اثر کم‌کاری و پرکاری تیروئید بر چاقی و لاغری

مطالعات بعدی نشان داد میزان BMR با مقدار سطح هورمون‌های تیروئید در ارتباط است. هنگامی‌که مقدار سطح هورمون‌های تیروئید پائین بود، میزان BMR نیز کاهش پیدا می‌کرد و برعکس هنگامی‌که سطح هورمون‌های تیروئید بالا بودند، میزان  BMR نیز افزایش پیدا می‌کرد. از آن به بعد، به‌خاطر پیچیدگی‌های سنجش BMR، اغلب پزشکان، دیگر برای ارزیابی تیروئید از آزمایش BMR استفاده نمی‌کنند. همچنین آن‌ها متوجه شدند، عوامل متعددی بر متابولیسم پایه اثر می‌گذارد و این تنها تیروئید نیست که بر وضعیت BMR مؤثر است. تغییر در میزان متابولیسم پایه باعث تغییر در تراز انرژی می‌شود. تفاوت بین مقدار کالری مصرفی و مقدار کالری سوزانده‌شده توسط بدن را «تراز انرژی» می‌گویند. در حیوانات اگر «متابولیسم پایه» توسط داروهایی مثل آمفتامین بالابرده شود، «تراز انرژی» منفی می‌شود، درنتیجه باعث کاهش وزن می‌شود. بر‌اساس این تحقیقات بسیاری از مردم به این نتیجه رسیدند که تغییر در سطوح هورمون‌های تیروئید، منجر به تغییرات در «متابولیسم پایه» می‌شود، که در پی آن تعادل انرژی بدن به‌هم‌خورده و تغییراتی در وزن بدن ایجاد می‌شود. بااین‌حال، وجود ارتباط بین متابولیسم پایه، وزن و هورمون‌های تیروئید، همه‌ی ماجرا نیست. به‌عنوان‌مثال، زمانی که سرعت متابولیسم بدن حیوانات را با استفاده از ابزارهای مختلفی (مانند کاهش دمای بدن) پائین می‌آوردند، در اکثر موارد، افزایش وزن قابل‌توجه و در حد انتظاری پدید نمی‌آمد؛ بنابراین، رابطه بین میزان سوخت‌وساز بدن، تراز انرژی و تغییرات وزن، بسیار پیچیده است. علاوه بر هورمون‌ها (به‌غیراز هورمون‌های تیروئید)، پروتئین‌ها و مواد شیمیایی دیگری نیز وجود دارند که در کنترل سوزاندن انرژی، اشتها و وزن بدن بسیار نقش مهمی ایفا می‌کنند. در مغز مراکزی وجود دارد که تنظیم مصرف انرژی را کنترل می‌کند. از‌آنجایی‌که این مواد اثرات متقابلی در مغز و بافت‌ها دارند، ما نمی‌توانیم صرفاً یکی از این عوامل (مانند هورمون تیروئید) را در‌نظر‌گرفته و تغییرات وزن بدن را بر‌اساس‌آن به‌صورت کلی پیش‌بینی کنیم؛ درنتیجه در‌حال‌حاضر، در هر فردی به‌صورت خاص و دقیق قادر به پیش‌بینی تأثیرات وضعیت تیروئید بر وزن بدن، نیستیم.

کم‌کاری تیروئید و چاقی
به‌طور‌کلی کم‌کاری غده تیروئید با افزایش وزن در ارتباط است؛ زیرا که سرعت متابولیسم پایه در بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید کاهش می‌یابد. اغلب افزایش وزن در افرادی که کم‌کاری تیروئیدشان شدیدتر است، بیشتر است. بااین‌حال، در مقایسه با پرکاری تیروئید، معمولاً در افراد مبتلا به کم‌کاری، کاهش متابولیسم پایه، اثراتش بر وزن بدن کم‌تر است؛ به‌عبارت‌دیگر تغییراتی که کاهش عملکرد تیروئید ایجاد می‌کند، شدتش نسبت به افراد پرکار بسیار کمتر است؛ در‌واقع عوارض پرکاری تیروئید از کم‌کاری آن بیشتر است. علت افزایش وزن در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید پیچیده است و همیشه به تجمع چربی اضافی در بدن مربوط نمی‌شود. بیشتر اضافه‌وزنی که افراد کم‌کار به‌دست می‌آورند، ناشی از تجمع بیش‌ازحد آب و نمک است. افزایش زیاد وزن، به‌ندرت با کم‌کاری تیروئید در ارتباط است. به‌طور‌کلی، بسته به‌شدت کم‌کاری تیروئید، دو الی پنج‌کیلو از وزن بدن، می‌تواند ناشی از عملکرد غده تیروئید باشد.

کاهش وزن پس از درمان کم‌کاری تیروئید
از‌آنجایی‌که در مبتلایان به کم‌کاری تیروئید، مقدار زیادی از افزایش وزن، ناشی از تجمع آب و نمک است، هنگامی‌که کم‌کاری تیروئید درمان ‌شود، باید انتظار کاهش وزن (معمولاً کمتر از 10درصد از وزن بدن) محدودی را داشت. همانند درمان پرکاری تیروئید، درمان غیر‌طبیعی سطوح هورمون‌های تیروئیدی در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید باعث می‌شود تا وزن افراد به حالت قبلی خود یعنی همان وزنی که قبل از بیماری داشتند، بازگردد. بااین‌حال، از‌آنجایی‌که معمولاً کم‌کاری تیروئید طی یک روند طولانی و زمان‌بر پدید می‌آید، معمولاً پس از درمان موفقیت‌آمیز هورمون‌ها، کاهش وزن قابل‌توجهی مشاهده نمی‌شود. هنگامی‌که کم‌کاری تیروئید درمان شود و سطح هورمون‌های تیروئید به حد طبیعی خود بازگردند، توانایی به‌دست‌آوردن یا از‌دست‌دادن وزن، همانند افراد عادی و سالم خواهد بود. در گذشته از هورمون‌های تیروئید به‌عنوان ابزاری برای از‌دست‌دادن وزن، استفاده می‌کردند. بسیاری از مطالعات نشان داد که استفاده از هورمون‌های تیروئید در مقایسه با استفاده از رژیم غذایی  به‌تنهایی، باعث کاهش وزن بیشتری می‌شود؛ اما زمانی که مصرف هورمون‌ها متوقف شود، معمولاً وزن اضافی کاهش یافته به حالت اولیه خود بازمی‌گردد. علاوه‌بر‌این، ممکن است در اثر مصرف هورمون‌های تیروئیدی به‌منظور کاهش وزن، عواقب منفی بسیاری گریبان‌گیر افراد شود. از‌جمله آنکه در‌این‌حالت، بیشتر پروتئین‌های عضلات از بین می‌رود تا چربی‌های اضافه. بعید به‌نظر‌می‌رسد که استفاده یا افزایش دوز هورمون‌های تیروئیدی، کاهش وزن قابل‌توجهی را در پی داشته باشند و ممکن است مشکلات متابولیکی دیگری را برای افراد ایجاد کند.

پرکاری تیروئید و لاغری
از‌آنجا‌که متابولیسم پایه در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد، درواقع بسیاری از بیمارانی که تیروئیدشان بیش‌ازحد فعال شده است، درجاتی از کاهش وزن و لاغری را تجربه خواهند کرد. میزان این کاهش وزن با شدت فعالیت غده تیروئید در ارتباط خواهد بود؛ بنابراین، اگر غده تیروئید بیش‌ازحد فعال شود، متابولیسم پایه افزایش می‌یابد و افراد برای حفظ وزن موجود خود به کالری بیشتری نیاز خواهند داشت. اگر شخصی کالری مصرفی خود را برای جبران کالری اضافی سوزانده‌‌شده، افزایش ندهد، دچار کاهش وزن خواهد شد. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، عواملی که اشتها، سوخت‌وساز بدن و میزان فعالیت‌های ما را کنترل می‌کنند، بسیار پیچیده هستند و هورمون‌های تیروئید تنها یکی از این عوامل سیستم پیچیده، محسوب می‌شوند. با‌این‌وجود به‌طور‌متوسط افرادی که پرکاری‌شدیدتری دارند، کاهش وزن بیشتری را تجربه خواهند کرد. همچنین در حالت‌هایی مثل سمی‌شدن تیروئید و مصرف بیش‌ازاندازه قرص هورمون‌های تیروئید نیز که در پی آن سطح هورمون‌ها افزایش می‌یابد، بازهم کاهش وزن مشاهده می‌شود. از‌آنجا‌که پرکاری تیروئید اشتها را افزایش می‌دهد، ممکن است برخی از بیماران، کاهش وزنی را تجربه نکنند؛ زیرا که مقدار کالری دریافتی خود را با خوردن بیشتر، افزایش می‌دهند.