کرونا کدام چهرههای معروف را تا دیار باقی بدرقه کرد؟
مصطفی رفعت/طبق گزارش سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ تا روز 19 بهمنماه 1399 یکمیلیون و ۴۶۶هزار و ۴۳۵نفر در کشور بهطورقطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و تعداد جانباختگان کرونا در کشور تا زمان ارائه این گزارش، به ۵۸هزار و ۴۶۹نفر رسید. سیماسادات لاری افزود: «تا ظهر روز یادشده؛ یکمیلیون و ۲۵۳هزار و ۵۵۴نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستانها ترخیص شدهاند. همچنین ۳۷۸۹نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحتمراقبت قرار دارند و تا زمان انتشار این مطلب، نهمیلیون و ۶۶۷هزار و ۲۶۰ آزمایش تشخیص کووید-۱۹ در ایران انجام شده است». ویروس کرونا عامل بیماری کووید-۱۹ از اواخر سال ۲۰۱۹ در شهر «ووهان» (چین) مشاهده و طی مدت کوتاهی در همه جهان منتشر شد؛ بهطوریکه «سازمان بهداشت جهانی» (WHO) در اسفندماه سال ۹۸ (فوریه ۲۰۲۰) بروز «پاندمی» (همهگیری جهانی) این بیماری را تائید کرد. طبق آمار رسمی کشورها؛ ویروس کرونا تاکنون بیش از ۱۰۶میلیون و 700هزارنفر را در دنیا مبتلا کرده و بیش از دومیلیون و ۳۰۰هزارنفر نیز براثر آن، جان خود را از دست دادهاند. ایران ازنظر تعداد تلفات کرونا و بیدرنظرگرفتن نسبت جمعیت، «نهمین» کشور دنیاست. تعداد فوت ناشی از کرونا در آمریکا، برزیل، هند، مکزیک، انگلیس، ایتالیا، فرانسه و روسیه؛ بیش از ایران بوده است. ازاینمیان، ابتلای تعدادی از افراد سرشناس نیز رسانهای شده که دراینپرونده به اینموضوع نگاهی خواهیم انداخت؛ مسئلهای که بهنوعی پس از فوت دو چهره سرشناس عرصه فوتبال؛ یعنی «مهرداد میناوند» و «علی انصاریان» بحرانیبودن شرایط را یادآوری کرد و موج واکنشهای افراد معروف دراینباره باعث شد تا هم موضوع جریانسازیِ سلبریتیها در حوزههای غیرتخصصی و هم شکلی از فروپاشی عصبی بین مردم عادی جوامع ناشی از اضطراب و استرس اینشرایط که فشارهای اقتصادی، قرنطینههای طولانی، شوک ازدستدادن عزیزان، موج اخبار منفی و ... به آن دامن زده؛ موردتوجه قرار گیرد.
طبق گزارش پورتال دادهپردازِ Worldometersتا تاریخ 8 فوریه 2021؛ ایران در رده شانزدهم کشورهای جهان بادرنظرگرفتنِ مجموعِ تعداد مبتلایان و جانباختگان در بحران کروناست. بخشی از فوتشدگان این بیماری نیز مانند هر بیماری کشنده دیگری، افراد معروف هستند که اگر این شهرت را محدود به عرصه هنر و ورزش کنیم و باز آنرا محدود به میزان شهرت افراد کنیم (نه الزاماً فعال در یکی از این حوزهها) به رقمهای کمی میرسیم؛ امریکه در هیاهوی روزهای اخیر پیرامون اینماجرا؛ یعنی مرگ دنبالهدارِ چهرههای مطرح ایران، ادعایی غیرمنصفانه است. شاید اگر دامنه نگاهمان را درباره فوتیهای کرونا وسیعتر کنیم، سیاسیون، کادر درمان، اصناف مختلف و ... نیز ازلحاظ تعداد مبتلایان با شرایط وخیم و فوتیها، قطعاً تعدادشان کمتر از ورزشکاران و بازیگران نیست. اگر بخواهیم مروری اجمالی بر بهنوعی معروفترینها درگذشتگان کرونایی ایران بیندازیم، میتوانیم از «نرجس خانعلیزاده» شروع کنیم؛ پرستار بخش اورژانس بیمارستان «میلاد» لاهیجان که نخستین قربانی ثبتشده کروناویروس در ایران، از میان کادر پزشکی بود. او هنگام فوت، 24سال سن داشت. «الهام شیخی»؛ بازیکن 23ساله سابق تیمهای فوتسال زنان قم نیز بهعلت ابتلابهکرونا درگذشت. وی اولین قربانی شیوع کروناویروس از میان ورزشکاران ایران بود. «سید هادی خسروشاهی»؛ سفیر سابق ایران در واتیکان و رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مصر نیز بهعنوان اولین فوتشده ناشی از ابتلابهکرونا از رجال سیاسی، در ۸ اسفندماه ۱۳۹۸ درگذشت. «احمد آهنگی»؛ مدیرعامل و سرپرست اسبق تیم فوتبال «سپیدرود» بود که صبح ۱۰ اسفندماه 98 در بیمارستان «رازی» رشت درگذشت. «محمدعلی رمضانی دستک»؛ سیاستمدار اصولگرای ایرانی که در یازدهمین انتخابات مجلس که در تاریخ ۲ اسفندماه ۱۳۹۸ برگزار شد؛ از حوزه انتخابیه آستانه اشرفیه از استان گیلان، نفر اول شد؛ اما پیش از آغازبهکار مجلس یازدهم؛ و در ۱۰ اسفندماه 98 بهعلت کرونا درگذشت. «سید محمد میرمحمدی»؛ از اعضایِ حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام، صبح دوشنبه ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۸ بهدلیل ابتلابهکرونا، در بیمارستان «مسیح دانشوری» در روز تولد ۷۱سالگیاش درگذشت؛ مادرش (خواهر موسی شبیری زنجانی) نیز ۸ اسفندماه 98 بهدلیل ابتلابهکرونا درگذشت. دیگر چهره سیاسی قربانیِ کرونا «احمد تویسرکانی»؛ معاون پیشین و مشاور رئیس قوه قضائیه بود. «حسین شیخالاسلام»؛ نماینده پیشین مجلس، سفیر سابق ایران در سوریه و معاون بینالملل «مجمع تقریب مذاهب اسلامی» نیز در تاریخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۹۸ بهدلیل کرونا، در بیمارستان «مسیح دانشوری» درگذشت. درهمانروز، «سید محسن حبیبی»؛ متولی «حوزه علمیه مجتهدی» نیز فوت شد. درگذشته کروناییِ 16 اسفندماه 98، «علی خلفی»؛ معاونت قضایی قوه قضائیه بود و روز 17 اسفندماه «فاطمه رهبر»؛ نماینده ادوار هفتم، هشتم، نهم؛ و نماینده منتخب دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی از حوزه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس، پیش از شروعبهکار ایندوره مجلس، دراثر بیماری کروناویروس و در 55سالگی درگذشت. اولین فوتیِ کرونا در 19 اسفندماه 98، «محمدرضا راهچمنی» بود؛ سیاستمدار اصلاحطلب که بهعنوان دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی؛ و همچنین صاحبامتیاز و مدیرمسئول روزنامه «اسرار» فعالیت میکرد. دومین قربانی کرونا درآنروز، «فرزاد تذری»؛ معاون پیشین اداره سیاسی سپاه و از مسئولان اطلاعات سپاه پاسداران بود. «سید محمد علویتبار» مشهور به «کیاوش» روز ۲۰ اسفندماه در تهران درگذشت؛ او در دورههای اول و دوم مجلس بهعنوان نماینده اهواز و آبادان، حضور داشت. «اسماعیل یزدی» (برادر ابراهیم یزدی)؛ از برجستهترین جراحان فک در خاورمیانه، بنیانگذار جراحی فک، دهان و صورت در ایران و از پایهگذاران بیمارستان «پارس» تهران بود. او در سال ۱۳۹۰، نشان درجهیک دانش دریافت کرد. او در ۲۲ اسفندماه براثر ابتلابهکرونا درگذشت. روز 23 اسفندماه خبر رسید که سرتیپ «ناصر شبانی»؛ از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و معاون سابق قرارگاه ثارالله تهران نیز درگذشت. «سید هاشم بطحائی گلپایگانی»؛ روحانی و مرجع تقلید شيعه و سياستمدار ایرانی و نماینده استان تهران در پنجمیندوره مجلس خبرگان رهبری بود که در ۲۶ اسفندماه 98 براثر تأثیرات ناشی از بیماری کرونا و بیماری پیشزمینهای قلبى درگذشت. درآنروز، دونفر دیگر نیز از چهرههای شاخص فوت شدند: اول، «فریبرز رئیسدانا»؛ نویسنده، اقتصاددان و استاد دانشگاه که چندسالِ آخر عمرش، درگیر سرطان بود. او که از ۲۰ اسفندماه با علائم بیماری کروناویروس در بیمارستان بستری شد، صبح ۲۶ اسفندماه در ۷۵سالگی در بیمارستان «تهرانپارس» درگذشت. او، نویسنده بیش از 15 کتاب درباره مسائل اقتصادی و سیاسی مانند آزادی و سوسیالیسم، اقتصاد سیاسی توسعه و منش روشنفکری بود. نفر بعدی، «شهریار شریفی»؛ مدیر مرکز «طبالمعصومین» صومعهسرا بود که در رشت فوت کرد. «حمید کهرام»؛ دامپزشک و استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران؛ و نیز رئیس «مؤسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی» بین سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴ و ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، در 29 اسفندماه از دنیا رفت. «شهرام گوهرچین»؛ داور بینالمللی شطرنج و «ابوالقاسم شفیعی»؛ فعال اقتصادی و فرمانده پیشین سپاه شهرری؛ اولین قربانیان معروف کروناویروس در شروع سال 1399 بودند که سوم فروردینماه درگذشتند. «سید عبدالله زاویه»؛ عضو شورای سردبیری خبرگزاری «فارس» و «افلاطون سهرابی»؛ رئیس انجمن زرتشتیان شیراز بهترتیب در روزهای 4 و 5 فروردینماه 99 فوت شدند. «رضا نگهبان»؛ مدیرکل راه و شهرسازی تهران در ۱۳ فروردینماه، «حمید منوچهری»؛ مدیر پیشین تیمهای ملی پایه و نفت تهران در ۲۰ فروردینماه و «علی بهزاد»؛ روزنامهنگار در 21 فروردینماه؛ از چهرههای سرشناس فوتشده از کرونا در اوایل سال جدید بودند. «مسعود حاجرسولی»؛ ملیپوش و قهرمان سابق بوکس که رئیس مرکز تحقیقات مصرف مواد و اختلالات رفتاری و عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد واحد اسلامشهر بود که در 23 فروردینماه 99 و در 70سالگی درگذشت. «ابوالقاسم رحیمیانارکی»؛ مدیرعامل «بانک مسکن» در روز 7 اردیبهشتماه فوت شد و «حسن حاتمخانی»؛ مدیر پخش «شبکه قرآن و معارف سیما» درهمانروز همانماه از دنیا رفت. آخرین چهره معروف فوتشده از بیماری کرونا در اردیبهشتماه سال جاری، «محسن باوی»؛ بازیکن اسبق تیم فوتبال استقلال اهواز بود. خردادماه شاهد فوت دو آدم مطرح بودیم: «علیرضا نیکبخت»؛ بازیکن اسبق تیم فوتبال «صنعت نفت آبادان» در 22اُم و «میکائیل پورمحبت»؛ معاون درمان بهداری «لشکر ۳۱ عاشورا» در 30اُم. «جمشید پژویان»؛ اقتصاددان ایرانی، رئیس سابق شورای رقابت و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی؛ و یکی از حامیان طرح هدفمندسازی یارانهها که بهدلیل نارسایی کلیوی و ابتلابهکرونا، در بیمارستان «کیان» تهران بستری بود و صبح روز دوشنبه ۲ تیرماه درگذشت. «علیرضا راهب»؛ شاعر، ترانهسرا، نویسنده و منتقد ادبی (مدیر انجمن ادبی ونداد)، در 52سالگی در بیمارستان «آتیه» تهران درگذشت. «دو استکان عرق چهلگیاه» و «عشق پارهوقت» مجموعه کتابهای شعر بهجامانده از او هستند. «محمدرضا اعرابی»؛ خواننده 38ساله که «از تو باید میگذشتم» معروفترین قطعه اوست، پس از چندروز بستری در بخش مراقبتهای ویژه، در اصفهان درگذشت. «عبدالرضا داوودی»؛ شهردار ناحیه ۴ منطقه ۶ تهران و «رضا لطیفی»؛ جانشین فرماندهی امور قشرها سپاه سلمان (زاهدان) در روز 12 تیز از دنیا رفتند. «محمدجواد نیکبین»؛ جودوکار سابق نیز 17 تیرماه در مشهد فوت شد. در روز 18 تیر، «هوشنگ صدیق»؛ فرمانده پیشین نیروی هوایی که مدیرعامل شرکت هواپیمایی «کاسپین» از سال ۱۳۸۹، مدیرعامل شرکت هواپیمایی «زاگرس» از سال ۱۳۹۲ و مشاور مدیرعامل «ایرانایر» از سال ۱۳۹۸ بود؛ درگذشت. «غلامحسین نادری»؛ پیشکسوت پیوند کلیه و از اساتید گروه اورولوژی دانشگاه علومپزشکی تهران، در 19 تیرماه درگذشت. «عیسی جعفری»؛ نماینده بهار و کبودرآهنگ در مجلس شورای اسلامی نیز 23 تیرماه دراثر ابتلابهکرونا فوت شد. درهمانروز، «غلامعلی کفاش»؛ جانشین مرکز بهداری قرارگاه قدس سپاه در جنوبشرق کشور نیز از دنیا رفت. «سهیل گوهری»؛ تحلیلگر سیاسی و اجتماعی و مدیر سابق روابطعمومی باشگاه «استقلال» در 27 تیرماه فوت کرد. آخرین فوتیِ کرونایی در تیرماه سال 99 «روحالله رجایی»؛ روزنامهنگار و سردبیر روزنامه «جامجم» بود. «عیسی رستمی افین»؛ پیشکسوت موسیقی مقامی خراسان جنوبی اولین فوتی ناشی از کرونا در اولینروز مردادماه بود. در سوم مردادماه نیز «همایونرضا عطاردی»؛ آهنگساز و تهیهکننده سینما و تلویزیون فوت کرد؛ او در سال ۱۳۸۱ جایزه بهترین موسیقی نماهنگ را برای «وسعت عشق» از نهمین «جشنواره فیلم دفاع مقدس» و در بیستوهشتمیندوره جشنواره فیلم فجر برای تهیهکنندگی فیلم سینمایی «وقت بودن» (زندگی)، جایزه ویژه هیئتداوران را دریافت کرد. «مهدی کاشی»؛ روزنامهنگار در 6 مردادماه فوت کرد. «بدرالزمان قریب گرکانی»؛ زبانشناس ایرانی، تنها زن از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چهره ماندگار و مشاور رئیس این فرهنگستان بود که در 7 مردادماه درگذشت. «سید جواد آیتاللهی»؛ امامجمعه یزد نیز همانروز دراثر کرونا فوت کرد. «علیرضا صفایی حائری»؛ امامجمعه میناب و «خسرو سینایی»؛ کارگردان، فیلمنامهنویس، آهنگساز، نوازنده و شاعر که آثارش معمولاً برپایه مستندهای اجتماعی استوار بودند در روز 11 مردادماه فوت کردند. «سینایی» در سال ۱۳۸۷ موفق به دریافت نشان ویژه کشور لهستان ازسوی رئیسجمهوری این کشور بهخاطر ساخت فیلم مستند «مرثیه گمشده» شد که روایتگر مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سالهای ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ است. او را عموماً با ساخت فیلم سینمایی «عروس آتش» (۱۳۷۸) بهیاد دارند. «مژگان پارسامقام»؛ عکاس هنری در روز 12 مردادماه و «علی سیدین»؛ امامجمعه کیش در روز 17 مردادماه فوت کردند. دونفری که در 19 مردادماه 99 درگذشتند: «عباس موسویان»؛ عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار؛ و «حمیدالله سردارزهی»؛ از معتمدانِ طایفههای جنوب سیستانوبلوچستان بودند. در 20 مردادماه «حیدر کاظمینیا»؛ فرماندار اندیکا و «عبدالحسین زاهدی»؛ رئیس هیئت بدنسازی لامرد فوت شدند. «امین مقیمیپور»؛ قهرمان ووشو در روز 23 مردادماه و «محسن مطلبی»؛ مدیر انتشارات «مقاومت» در روز 25 فوت شدند. فوت چهرههای معروف دراثر کرونا در شهریورماه با «روحالله حسینیان» کلید خورد؛ رئیس پیشین مرکز اسناد انقلاب اسلامی و نماینده پیشین مجلس. «ابراهیم امینزاده»؛ روزنامهنگار در 6 شهریورماه فوت کرد و «علی شمقدری»؛ فعال مذهبی نیز در 27 شهریورماه. «محمدحسین حرمی»؛مدیر پیشین «رادیو تهران» و «شبکه پنج» در 29 شهریورماه از دنیا رفت و آخرینمورد شهریوری نیز «بهرام نازمهر»؛ خواننده بود که در روز 30 آخرینماه تابستان 99 فوت کرد. «اکبر عالمی» که او را بهعنوان یک مجری تلویزیونی در حوزه سینما و مدرس نقد هنر هفتم میشناسیم نیز از قربانیان کروناویروس بوده که در 22 مهرماه از دنیا رفت. آنروز، یک فوتی معروف دیگر نیز بهخود دید: «خسرو پایاب»؛ کارگردان و مدرس تئاتر. «فرامرز امینی»؛ مجری، خبرنگار، عکاس و فیلمبردار در 28 مهرماه فوت کرد. سوم آبانماه نیز «داریوش سالاری»؛ موسیقیدان و سازنده ساز؛ و «مهرداد بختیاری»؛ کارگردان و فیلمنامهنویس از دنیا رفتند. «کریم اکبری مبارکه»؛ بازیگر و کارگردان که با نقش «ابنملجم» در سریال «امامعلی(ع)» در اذهان مانده نیز 8 آبانماه درگذشت. «محمدحسین نورشاهی»؛ گوینده رادیو در 20 آبانماه و یکروزبعدش، «داوود فیرحی»؛ نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران دراثر کرونا درگذشتند. «جواد اژهای»؛ مؤسس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و استاد روانشناسی دانشگاه تهران در 24 آبانماه فوت کرد. «چنگیز جلیلوند»؛ دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر که بهجای چهرههای معروف ایرانی و خارجی دراینسالها صحبت کرده بود در 2 آذرماه فوت کرد و متعاقبش، در 4 آذرماه شاهد فوت «کامبوزیا پرتوی»؛ فیلمنامهنویس و کارگردان سینما بودیم. «پرویز پورحسینی»؛ بازیگر آثار ماندگاری مانند «طلسم» نیز در 7 آذرماه از دنیا رفت. «محمد ترابنیا»؛ برنامهریز سینما در 22 آذرماه و «تهمینه اطمینان مقدم»؛ بازیگر سینما در 26 آذرماه 99، از دیگر چهرههای معروف درگذشته دراثر ابتلابهکرونا بودند. «مهرداد میناوند» (8 بهمنماه) و «علی انصاریان» (15بهمنماه)؛ هردو از فوتبالیستهای سابق نیز تا اینجای کار، آخرین چهرهای مشهور فوتشده از ویروس کرونا هستند.