نسخه‌پیچی به‌روش سلبریتیها
شهلا اسلامی
در یک‌سال‌اخیر به‌دنبال ابتلای تعدادی از چهره‌‌های مشهور به بیماری کرونا، برخی افراد با انتشار خبر فوت این چهره‌‌ها، دنبال جمع‌کردن فالوئر و لایک بیشتر بوده و بر زخم خانواده‌‌های این بیماران، نمک پاشیده‌‌اند. در روزهایی که وضعیت جسمانی علی انصاریان روبه‌وخامت گذاشته بود، شایعه فوت او در حال دست‌به‌دست‌شدن در فضای مجازی بود. درشرایطی‌که مادر و خانواده علی انصاریان، روزهای بسیارسختی را سپری می‌‌کردند، متأسفانه برخی افراد با انتشار شایعات و تصاویری، خانواده او را آزرده می‌‌کردند. داماد خانواده انصاریان گفته بود: «مادر علی روی زمین افتاده بود و گریه می‌کرد که عده‌ای از این صحنه فیلم می‌گرفتند!» حضور سلبریتیها در بیمارستان و بر بالین علی انصاریان، درحالی صورت گرفت که معاونت درمان وزارت بهداشت در آذرماه امسال در نامه‌‌ای به دانشگاه‌‌های علوم پزشکی سراسر کشور دستور جلوگیری از حضور همراهان بیمار در تمام بخش‌‌های کرونا را صادر کرد؛ حضور سلبریتیها در مقابل بیمارستان «فرهیختگان» علاوه‌بر‌این‌که در‌مغایرت‌با رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی و ابلاغ وزارت بهداشت بود، باعث افزایش تجمع مردم و درنتیجه، افزایش شیوع کرونا شد؛ درشرایطی‌که سلبریتیها می‌‌توانند در صفحات مجازی و مصاحبه‌‌های خود، بر رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی تأکید و به مشارکت مردم در کنترل کرونا کمک کنند؛ متأسفانه در بیمارستان‌ها و بر بالین بیماران مبتلابه‌کرونا حاضر می‌‌شوند و اگرچه به‌نظر می‌‌رسد حضورشان به‌دلیل نگرانی از حال همکاران و دوستانشان باشد؛ اما این‌اقدام، خواسته و ناخواسته باعث افزایش تجمع مردم و نقض پروتکل‌‌های بهداشتی می‌‌شود و جان بسیاری‌ازافراد را به‌خطر می‌‌اندازد. پس از فوت انصاریان، شاهد واکنشهای عجیب برخی سلبریتیها به مقوله فوت این ستاره فوتبال بوده‌‌ایم؛ مثلاً «کتایون ریاحی» ساعاتی پس از فوت علی انصاریان، با انتشار پستی، او را «شهید واکسن» خواند! این‌اقدام ریاحی درحالی صورت گرفت که او خودش پیش‌تر به‌دلیل عدم‌رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی در مراسم تولد امسالش، موردانتقاد بسیاری از رسانه‌‌ها و کاربران فضای مجازی قرار گرفته بود! یا «مهناز افشار» که از داوران یک برنامه در شبکه‌‌‌ای خارجی و معاند است، درتلاش است با گرفتن ژست دلسوزی برای مردم ایران، خود را وطن‌پرست و مدافع مردم کشورش نشان دهد. او پس از فوت علی انصاریان در صفحه توئیتری خود، نوشت: «بر طبل شادی بکوبید که نه دعای مادرش گرفت و نه دعای دیگران! بر طبل شادی بکوبید که واکسن را سیاسی کردید! شما مسئول مرگ مردم هستید، برای مردم مظلوم ایران، خانواده‌‌هایمان و برای همه که بین شما گیر افتادهاند و یکی‌یکی می‌‌میرند خشمگینم که چرا خودتون هیچی‌‌تون نمیشه!» این‌درحالی‌ست‌که علیرضا وهاب‌زاده؛ مشاور وزیر بهداشت عنوان کرده: «از حدود هشت‌میلیارد جمعیت جهان، تقریباً یک‌درصد واکسن کرونا تزریق کردند. اکثر آن‌ها نیز تک‌دُز دریافت کردند که عملاً ایمنی ایجاد نمی‌کند و نمی‌تواند از مرگ کسی جلوگیری کند! سؤال این‌است‌که چرا هیچ‌‌یک از لیدر‌های مظلوم #واکسن-بخرید که در اروپا و آمریکا گیر افتادهاند، تا امروز واکسن نزدند؟!» البته اگرچه تأمین واکسن معتبر، مطمئن و اثربخش تا زمان تولید واکسن ایرانی کرونا، از وظایف وزارت بهداشت است؛ اما برخی از سلبریتی‌‌هایی که دراین‌مدت نه‌تنها گامی برای افزایش رعایت پروتکل‌‌ها برنداشته‌‌اند، بلکه چشم خود را بر واقعیات موجود بسته‌‌اند، حالا ژست نگرانی برای سلامت مردم گرفته و با سوءاستفاده سیاسی از درگذشت چهره‌‌هایی مانند «مهرداد میناوند» و «علی انصاریان» شروع به‌راه‌انداختن هشتگ «واکسن بخرید» کردهاند! هرچند باید دانست این‌ها واکنشهای تازه‌ای از این‌افراد نیست؛ حدود دوسال‌پیش نیز انتشار ویدئویی از «مهناز افشار» در اینستاگرامش که درپیِ پیشنهاد داریوش اقبالی، به تبلیغ تزریق «نالوکسان» (Naloxone) جهت نجات معتادینی که اوردُز کردهاند و جلوگیری از مرگ آن‌ها پرداخته بود؛ هیاهویی در فضای مجازی به‌راه انداخت که با انتقاداتی ازسوی جامعه پزشکی و وزارت بهداشت روبه‌رو شد. البته او اولین و تنها چهره معروفی نیست که با توصیه‌ای حساب‌نشده؛ از نوع پزشکی برچسب «خطرآفرین» خورده است. نمونه‌هایی متعدد از آن‌را در جهان داشته‌ایم که بارها باعث بروز حاشیه‌هایی شده‌اند؛ مواردی‌که به تعدادی از آن‌ها در گزارش امروز اشاره خواهیم کرد.
سال ۲۰۱۳ بود که کیتی پری؛ خواننده ۳6 ساله آمریکایی که قطعاتی موفق و مطرح همچون Roar و Firework را منتشر کرده است؛ توئیت کرد: «روزانه 26 ویتامین مختلف را مصرف می‌کند» و با انتشار تصویری از چند قوطی بزرگ ویتامین، این‌کار را برای سلامتی خانم‌ها توصیه کرد و نوشت: «مکمل‌ها و ویتامین‌ها زندگی هستند!» آن‌زمان چندنفر از پزشکان این توصیه را غیرواقع عنوان کردند و گفتند که این حد مصرف روزانه ویتامین، زیاده‌روی‌ست. مقاله رسانه پزشکی Healthline نیز طبق توصیه‌های مرکز مدیریت و پیشگیری بیماری (CDC) در آمریکا عنوان کرده که زنان برای عملکرد سلامت و مناسب بدنشان، روزانه به ۱۴ ویتامین اصلی به‌مقدار توصیه‌شده توسط پزشک متخصص نیاز دارند که البته بعضی از ویتامین‌ها اساساً برای بهبود عملکرد اندام داخلی کاملاً ضرورت دارند.
مارک کیوبن ۶2ساله را باید تاجری فعال در عرصه‌های متنوع نامید؛ او صاحب باشگاه بسکتبال Dallas Mavericks بوده، از تهیه‌کنندگان مجموعه فیلم‌سازی شرکت Entertainment 2929 به‌شمار می‌رود و سرمایه‌گذار اصلی برنامه حمایتی Shark Tank است. البته همه این‌ها باعث نمی‌شود که هرچه او می‌گوید نیز درست باشد؛ مثلاً، سال ۲۰۱۵ بود که رسانه آنلاین Business Insider گزارشی به‌چاپ رساند که تیترش چنین بود: «به توصیه پزشکی مارک کیوبن عمل نکنید!» ماجرا ازاین‌قرار بود که آن‌سال وی در توئیترش به مردم پیشنهاد کرد که باید سالی چهاربار آزمایش خون کامل بدهند تا از سلامت خود مطمئن شوند! متخصصان جهانی چنین رویه‌ای را برای افراد سالم، غیرضروری می‌دانند. گزارشی منتشره توسط CareNow نیز دراین‌باره آورده اگر بیماری خاصی ندارید و تحتِ‌کنترل نیستید، سالی یک‌بار آزمایش کامل خون کفایت می‌کند.
توصیه پزشکی مگان فاکس؛ ستاره ۳4ساله Transformers را در کشور خودمان هم زیاد شنیده‌ایم؛ «نوشیدن روزانه یک‌لیوان سرکه سیب شما را سریعاً از دست چربی‌های مزاحم و مازاد بدنتان خلاص می‌کند!» بله چربی‌سوزی، از ویژگی‌های سرکه سیب است؛ به‌شرطی‌که روزانه یک تا دو‌قاشق غذاخوری از آن‌را در رژیم غذایی خود بگنجانید و البته باید همراه با سایر برنامه‌های کارشناسی‌شده جهتِ کاهش وزن باشد تا تأثیر خود را نشان دهد؛ اما نوشیدن روزی یک‌لیوان از این فراورده، بی‌شک خطراتی را به‌دنبال دارد که به‌گفته متخصصان سلامتی؛ ازبین‌رفتن مینای دندان، ازآن‌جمله است. گزارش ۲۰۱۸ نشریه Express آورده که نوشیدن سرکه سیب خالی به‌علتِ ویژگی‌های اسیدی، به بافت‌های داخلی آسیب می‌زند و معده‌های حساس را دچار مشکلاتی می‌کند. ضمنِ‌اینکه سطح پتاسیم را در بدن کاهش داده و موجب پوکی استخوان خواهد شد.
یکی از مأموریت‌های غیرممکن تام کروز، سال ۲۰۰۵ رقم خورد و این تاریخ نشان می‌دهد که مداخله پزشکی ستاره‌ها سابقه‌ای طولانی دارد. درآن‌سال، کروز در برنامه تلویزیونی Today Show به‌شدت بروک شیلدز (بازیگر و مدل معروف) را موردِحمله قرار داد و صحبت‌های او در تبلیغ نوعی از داروی ضدِ‌افسردگی به‌نامِ Paroxetine را به‌بادِ انتقاد گرفت. این بازیگرِ اینک ۵8ساله گفته بود: «زنان نباید افسردگی را جدی بگیرند؛ داروهای این‌چنینی هیچ تأثیر مثبتی ندارند و همه‌چیز، با کمی ورزش حل خواهد شد!» او همچنین عنوان کرد که اساساً به روان‌پزشکی و اثرات مثبت آن اعتقادی ندارد. جامعه روان‌پزشکی هم به‌‌تندی واکنش نشان داد و اظهارات کروز را غیرمسئولانه و غیرکارشناسانه خواند. این‌درحالی‌بودکه شیلدز زمانی به تبلیغ Paroxetine پرداخته بود که به‌علتِ افسردگی بعد از زایمان، تحتِ‌درمان بود.
علاقه‌مندان به گوئینت پالترو می‌دانند که بازیگر 48ساله آثاری همچون «شکسپیر عاشق»، سایتی پربازدید دررابطه‌با سبک زندگی تحتِ‌عنوانِ Goop دارد که از سال ۲۰۰۸ فعالیت می‌کند. توصیه‌های او دراین‌مجموعه بارها حواشی متعددی ایجاد کرده؛ تاجایی‌که گزارش 9 می ۲۰۱۵ نشریه Telegraph در مطلبی بلند به اظهارات غیرتخصصی وی پرداخته و رویه مشابهی را در گزارش‌هایی در رسانه‌های دیگر نیز می‌بینیم. یکی از توصیه‌های وی در سال ۲۰۱۶، گزیده‌شدن توسط نیش زنبور برای افزایش سلامتی بود که مبنای آن‌را نیز طب سنتی چین می‌دانست؛ درحالی‌که دکتر کلی جکسون؛ مدیر آکادمی کنترل درد APM در آمریکا طی مصاحبه‌ای با INSIDER گفت که این ادعا صحت ندارد؛ زیرا اولاً بعضی‌ها به نیش زنبور آلرژی دارند و این‌کار گاهی می‌‌تواند عوارض جانبی خطرناکی تا حد «سکته مغزی هموراژیک» درپی داشته باشد.