شهر «گور» فیروزآباد؛ اولین شهر دایرهای ایران
شهر «گور» در «فیروزآباد»؛ از سایتهای باستانی استان «فارس» است که به دوره «ساسانیان» تعلق دارد و در کنار هشت اثر دیگر از ایندوره، باعنوان «چشمانداز باستانشناسی ساسانی منطقه فارس» در سال ۱۳۹۷ در «فهرست میراث جهانی یونسکو» بهثبت رسید. اینشهر، از معروفترین جاهای دیدنی «فیروزآباد» بهشمار میرود و در پنجکیلومتری غربی اینشهر قرار دارد. شهر باستانی «گور» و بناهای موجود در آن، اطلاعات زیادی از فرهنگ و معماری «ساسانیان» در ایران باستان را به کارشناسان ارائه دادهاند. اینشهر، نخستین پایتخت «ساسانیان» بوده است و آنرا با نام «نخستین شهر دایرهای ایران» میشناسند. با وجود انجام کاوشهای باستانشناسی در بخشهای زیادی از اینمنطقه، شهر «گور» همچنان ظرفیتهای بالایی برای کاوش دارد. «گور» بهمعنای «دشت، گودال و پشته» است و کارشناسان، شکل ظاهری شهر «گور» را با پستیوبلندیهای فراوانش، دلیل این نامگذاری میدانند. تا پیش از آغاز پادشاهی «اردشیر بابکان»، شهر باستانی «فیروزآباد» را «گور» مینامیدند و پس از بازسازی آن توسط «اردشیر»، مرکز بخشی از ایالت «فارس» بهنام «کوره اردشیر خوره» شد و نام آن به «اردشیر خوره» تغییر کرد. شهر «گور» را در دورههای تاریخی بعد با نامهایی مانند «به اردشیر»، «شهر جور»، «ده کوشک» و «ده شهر» نیز میشناختند. نکته حائزاهمیت درباره شهر باستانی «گور»، قرارگیری اینشهر در مسیر دادوستد چین و هندوستان با روم و بندر سیراف بود که رونق تجاری شهر «گور» را دربرداشت. اینشهر تا واپسین روزهای حکومت «ساسانیان» رونق خود را حفظ کرد و پس از حمله اعراب به ایران، باردیگر ویران شد. در زمان حکمرانی اعراب در ایران، شهر «گور» توسط فرمانداران منصوب ازسوی حاکمان عرب اداره میشد. با آغاز حکومت «آلبویه»، منطقه «فارس» باز مقر حکومت پادشاهان شد و اینبار، با فرمان «عضدالدوله دیلمی»، شهر «گور» را بازسازی کردند. ازاینپس، با نام «فیروزآباد» مشهور شد و درآنبیمارستان و مسجد جامع ساختند. حدود ۴۰درصد از سفالینههای کشفشده از اینشهر به دوره پادشاهی «ساسانیان» تعلق دارند. شکل هندسی شهر «گور» نشان از ساختار نظامی اینشهر در زمان ایران باستان دارد. ایرنا