بررسی مطالبات برزمینمانده استان گلستان؛
زخم مشکلات کهنه بر پهنه نگارستان
اعظم محبی
شهر گرگان مرکز استان گلستان در شمال ایران و شرق دریاچه خزر است. تا سال ۱۳۱۶ نام گرگان امروز اَستَرآباد نام داشت؛ البته نام این شهرقبل از اینکه اَستَرآباد باشد گرگان بوده است که در زمان حکومت اعراب بر ایران جرجان نامیده میشده است. در حمله مغولان به ایران، گرگان قدیم بهکلی ویران شد و اکنون ویرانهای از آن در حوالی امامزاده یحییبنزید در نزدیکی گنبد کاووس بهجا مانده است. گرگان در دوران باستان بیشتر بهعنوان قسمتی از ایالت پارت بهشمار میآمد و بعدها بخشی از طبرستان شد. اَستَرآباد، نام شهری تاریخی است که گرگان امروزی با توسعهای که داشته آن را فرا گرفته است. گرگان، جزو مناطقیست که بهسبب برخورداری از مواهب مختلف نیاز به توجه رسیدگی بیشتری دارد تا به رشد و توسعهای که شایسته آن است، دست یابد.
گلستان علیرغم برخورداری از مواهب خدادادی، با کمبودها و مشکلات اقتصادی زیادی روبرو بوده که سفر معاون اول رئیسجمهوری در ماههای پایانی دولت مجالی برای پیگیری این زخمهای کهنه است. بهگزارش مهر؛ گلستان به سبب بهرهمندی از ویژگیهای طبیعی و جغرافیایی ازجمله استانهای غنی در حوزههای مختلف مانند کشاورزی، صنعت و معدن بوده، اما هنوز نتوانسته از این ظرفیتها بهدرستی بهره ببرد. اگرچه در بسیاری از محصولات کشاورزی از قبیل گندم، جو، سویا، مرغ و محصولات باغی، گلستان رتبههای نخست را به خود اختصاص داده اما بهدلیل نبودن صنایع تبدیلی کافی ارزش افزوده آن از استان خارج میشود؛ البته پتانسیلهای گلستان صرفاً محدود به حوزه کشاورزی نیست بلکه واقع شدن در مسیر ترانزیتی ایران بهسوی کشورهای مشترک المنافع و بهرهمندی از زیرساختهایی همچون مسیر ریلی، زمینی و هوایی فرصت مغتنمی برای افزایش تبادلات کشور با کشورهای پیرامون خزر است. علیرغم تمام تلاشهای صورتگرفته ازسوی دولت و بخش خصوصی برای توسعه همهجانبه استان، مشکلات کهنه و قدیمی زیادی در گلستان وجود دارد که ازجمله آن میتوان به راکدماندن پروژه تکمیل بزرگراه گرگان-مشهد، نامشخصبودن وضعیت احداث مسیر ریلی گرگان- شاهرود- مشهد، ابتر ماندن پروژه منطقه تجاری، مبهمبودن وضعیت پتروشیمی در کنار چالشهای فراروی عملیاتیشدن طرح گردشگری آشوراده، احیای خلیج گرگان، منطقه آزاد اینچه برون و سد نرماب اشاره کرد. یقیناً در دوره تحریمهای ظالمانه انتظار تکمیل همه این پروژهها باتکیهبر اعتبارات دولتی مقدور نیست؛ اما برنامهریزی برای رفع دغدغههای اقتصادی با تکیه بر توانمندیها و ظرفیتهای استان امری ممکن است. ایجاد صنایع تبدیلی، حمایت از پروژههای آبزیپروری، تکمیل طرحهای زهکشی، رفع موانع سیاسی موجود در تبادلات تجاری با ترکمنستان، حمایت از صنایع دستی و فرصتهای گردشگری ازجمله راهکارهای کوتاه مدت برای بهبود وضعیت اقتصادی مردمیست که درحالحاضر سرانه درآمدی آنها کمتر از میانگین کشوریست. در کنار مشکلات موجود در استان، زیانهای اقتصادی سیل سال ۹۸ هم همچنان بر دوش اهالی استان سنگینی میکند. ترسیم راهبردی مشخص و به سرانجام رساندن وعدههای دولت در حمایت از صنایع و واحدهای آسیبی سیل از دیگر مطالبات مردم است. در آستانه سفر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور به استان مطالباتی توسط نمایندگان گلستان مطرح شده که در حوزههای زیرساختی، اقتصادی، خدماتی و غیره است.
افزایش ظرفیت نیروگاه علیآباد
دبیر مجمع نمایندگان گلستان دراینخصوص گفت: «در سفر دکتر جهانگیری به استان خواستههای زیرینایی که سالها راکد مانده مطرح میشود». غلامعلی کوهساری افزود: «منطقه آزاد اینچه برون که مصوبه آن از دولت خارج شده؛ اما لازم است دولت با کار کارشناسی آن را پیگیری کند». وی افزود: «دومین موضوع ایجاد بندر در شمال استان بوده و گلستان علیرغم اینکه مرز آبی دارد اما بندر مناسب نداشته که بتواند از آن را درزمینه اقتصادی در دریا کمک بگیرد درحالیکه میتوانیم در تبادلات تجاری با اوراسیا و روسیه بسیار فعال ظاهر شویم». کوهساری به پیگیری دو مسیر ریلی در گلستان اشاره کرد و گفت: «در مسیر گرگان به بجنورد، بهگفته وزیر راه و شهرسازی مجوز سرمایهگذاری آن از دولت گرفته شده است؛ اما مستندات آن ارائه نشده است و در کنار آن کریدور شمال به جنوب، راه آهن اینچه برون-گنبد- آزادشهر- شاهرود مطرح است که میتوان از این طریق با دومین اقتصاد برتر دنیا ارتباط برقرار کرد». نماینده مردم رامیان و آزادشهر در مجلس بیان کرد: «تکمیل سد نرماب و ایجاد تصفیهخانه و آبرسانی به شهرها و روستاهای شرق استان از دیگر خواستههای مردم است که میتوانید نیاز آب شرب و کشاورزی مردم را برطرف کند». کوهساری گفت: «درزمینه مدیریت بحران هم، استان هرسال با یک حادثه (اعم از آتشسوزی جنگلها، سیل، رانش و زلزله) روبرو بوده که لازم است نگاه ویژهای به استان شود و با تجهیز ماشینآلات پاسخگوی مشکلات باشیم». عضو کمیسیون عضو کمیسیون عمران مجلس بابیاناینکه طرحهای هادی و امکانات شهری باید در گلستان ارتقاء یابد، افزود: «سرانه درآمد مردم در گلستان کمتر از ۵۰درصد کشور بوده و لازم است در این خصوص تدابیری اندیشیده شود». وی گفت: «طرح علاج بخشی خلیج گرگان باید مانند دریاچه ارومیه توسط دولت اجرایی شود، در این زمینه قولهایی داده شده (۹۰۰میلیاردتومان) که برآورده نشده است و اگر این خلیج خشک شود، اثرات مخربی در بخش زیست محیطی و اقتصادی خواهد داشت». کوهساری بیان کرد: «از موضوعات دیگری که در سفر دکتر جهانگیری مطرح خواهد شد افزایش ظرفیت نیروگاه علیآباد در قسمت بخار است که مکمل نیروگاه گازی خواهد بود».
گسترش صنایع تبدیلی
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس هم گفت: «در صدر مطالبات از معاون اول رئیسجمهوری، پروژهها و طرحهایی در زمینههای رونق اقتصادی، تولید و کاهش بیکاری قرار دارد». غلامرضا منتظری بابیاناینکه پیگیری معاون اول رئیسجمهوری در این مسائل میتواند مشکلات را کاهش دهد، افزود: «پروژه پتروشیمی گلستان باید تعیین تکلیف نهایی شده و با وجود تلاشهایی که برای حل این معضل شکل گرفته انتظار داریم که دولت تلاش مضاعفی برای بهپایانرساندن این مشکل داشته و ۹۵هزار سهامدار را از نگرانی خارج کند». وی گفت: «تلاش در جهت گسترش سرمایهگذاری در صنایع تبدیلی و تکمیلی استان ضروریست؛ گلستان قطب کشاورزی بوده و نقش تعیینکنندهای در سبد غذایی کشور دارد و اگر صنایع تکمیلی و تبدیلی مرتبط ایجاد نشود خامفروشی اتفاق افتاده و ارزش افزوده تولیدات نصیب مردم نخواهد شد». منتظری آبرسانی به گرگان را یک پروژه حیاتی برشمرد و اظهار کرد: «گلستان و به طور خاص شهرستان گرگان وضعیت خوبی به جهت آب آشامیدنی ندارد و علیرغم تلاشهای صورت گرفته اتفاقی در این زمینه نیفتاده است. از دیگر مسائل مطرح شده توسط منتظری تعیین تکلیف نهادههای دامی بود تا نگرانیهای کشاورزان و دامداران برطرف شود». وی اضافه کرد: «هماکنون به جهت تولید محصولات و کالاهای اساسی با مشکلاتی در کشور روبرو هستیم که ریشه این امر به نهادههای دامی برمیگردد».
پیگیری احداث مراکز درمانی
دیگر نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم گفت: «از مهمترین مشکلات اساسی استان و شهرستان گرگان کمبود آب بوده که باید این مسئله در سفر دکتر جهانگیری به استان پیگیری شود». رمضانعلی سنگدوینی همچنین به کمبود سرانههای بیمارستانی در استان اشاره کرد و افزود: «عملیات ساخت بیمارستان کودکان طالقانی گرگان و ۶۰۰ تختخوابی باید هرچهسریعتر آغاز شود». وی اضافه کرد: «احداث جاده آققلا-بندر ترکمن، آق قلا-اینچهبرون و آققلا- گنبدکاووس ازجمله محورهاییست که میتواند تردد در مسیر بندرگز به آزادشهر را کاهش میدهد». سنگدوینی گفت: «احیای بندرگز و بندرترکمن و نجات خلیج گرگان ازجمله دغدغههای مردم و مسئولان استان است که باید در دستور کار دولت قرار گیرد». عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه گلستان درزمینه صنعت بسیار ضعیف است، خواستار توسعه شهرکهای صنعتی در استان شد. وی ادامه داد: «اکتشاف نفت و گاز در شمال غربی استان در حال انجام است و دکلهای آن نصب شده و انتظار میرود که سرعت پروژه تسریع شود و اگر اکتشاف گاز صورت بگیرد، تحول خوبی در زندگی مردم ایجاد خواهد کرد». سنگدوینی گفت: «ذخیرهسازی گاز در قزل تپه گنبدکاووس آینده خوبی دارد. در این طرح، از اعماق دو الی سههزارمتری زمین در تابستان (که مصرف گاز پائین است) بهعنوان ذخیرهگاه گاز استفاده شده و هنگام زمستان استخراج میشود و برای گلستان که انتهاییترین مصرفکننده گاز کشور از سمت پارس جنوبیست، بسیار حائزتوجه خواهد بود». وی یکی از موارد مورد مطالبه را بخش گردشگری دانست و افزود: «طرح گردشگری جزیره آشوراده که مصوبه دولت را دارد، ابلاغ شده ولی هنوز اجرایی نشده است و برای حل مشکلات آن نیاز است بخش گلستان از استان مازندران انتزاع یافته و طرح اجرایی شود». سنگدوینی تصریح کرد: «از مهمترین مسائل دیگر مشکل تجاری، اقتصادی و سیاسی با ترکمنستان است که باید دولت آن را حل کند». وی گفت: «دولت باید سرمایهگذاران بزرگ را به استان هدایت کرده تا گره این پروژهها باز شود». گلستان با یکمیلیون و ۸۵۰هزارنفر جمعیت و بهرهمندی از وجود اقوام مختلف، شایستگی بهرهمندی از خدمات و امکانات بیشتری را دارا است لذا باید مسیر تحقق مطالبات را بهصورت جدی پیگیری کرد.