای خود را حفظ کند، احتمال خروج قطع‌به‌یقین کاهش می‌یابد؛ اما اگر برعکس این امر رخ دهد و بازار مانند دوماه‌گذشته منفی شود، قاعدتاً اکثریت از بازار بورس خارج خواهند شد. سازمان بورس می‌تواند اکنون با ابزارهای متعدد؛ اعم از انتشار اوراق تبعی مانع خروج حجم نقدینگی از بازار سهام شود». در‌پایان باید گفت که اعضای شورای عالی بورس و ناظران بازار سرمایه باید تمهیدات و ابزاری را درنظر گیرند که افزایش سقف صندوق‌های موجود و امکان تأسیس صندوق‌های جدید مانند دوماه‌اخیر سبب آسیب‌رسیدن به بدنه بازار و ازبین‌رفتن سرمایه‌های مردم نشود؛ زیرا مردم بازار سرمایه را به‌عنوان محلی امن به‌منظور سرمایه‌گذاری می‌دانند.