فیلم‌هایی که پیش از مرگ باید ببینید!
این فیلم صامت، محصول فرانسه در سال 1929 بوده و توسط «لوئیس بونوئل» و «سالوادور دالی» ساخته شده. «سگ آندلسی» اولین فیلم «بونوئل» است که اولین‌بار به‌صورت محدود در پاریس اکران شد؛ اما پس از کسب موفقیت‌های زودهنگام، اکرانش برای هشت‌ماه ادامه یافت. از این اثر، به‌عنوان یکی از معروف‌ترین آثار سورئالیستی جنبش آوانگارد در دهه ۱۹۲۰ یاد می‌شود. درواقع، کارگردانی، تهیه‌کنندگی و تدوین آن‌را «بونوئل» انجام داد و به‌همراه «دالی» فیلم‌نامه‌اش را نوشت. این فیلم البته هیچ طرح دستانی به‌معنای متعارف کلمه ندارد. با گاه‌شماری ا‌زهم‌گسیخته، از «روزی‌روزگاری» اولیه به «هشت‌سال‌بعد»؛ و بدون تغییر وقایع یا شخصیت‌ها، از منطق رؤیا برای روایتش استفاده می‌کند. آن‌را می‌توان در قالب «تداعی آزاد فروید» که آن‌زمان محبوب بود، توصیف کرد؛ مجموعه‌ای صحنه‌‌هایی به‌شدت مرتبط؛ اما پیچیده که سینمای سورئالیستی را دگرگون کرد. این فیلم 21دقیقه‌ای، در تاریخ 1 ژانویه 2025 وارد مالکیت عمومی ایالات‌متحده خواهد شد؛ یعنی هنوز مشمول قانون کپی‌رایت است. «سیمون مَروی» و «پیِر باچِف» بازیگران اصلیِ آن بودند؛ کمااینکه خود خالقان این اثر نیز در آن ایفای نقش کرده‌اند. «سگ آندلسى» برمبناى رؤیاهاى «سالوادور دالى» و «لوئیس بونوئل» شکل گرفت و مانیفست سینمایى سورئالیست‌ها بود و از معدود فیلمهایى از‌این‌دست‌که مورد‌تأیید «آندره برتون»؛ از سردمداران نهضت قرار گرفت. در «سگ آندلسى» البته نه از سگ خبرى هست و نه از آندلس! نام فیلم به‌طور کنایى، از اشعار شخصى «بونوئل» اقتباس شده است. وقتی «بونوئل» چند‌روزی در خانه «دالی» بود، با او درباره رؤیاهایش صحبت کرد؛ به‌ویژه رؤیایی که در آن می‌دید یک‌تکه ابرِ باریک، ماه را از وسط می‌بُرد؛ مثل تیغی که کره چشمی را می‌بُرد! «دالی» متقابلاً گفت که او نیز شب قبلش، یک دست پُر از مورچه را در خواب دیده و افزود: «چه اشکالی دارد اگر فیلمی درباره رؤیاهایشان بسازند؟» تکنیک‌های «بونوئل» و سکانس‌های مشهورش نظیرِ «بُریدن کُره چشم» یا «مردی‌که پیانویی را همراه با دو کشیش و دو الاغ مُرده روی آن می‌کشد» شوک زیادی در جریان اصلی سینما ایجاد کرد. «سگ آندلسی» با عصیان علیه منطقی که آرمان‌های جامعه‌ای از‌هم‌پاشیده را نظام می‌دهد، در هر دوره‌ای می‌تواند مؤثر باشد. این اثر، با یک‌رشته از تصاویر صحنه‌ای، با‌تکیه‌بر هدف کارکرد هنر سورئالیستیِ آن‌سال‌ها برای تمسخر بورژوازیِ زمان، معنا می‌یابد.