پرونده‌ای برای روزهای گرم تابستانی
مثل گرمای تموز
مصطفی رفعت
داغ‌ترین تابستان پیش‌روی همه استان‌های کشور است. خشک‌سالی در ایران از سال ۷۴ آغاز شد؛ اما سال ۱۴۰۰ رکورددار کم‌بارش‌ترین سال آبی در ۵۰سال‌اخیر است. الگوهای هواشناسی نشان می‌دهد هوا نیز گرم‌تر می‌شود و ایران، نخستین تابستان داغ در نیم‌قرنِ‌اخیر را تجربه خواهد کرد. میانگین افزایش دمای بلندمدت ایران تا نیمه دهه ۹۰، سالانه ۰.۴درجه بود که امسال به 1درجه طبق پیش‌بینی‌ها می‌رسد ...؛ اما این فقط یک جنبه از تابستان است و این‌فصل را با ویژگی‌های دیگری نیز می‌توان شناخت؛ ویژگی‌هایی که هریک‌ازآن‌ها بسته به نوع نگاه افراد می‌تواند «خوب» یا «بد» جلوه کند؛ از گرمای کلافه‌کننده و نیاز مداوم به رفع عطش تا حس خوش تعطیلات برای مدرسه‌ای‌ها و موعد سفرهای خانوادگی و بلندشدن روزها که خود، امکانی‌ست برای دورهمی‌ها و تفریحات گروهی. پرونده این‌‌هفته تنها به بخش کوچکی از یک تابستان می‌پردازد و البته بیش‌از‌آنکه بخواهد به زوایای ناامیدکننده آن مانند بحران کم‌آبی و احتمال قطعی آب و برق و ... بپردازد؛ به نکاتی اشاره دارد که درانتها خاطراتی دل‌نشین از این سه‌ماه جذاب، در ذهن ما حک می‌کند.
چگونه در تابستان هم خوش‌پوش بمانیم و هم خنک؟
شرایط آب‌وهوایی هر فصل، یکی از عناصر تأثیرگذار در سبک پوششی افراد است. تابستان به‌علت افزایش دما و تابش‌های مستقیم آفتاب، باعث می‌شود بیشتر سراغ رنگ‌ها و جنس‌هایی برویم که ما را از گرما و تعریق دور نگه دارند. بله؛ رنگ و جنس لباسی که به تن می‌کنیم، نه‌تنها عاملی برای افزایش جاذبه و خوش‌تیپ‌شدن است؛ بلکه راهی برای مصون‌ماندن از تغییرات محیطی فصلی‌ست. در شروع فصل تابستان می‌خواهیم به‌شکلی خلاصه و ساده اما کاربردی، اصول پوششی دراین‌ایام را باهم مرور کنیم. اگر اهل بهتر‌به‌نظر‌رسیدن هستید، با ما همراه باشید.
خنک‌ماندن با لباس مناسب
در روزهای تابستان، افزایش دما همراه افزایش میزان رطوبت هوا؛ به‌ویژه برای افرادی‌که بومی نواحی گرم و شرجی نیستند، شرایط نامساعدی را ایجاد می‌کند. بدن یک فرد سلامت، به‌شکل طبیعی با تعریق، خودش را خنک نگه می‌دارد. درواقع، رطوبت سطح پوست با عرق، پوست را خنک؛ و گرمای مازاد داخلی بدن را خارج می‌کند. عرق بدن در هوایی با رطوبت بالا سریع‌تر تبخیر می‌شود؛ ازاین‌رو، پارچه‌هایی که برای البسه تابستانی و محیط‌های گرم انتخاب می‌شوند، باید جریان هوای بیشتری را از خود عبور دهند تا بدن بتواند به‌راحتی میزان گرما و رطوبت بیشتری را دفع کند. درچنین‌حالتی لباس هم آزادتر روی بدن ایستاده و حالت چسبندگی پیدا نمی‌کند.
تفاوت پارچه‌ها
بعضی پارچه‌ها با ایجاد یک لایه عایق‌مانند بر سطح پوست، گرما را به‌نوعی گیر می‌اندازند؛ بعضی‌ها هم گرما را به‌خود جذب کرده و مانع از آن می‌شوند تا گرما و رطوبت هوا به پوست برسد. هرنوع از پارچه به‌علت ساختار و بافتی که دارد، به‌شکلی متفاوت برابر گرما و رطوبت عمل می‌کند و به توصیه متخصصان؛ بهترین پارچه‌ها برای ایام تابستان، انواعی هستند که از الیاف طبیعی ساخته می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مطلوب برای پارچه‌های تابستانی، «توانایی جذب رطوبت» است. الیاف مصنوعی دافع آب هستند؛ یعنی میزان تعریق را کاهش می‌دهند و به‌همین‌علت در فصول گرم برای فرد حالت ناخوشایندی ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند باعث حساسیت و آزار پوست بشوند. الیاف طبیعی در جذب رطوبت از پوست، بهتر عمل می‌کنند و به پوست اجازه تنفس می‌دهند. درواقع، طبق یک قانون اولیه و کلی، پارچه‌های ساخته‌شده از الیاف طبیعی مانند «کتان» انتخاب بهتری برای فصل تابستان هستند. البته بازهم در میان الیاف طبیعی باید سراغ انواع تابستانی‌شان رفت؛ وگرنه پارچه‌هایی نظیرِ پشم و ابریشم اصلاً مناسب نیستند؛ مثلاً پشم، جاذب گرمای محیط بوده و آن‌را در خود نگه می‌دارد و ابریشم هم در مواجهه طولانی با تابش خورشید، قوام و استحکام خود را از دست می‌دهد.
بهترین انتخاب‌های تابستانی
خنک‌ماندن در گرمای تابستان به‌دلایلی؛ ازجمله سلامتی، احساس راحتی و البته خوش‌تیپی، نکته مهمی‌ست. برای رسیدن به این‌شرایط، قطعاً یکی از اولین و بهترین راه‌ها این‌است‌که در انتخاب لباس‌های خود دقت کنیم. اگر می‌خواهید لباس مناسبی برای این سه‌ماه داشته باشید، ما به شما چند پارچه مناسب را معرفی می‌کنیم:
- کتان
معروف‌ترین پارچه از الیاف طبیعی که توانایی بالایی در تنفس داشته و به‌عبارتی در ردوبدل‌کردن هوا و رطوبت عالی‌ست، کتان است. الیاف کتان از گلوله‌های گرد و پشمی گیاه پنبه به‌دست می‌آید و بعضی منابع علمی استفاده و رواج آن‌را مربوط به 4000سال‌پیش می‌دانند. ویژگی آن در عبور‌دادن هوا از خود را باید مربوط به ساختار و بافت پر از منفذش دانست. بافت پارچه‌های کتان طوری‌ست که مرکزشان حالتی تهی دارد و به‌همین‌علت به‌خوبی عرق پوست را جذب و آن‌را به‌سرعت آزاد می‌کند. این‌مسئله نه‌تنها به پارچه اجازه می‌دهد جریان هوا را به‌خوبی از خود عبور دهد؛ بلکه با سرعت‌بالای تبخیر تعریق، پوست را خنک نگه می‌دارد. ازسویی چون الیاف آن طبیعی‌ست، رنگ‌پذیری خوبی هم دارد و بعد از رنگ‌شدن، قوام بیشتری پیدا می‌کند. البته می‌توان این پارچه را با انواع الیاف دیگر ترکیب کرد تا از آن پارچه‌های مختلفی نظیر فلانل، کریشه، گینگام، چیت موصلی، پارچه‌های شراعی، ساتن و حتی مخمل نیز به‌دست آورد.
- لینن
این الیاف از گیاهی به‌نام بذرک به‌دست می‌آید. ازآنجاکه رشد و نگه‌داری این گیاه، نیاز به زمان و توجه زیادی دارد و ازسویی، پارچه تهیه‌شده به‌علت فقدان الاستیکی لازم، بافت مقاومی داشته و چروک نمی‌خورد، گران‌تر از پارچه‌های کتان است. بعضی مورخان می‌گویند که لینن قدیمی‌ترین پارچه مورداستفاده در جهان است و شواهدی بر وجود آن در کشور سوئیس مربوط به 8000سال‌پیش یافت شده. بااین‌حال شواهدی که نشان دهد از این الیاف برای تهیه لباس استفاده شده باشد، مربوط به یونان باستان است. حتی از آن برای مومیایی‌کردن اجساد در مصر باستان استفاده می‌شد. ویژگی این پارچه در انتقال جریان هوا و همچنینی دوام بالایی که دارد، باعث شده امروزه یکی از رایج‌ترین پارچه‌ها در تهیه پوشاک باشد. ازنظر استحکام دو تا سه‌برابر نسبت به کتان مقاوم‌تر است؛ درحالی‌که پارچه سبکی بوده و درمواجهه‌با گرما بهتر عمل می‌کند. ازاین‌رو، بهترین انتخاب میان پارچه‌های تابستانی‌ست. البته یکی از ویژگی‌های خوب آن، این‌است‌که نسبت به سایر پارچه‌ها مراقبت کمتری نیاز دارد و به‌راحتی و سرعت اتو می‌شود.
- ریون
نمی‌توان آن‌را پارچه‌ای کاملاً طبیعی دانست؛ اما به‌هرحال به‌توصیه متخصصان پوشاک؛ از گزینه‌های مناسب در پوشاک تابستانی‌ست. برای ساخت الیاف آن، از سلولز طبیعی استفاده می‌شود که در فرآیندهایی مصنوعی و چند حرکت شیمیایی، به آن، ویژگی‌هایی بخشیده می‌شود تا در استفاده برای پوشاک، پارچه مناسبی شود. ازنظر ایجاد احساس خنکی و راحتی در پوشش مانند پارچه‌های کتان و لینن است. به‌عبارتی نه گرمای بدن را در خود حبس می‌کند و نه مانع تعریق و تبخیر تعریق بدن می‌شود. برای‌همین در تابستان انتخابی خوب به‌شمار می‌رود. ریون‌های معمولی، دوام کمتری دارند؛ اما نوعی از آن‌ها به‌نام HWM هم مستحکم‌تر بوده و هم به‌راحتی می‌توان آن‌را در ماشین لباسشویی شست‌وشو داد.
چگونه لباس بپوشیم؟
وقتی صحبت از پوشش مناسب تابستانی‌ست، باید چند مسئله مهم را مدنظر قرار داد. مسائلی که جدای از ایجاد یک ظاهر مناسب‌تر و کمک به خوش‌پوشی، برای راحتی بیشتر شما و حفظ شادابی و سلامتی‌تان اهمیت دارند:
1. از پوشیدن لباس‌های خیلی فیت و تنگ خودداری کنید. این لباس‌ها به پوست شما چسبیده و نه‌تنها اجازه نفس‌کشیدن به پوست را نمی‌دهد؛ بلکه دراثر حفظ تعریق و جذب گرما همراه با ایجاد اصطکاک، باعث آزار پوست شده و سطح پوست را ملتهب می‌کند. لباس‌هایی که به آزادی روی بدن می‌نشینند، جریان هوا را بین لباس و پوست کنترل کرده و مانع احساس گرمای بیشتر می‌شوند.
2. یقه‌های مطلوب برای تابستان انواع گرد و هفت هستند که حرکت گردن را آزادتر گذاشته و اجازه تحریک پوست گردن را نمی‌دهند. ضمن‌آنکه برای استفاده از گردن بند هم انتخاب مناسب‌تری هستند. یکی‌ازمواردی‌که باید به‌خاطر بسپارید، دوری از لباس‌های آستین‌کوتاه یا یقه‌باز است. این لباس‌ها تماس «یووی» خورشید با پوستتان را ممکن ساخته و باعث بروز مشکلات مختلفی برای سلامتی و زیبایی پوستتان می‌شود.
3. درمورد رنگ‌های مناسب جدای از رنگ‌های فصل که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، سراغ انواع روشن بروید. به‌این‌علت‌که نور را بیشتر بازتاب داده و گرمای محیط را جذب نمی‌کنند. سفید، بژ، رنگ‌های موسوم به پاستل که زمینه طبیعی دارند، انتخاب‌های خوبی هستند. حتی طرح‌های طبیعی مانند گل‌ها و اشکال درشت رنگی حس‌وحال بهتری دارند.
4. درست است که به‌علت گرم‌شدن هوا پاپوش‌هایی چون صندل رواج پیدا می‌کنند؛ اما متخصصان پوست می‌گویند این پاپوش‌ها اصلاً خوب نبوده و به‌خصوص ازآنجاکه بدون جوراب پوشیده می‌شوند، می‌توانند زمینه‌ساز و باعث مشکلات پوستی ازجمله عفونت‌های مختلف بشود. بهتر این است سراغ کفش‌های تهیه‌شده از جنس‌های تابستانی بروید. جنس‌های پارچه‌ای انتخاب خوبی هستند؛ چون هم در حرکت راحت بوده و هم مانع تعریق پا می‌شوند.
5. جوراب‌های رنگ روشن به‌ویژه سفید برای تابستان بهتر هستند؛ چون آلودگی را به‌سرعت نشان می‌دهند؛ درحالی‌که انواع تیره مانع بروز شده و به‌همین‌علت ممکن است که در حرکت مداوم و ماندن زیاد پاها در کفش و تعریق بالای کف پا باعث بروز مشکلات عفونی بشود. در انتخاب جوراب به الیاف آن‌هم توجه کنید و سراغ مدل‌های نازک با الیاف طبیعی بروید.
6. یکی از ملزومات همیشگی تابستان که نیاز به آن کاملاً حس می‌شود، عینک دودی‌ست. برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تابش مستقیم آفتاب یا بازتاب آن از محیط، به‌چشم‌گذاشتن عینکی با محافظ کامل «یووی» امری واجب است. سعی کنید فریم سبک و پهنی را انتخاب کنید تا به پوست شما فشار وارد نکند و میزان بیشتری از تشعشع روی پوست را بپوشاند. البته خوب است از کلاه‌های لبه‌دار یا سایبان هم استفاده کنید تا مانع سوختن و تغییر رنگ پوست صورتتان بشوید.