کندوکاوی در جهانِ ایلان ماسک

ایلان ماسک یا بهتر است بگویم ایلان ریو ماسک (Elon Reeve Musk) متولد 28اُمین روز از سال 1971 در آفریقای جنوبی‌ست. او تقریباً بخشی از دوران کودکی خود را در انگلستان بسر برد؛ آن‌هم چون پدر مهندسش، ارول ماسک، بزرگ‌شده انگلیس بود و همان‌جا بود عاشق زنی به‌نام می ماسک که یک مشاور متخصص درزمینه رژیم غذایی بود، آشنا شد. آن‌ها بهترین لحظات زندگی خود را سپری؛ و اوقات خوشی را صرف می‌کردند؛ تااینکه ایلان متولد شد و به زندگی آن‌ها رنگ‌وبوی دوباره‌ای بخشید. دوسال از تولد ایلان گذشت؛ تااینکه او دارای یک برادر شد که کارهای عجیب‌وغریب و فوق‌العاده‌ای با یکدیگر کردند. از این‌ماجرا که بگذریم، خانواده ماسک پنج‌نفره بود؛ یعنی یک‌نفر دیگر نیز در این خانواده وجود داشت: خواهر برادران ماسک به‌نام «توسکا». از آن‌دسته از اتفاقاتی‌که در خانواده ماسک رخ داد، جدایی والدین ایلان در سن 10‌سالگی‌اش از یکدیگر بود. آن‌ها بااین‌کار باعث جدایی فرزندان از یکدیگر شدند؛ فرزندانی که پتانسیل این‌را داشتند تا تغییرات بزرگی را در جهان ایجاد کنند و اتفاقات بی‌نظیری را رقم بزنند (که بااین‌حال باز این‌کار را انجام دادند!)؛ اما این‌کاری بود که شده و نهایتاً پدر ایلان او را با خود به آفریقای جنوبی برد تا در آنجا زندگی خود را ادامه دهد. ایلان اصلاً دوست نداشت درآن‌کشور بماند؛ زیرا آنجا، جایی نبود که ایلان بتواند در آن پیشرفت کند؛ پس تصمیم گرفت دست ‌به‌ کاری بزند که باعث شود از این‌شرایط رهایی یابد و به آمریکا مهاجرت کند. این‌کار در سن 12سالگی او رخ داد که توانست یک بازی کامپیوتری فوق‌العاده بسازد. این بازی، Blastar نام داشت که حدود 500‌دلار فروش کرد! همین، برای ایلان انگیزه‌ای را ایجاد کرد تا قدم در مسیرهای دیگری بردارد. ایلان ماسک سعی داشت از جایی‌که در آن زندگی می‌کرد، رهایی پیدا کند؛ چون فهمیده بود آنجا به‌خوبی نمی‌تواند پیشرفت کند؛ پس به‌واسطه نزدیکان خانواده مادری خود، به کانادا رفت و پناهنده آنجا شد. ایلان آنجا تک‌وتنها بود و کسی را نداشت تا به او کمک کند؛ پس شروع‌به‌کار کرد؛ آن‌هم با درآمدی ناچیز تا فقط بتواند شکم خود را سیر کند. از آن وقتی‌که ایلان به کانادا رفت، به‌مدت یک‌سال با فقر دست‌وپنجه نرم کرد. روزها به‌سختی برای او می‌گذشت؛ تااینکه ازطرف دانشگاه کوینز کینکستون بورسیه گرفت تا در رشته فیزیک تحصیل کند. این، بهترین اتفاقی بود که در زندگی ایلان رقم خورد. اولین‌باری که ایلان ماسک با دانشگاه روبه‌رو شد، در سن 19سالگی بود. او از همان اول که وارد کانادا شد، به‌امید روزی بود تا بتواند به ایلات متحده آمریکا مهاجرت کند که البته در دانشگاهی که تحصیل می‌کرد، این فرصت برایش به‌وجود آمد. به‌این‌شکل‌که او توانست در سال 1992 به دانشگاه پنسیلوانیا برود و در آمریکا درس بخواند. او درک کرده بود که در ایالات متحده آمریکا به آن درجه‌ای که لایقش بود، می‌تواند برسد. نهایتاً، ماسک از آن دانشگاه در رشته فیزیک فارغ‌التحصیل شد. شروع دوباره برای او، تحصیل در رشته علوم اقتصاد بود که درواقع، یافته‌هایش دراین‌رشته او را به دومین کارآفرین جهان تبدیل کرد. اگر از کودکی تا بزرگ‌سالی ایلان ماسک را حساب کنیم، کلاً او آدمی باهوش بوده؛ یعنی اگر ضریب هوشی پائینی داشت، هرگز نمی‌توانست به یک کارآفرین و فرد موفقی تبدیل شود. ایلان در رشته فیزیک نیز به‌خوبی عمل ‌کرد و درنهایت هم توانست به‌راحتی خودروهای زیبا و سوپر‌اسپرت را طراحی کند که میلیاردرهای بسیاری آن‌ها را بخرند؛ پس کاملاً مشخص است او دارای ضریب هوشی بالایی بوده که توانسته به چنین موفقیت‌هایی برسد. البته برای رسیدن به موفقیت فقط‌ داشتن ضریب هوشی و استعداد کافی نیست. درواقع، بسیاری از آن‌ها‌که به موفقیت نرسیده‌اند، آن‌ها هستند که به هوش و استعداد خود اعتماد کرده‌اند، دانش‌آموخته‌های دانشگاه‌های برتر کشور خودشان؛ درحالی‌که تنها چیزی‌که می‌تواند رسیدن به موفقیت را تضمین کند، پشتکار و سرسختی آنان است. ایده نو، ضریب هوش بالا و استعداد لازم‌اند؛ اما بدون پشتکار و سرسختی، موفقیت، آرزویی بیش نیست. اگر بخواهیم درباره جایگاه او در فناوری جهان بگوییم باید گفت؛ ماسک بنیان‌گذار شرکت‌هایی همچون تسلا موتورز، پی‌پال (که اکنون به ای‌بی تعلق دارد) و اسپیس‌اکس است. او هم‌اکنون مدیرعامل و مدیر فنی در اسپیس‌اکس است. ماسک همچنین درحال‌توسعه یک سیستم حمل‌ونقل با سرعت بالاست که تحت‌عنوان هایپرلوپ شناخته ‌شده است. جان فاورو؛ کارگردان سری فیلم‌های «مرد آهنی» از او به‌عنوان الگوی شخصیت تونی ا‌ستارک (بازی‌شده توسط رابرت داونی جونیور) نام برده‌ است. ایلان ماسک در ژانویه سال ۲۰۲۱ با ۲۰۹‌میلیارددلار آمریکا دارایی ثبت‌شده، از جف بیزوس پیشی گرفت و به‌عنوان اولین فرد ثروتمند جهان شناخته شد. ماسک، دومین کارآفرین (اولین‌نفر جیمز اچ کلارک بود) در سیلیکون‌ولی بود که موفق شد سه شرکت با ارزشی بیش از یک‌میلیارددلار (پی‌پال، اسپیس‌ایکس و تسلا موتورز) را ایجاد کند. ایلان ماسک زندگی کاری خود را به تکنولوژی‌های فضایی و انرژی‌های جایگزین اختصاص داده. او ایده‌های مختلفی را اجرا می‌کند و تقریباً همه آن‌ها هم کاملاً موفقیت‌آمیز هستند. از ویژگی‌های شخصیتی ایلان ماسک می‌توان به تفکر انتقادی، پشتکار، تجزیه‌وتحلیل دقیق و سخت‌کوشی اشاره کرد؛ او بین ۸۰ تا ۱۰۰‌ساعت در هفته کار می‌کند! ماسک می‌گوید وقتی در دانشگاه مشغول‌به‌تحصیل بود، همواره دوست داشت در فعالیت‌هایی شرکت کند که در‌نهایت منجر به تغییر دنیا شوند. پس‌از‌اینکه به‌لطف پروژه‌های اولیه‌اش مانند Zip2 و PayPal به ثروت فراوانی رسید و میلیونر شد؛ در‌حالی‌که می‌توانست از دنیای کسب‌و‌کار به‌کل کنار بکشد یا دنبال کسب‌و‌کارهایی با درآمد بیشتر و ریسک کمتر برود، تصمیم گرفت علایق خود را دنبال کند. ماشین‌های الکتریکی، پنل‌های خورشیدی و مأموریت‌های فضایی، کسب‌و‌کارهایی بدون دردسر و سودآور نیستند. اوضاع برای تسلا و اسپیس ایکس همواره به‌خوبی امروز نبوده و به‌گفته‌ خود ماسک؛ شرکت‌هایش چند‌‌بار تا مرز ورشکستگی پیش رفته‌اند و او تمام سرمایه‌ خود را از دست داد.
دیدگاه او در‌مورد آینده را می‌توان به‌سادگی و بانگاهی‌به فعالیت‌های شرکت‌های تحت‌امرش حدس زد: آینده‌ای مملو از خودروهای الکتریکی خودران و خانه‌هایی مجهز به باتری‌های تسلا که انرژی خود را از پنل‌های سولارسیتی تأمین‌ می‌کنند؛ در کنار تمدنی چندسیاره‌ای که در آن، هزینه‌ سفرهای فضایی به‌ارزانی و راحتی سفرهای هوایی بین‌قاره‌ای امروزی‌ست. شاید بتوان گفت که جذابیت نوآوری‌های ماسک، از فلسفه‌ ساده‌ای نشاءت می‌گیرد که آن‌را این‌گونه شرح می‌دهد: «من به چیزهایی علاقه دارم که دنیا را تغییر می‌دهند و بر آینده اثر می‌گذارند. تکنولوژی‌های شگفت‌انگیزی که وقتی آن‌ها را می‌بینید، با خود می‌گویید که چطور چنین‌چیزی اتفاق افتاده؟ اصلاً چطور چنین‌چیزی ممکن است؟» او البته اغلب در مصاحبه‌هایش از آینده‌ هوش مصنوعی خیلی‌خوب تعریف نمی‌کند و مانند استیون هاوکینگ، نگران از کنترل خارج‌شدن آن است. هدف شرکت OpenAI متعلق به او نیز این‌است‌که در کنار توسعه‌ هوش مصنوعی، از درخدمت‌بودن دائمی آن به بشر مطمئن شود. شاید ظاهر و شخصیت امروزی ایلان ماسک، با کلیشه‌هایی که سینما از «افراد باهوش و خوره‌ تکنولوژی» به‌نمایش می‌گذارد، تفاوت زیادی داشته باشد؛ کلیشه‌هایی که چنین افرادی را عموماً ضعیف و دارای سطح پائینی از روابط اجتماعی نشان می‌دهند؛ اما ظاهراً در دوران کودکی، او تفاوت چندانی با آنچه هالیوود از یک «بچه‌زرنگ» به‌نمایش می‌گذارد، نداشت. طی دوران مدرسه، ماسک مرتباً مورد آزار و اذیت همکلاسی‌های خود واقع می‌شد. در یکی از بدترین موارد این آزار و اذیت‌ها، هم‌کلاسی‌های ماسک او را از پله‌های مدرسه به پائین انداختند و سپس او را به‌قدری کتک زدند که ماسک، هشیاری خود را از دست داد و در بیمارستان بستری شد. بااین‌همه، او اکنون ثروتمندترین فرد کره زمین است. به‌دنبال صعود 4.8درصدی ارزش سهام خودروسازی الکتریکی تسلا که تازگی‌ها رخ داد؛ ایلان ماسک از جف بزوس (بنیان‌گذار شرکت آمازون) جلو افتاد و در فهرست میلیاردرهای بلومبرگ، جایگاه نخست را از‌آن‌خود کرد. دارایی خالص این مهندس، در ساعت 10:15 به‌وقت نیویورک، به 188.5میلیارد‌دلار رسید که 1.5میلیارددلار بیشتر از ثروت جف بیزوس؛ فردی‌که از اکتبر 2017 رتبه نخست را به خود اختصاص داده بود، است. طی سال 202، ثروت خالص ماسک بیش از 150میلیارد‌دلار افزایش یافته که احتمالاً رکورد سریع‌ترین رشد ثروت در‌‌طول‌تاریخ را نیز زده است. دلیل اصلی رشد چشمگیر ثروت او، افزایش بی‌سابقه ارزش سهام تسلا بود که در سال گذشته به‌علت سودهای مداوم، جای‌گرفتن در شاخص اس‌اند‌پی 500 و خوش‌بینی برای آن از‌سوی وال‌استریت؛ و نیز سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی، 743درصد رشد کرد. بورکردنی نیست که او در ابتدای سال ۲۰۲۰ تنها ۲۷‌میلیارد‌دلار ثروت داشت و نفر پنجاهم این رده‌بندی بود. اکنون هر سهم تسلا به ۸۱۶‌دلار رسیده است و ارزش بازار این شرکت چیزی حدود ۸۰۰میلیارددلار تخمین زده می‌شود. از زمان عرضه اولیه سهام شرکت تسلا در سال ۲۰۱۰، ارزش هر سهم این خودروساز بیش از ۱۴۰‌برابر (۱۴۰۰۰‌درصد) افزایش یافته است. همچنین از ابتدای امسال، ارزش سهام گروه تسلا حدود ۵۸۰‌درصد افزایش یافته. انتظار می‌رود با وجود شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضای جهانی، سودآوری این شرکت مثبت باقی بماند. کمپانی تسلا پیش‌تر در 1 ژوئیه 2020 با پشت‌سر‌گذاشتن تویوتا، به با‌ارزش‌ترین برند خودروسازی جهان تبدیل شده بود و حال شمار زیادی از کسانی‌که سهام این شرکت را در عرضه اولیه آن خریده بودند، میلیونر شده‌اند. علاوه‌بر خودروسازی تسلا؛ به‌لطف ارزش سهام شرکت اسپیس ایکس نیز رشد محسوسی در ماه‌های اخیر داشته است. ایلان ماسک فقط طی یک‌سال‌اخیر بیش از ۱۸۰‌میلیارد‌دلار به ثروت خود افزوده است. او درباره‌ تأمین‌ سرمایه شرکت‌هایش گفته: «من همیشه از پول خودم در شرکت‌هایی که ایجاد می‌کنم، سرمایه‌گذاری کرده‌ام و فکر نمی‌کنم که استفاده صرف از پول مردم در پروژه‌های شخصی، کار درستی باشد. نمی‌توانم از کسی بخواهم در چیزی سرمایه‌گذاری کند که حتی خودم حاضر نیستم در آن سرمایه‌گذاری کنم».