سپندارمذگان؛ عشق به‌روایتِ فرهنگ ایرانی
هریک از ملت‌ها در تمدن خود روزهایی دارند که ارزش زیادی برای آن‌ها قائل می‌شوند. در تمدن ایران باستان نیز از سپندارمذگان، به‌عنوان یکی از آئین‌های سنتی یاد می‌شود که از دیرباز در کشور ما برگزار می‌شده است. متأسفانه این سنت دیرینه و اصیل در سال‌های اخیر جای خود را به سنت فرنگی ولنتاین داده. سپندارمذگان که به نام‌هایی همچون «اسپندگان» یا «اسفندگان» نیز از آن یاد می‌کنند، جشنی‌ست که ایرانیان باستان آن‌را برگزار می‌کردند. ابوریحان بیرونی در کتاب «آثار الباقیه» روز پنجم اسفندماه را روز سپندارمذگان می‌داند. او در کتاب خود بیان می‌کند که مردم ایران باستان، سپندارمذگان را روز زن و زمین می‌دانستند و یکی از جشن‌های مهم ایران باستان محسوب می‌شده است. در ایران باستان، بیست‌قرن پیش‌ازتولد مسیح(ع)، قوم آریایی‌ها روزی را به‌عنوان روز عشق یا سپندارمذگان نامیدند. این‌روز در تقویم زرتشتی‌ها ۵ اسفندماه جشن گرفته می‌شود؛ اما در تقویم جدید ایران ازآنجا‌که ۶ روز اول سال ۳۱ روز درنظر گرفته می‌شود، این جشن در ۲۹ بهمن‌ماه برگزار می‌شود. در تمدن ایران باستان ماه‌ها و روزها هریک نام مشخصی داشتند و روز پنجم اسفند به‌عنوان «سپندارمذ» شناخته شده است. در کلمه «سپندارمذگان»، «سپندارمذ» نماد عشق و پسوند «گان» به‌معنای «جشن» است. «سپندارمذ» لقب ملی ایران محسوب می‌شود. زمین با فروتنی و قداستی که دارد، افراد را در دامان پرمحبتش پرورش می‌دهد. سپندارمذ همچنین نماد گرامیداشت عشق محسوب می‌شود. در روز سپندارمذگان، زنان به همسرانشان هدیه می‌دادند. همسرانشان نیز برای جبران این محبت، آن‌ها را بر تخت شاهی می‌نشاندند و علاوه‌بر دادن هدیه، از آن‌ها پیروی می‌کردند؛ ازاین‌رو، سپندارمذگان روز گرامیداشت زنان ایران باستان نیز محسوب می‌شود. در باور ایرانیان، مردان دارای قدرت تفکر و خردورزی هستند و زنان نیز درمقابل عشق و محبت زیادی به همسرانشان نشان می‌دهند؛ پس مرد و زن برای رشد و سعادتشان باید زندگی را با کمک هم پیش ببرند. سپندارمذگان روز عشق ایرانی محسوب می‌شود. در روز سپندازمذگان، جشن‌های مختلفی با مناسک مخصوصی برگزار می‌شود. نام دیگر آن جشن «برزیگران» است که در آن مراسم‌های گوناگونی برگزار می‌شود. اولین مراسم این جشن، «مردگیران» بود. دراین‌مراسم، زنان از همسران خود به‌خاطر زحماتی که برای آن‌ها کشیده بودند، هدیه‌های گوناگونی دریافت می‌کردند. دراین‌مراسم همچنین دخترهای مجرد و دم بخت را نیز به ازدواج ترغیب می‌کردند. مردم ایران باستان در این جشن برای مقام و جایگاه زن و خانواده ارزش زیادی قائل می‌شدند؛ در گذر تاریخ، ماهیت این‌نوع جشن‌ها تغییر کرد و کم‌کم فراموش شدند. متأسفانه در سال‌های اخیر، شاهد آن بوده‌ایم که افراد این‌روز گرامی را که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد، فراموش کرده‌اند و به برگزاری ولنتاین اهمیت بیشتری می‌دهند؛ این‌درحالی‌ست‌که سپندارمذگان، هم قدمت بیشتری نسبت به ولنتاین دارد و هم به فرهنگ ایرانی ما نزدیک‌تر است. جشن سپندارمذگان سال 1399 در ۲۹ بهمن‌ماه برگزار می‌شود. جالب است بدانید که این جشن باستانی ایران با جشن ولنتاین امسال تنها سه‌روز فاصله دارد.