بیدارباش فناورانه پس از جنگ
مهتاب چابوک: عضو هیئت‌علمی دانشگاه خواجه نصیر بااشاره‌به‌اینکه جنگ ۱۲روزه یک بیدارباش فناورانه است، گفت: باید نسبت به ارتقا سطح فناوری در پهپادها و شناورهای هدایت‌پذیر از دور اقدام کرد. دکتر محمدهادی زاهدی جنگ تحمیلی ۱۲روزه میان ایران و رژیم اسرائیل را نه‌تنها یک رویارویی نظامی، بلکه آزمایشگاهی واقعی برای سنجش نقش و تأثیر فناوری‌های پیشرفته در منازعات آینده توصیف کرد و گفت: این درگیری کوتاه اما شدید نشان داد که برتری فناورانه می‌تواند حتی میدان نبردهای نامتقارن را نیز دگرگون کند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی افزود: ترور و به‌شهادت‌رساندن هم‌زمان فرماندهان نظامی و نخبگان دانشگاهی ثابت کرد که اقتدار علمی، مهم‌ترین مؤلفه اقتدار دفاعی و اقتدار ملی است و تجلی این کلام گهر «العلم سلطان من وجده صال و من لم یجده صیل علیه»، یعنی علم اقتدار است و هر‌کس این قدرت را به چنگ آورد می‌تواند تحکم کند و هرکسی این اقتدار را به‌دست نیاورد، بر او غلبه پیدا می‌کنند و به او تحکم می‌کنند. زاهدی تأکید کرد: محققان و فناوران ایرانی امروز در خط مقدم امنیت و اقتدار ملی هستند و دراین‌نبرد فناورانه دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان علمی کشور باید به میدان بیایند و هر محقق خود را یک افسر در جبهه علم بداند. این پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی ضمن تأکیدبراینکه امنیت ملی دیگر صرفاً مأموریت نیروهای مسلح نیست بلکه محصول هم‌افزایی میان دانش، فناوری و اراده ملی است، خاطرنشان کرد: محققان ایرانی باید در طراحی الگوریتم‌های هوش مصنوعی، توسعه سامانه‌های بومی سایبری، ساخت پهپادهای نسل جدید و طراحی سامانه‌های اخلالگر الکترونیکی نقش‌آفرینی کنند. وی ضمن تأکیدبراینکه تعامل و هم‌افزایی مراکز تولید علم و دانش و مراکز تبدیل این دانش به فناوری و صنعت نه‌تنها امنیت کشور را تقویت می‌کند بلکه به تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و تاب‌آوری فناورانه نیز می‌انجامد، تصریح کرد: جنگ تحمیلی ۱۲روزه را نباید تنها یک تهدید تقی کرد، بلکه باید آن‌را یک بیدارباش فناورانه به‌شمار آورد که می‌توان از دل آن جهشی تاریخی در مسیر اقتدار فناورانه رقم زد. زاهدی ادامه داد: تجربه این ۱۲روز نشان داد جنگ‌های آینده، جنگ الگوریتم‌ها و داده‌هاست و سرعت تصمیم‌گیری، پردازش اطلاعات در زمان واقعی و پیش‌بینی حرکات دشمن همگی مستلزم توانمندی بالا در استفاده درست از هوش مصنوعی و فناوری‌های هوشمند است. عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی درپاسخ‌به‌این‌پرسش‌که ایران چگونه باید از این تجربه برای جهش در فناوری‌های راهبردی استفاده کند، گفت: پاسخ را می‌توان در چهار بخش تحلیل کرد؛ درس‌های کلیدی جنگ ۱۲ روزه، اولویت‌های فناورانه ایران پس از جنگ، نقش محققان در امنیت ملی و آینده رقابت فناورانه در منطقه. این پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی دروس کلیدی جنگ ۱۲روزه را درادامه این‌گونه تبیین کرد و گفت: اولین درس، سلطه هوش مصنوعی در شناسایی و هدف‌یابی بود که رژیم صهیونیستی بااستفاده‌از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و با تحلیل داده‌های شبکه‌های ارتباطی، تصاویر پهپادی و ماهواره‌ای اهداف را موردحمله قرار داد و این نشان می‌دهد ایران نیز باید سیستم‌های خودکار شناسایی هدف مبتنی‌بر هوش مصنوعی را توسعه دهد تا زمان واکنش در دفاع و حمله کاهش یابد. او افزود: در جنگ سایبری، دشمن با هدف ضربه‌زدن به زیرساخت‌های اصلی کشور ازجمله شبکه‌های ارتباطی، بانکی و انرژی کشور تلاش کرد تاب‌آوری اجتماعی، فعالیت‌های روزمره و زندگی مردم را هدف قرار دهد. این‌مسئله نشان می‌دهد که فضای سایبری جبهه اصلی جنگ‌های آینده خواهد بود و نیازمند توجه ویژه است. زاهدی در ادامه اظهارات خود ضمن تأکیدبراینکه باید پدافند سایبری هوشمند را با تمرکز بر تربیت و حفظ نیروی انسانی متخصص تقویت کنیم، گفت: همچنین لازم است از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای ردیابی و خنثی‌سازی تهدیدات در لحظه بهره ببریم و در سویی دیگر تجهیزات راهبردی در حوزه ارتباطات و شبکه را تولید کنیم. علاوه‌براین در کنار تکمیل شبکه ملی اطلاعات، توسعه شبکه فیبرنوری ملی با جدیت بیشتری پیگیری شود. این استاد دانشگاه استقلال نرم‌افزاری و توسعه سیستم‌عامل بومی و طراحی سیستم‌های بومی مانند IDS، IPS را از اولویت‌های مهم دیگر دراین‌حوزه نام برد. وی افزود: یکی‌دیگر از ابعاد مهم این جنگ ۱۲روزه، عملیات روانی و جنگ روایت‌ها بود که رژیم صهیونیستی با ترکیب عملیات سایبری، روایت‌پردازی و سیستم‌های خودکار، جنگ ترکیبی پیشرفته‌ای را به‌کار گرفت و از هوش مصنوعی برای تأثیرگذاری بر ادراک عمومی و تحریف واقعیت‌ها در شبکه‌های اجتماعی بهره برد. عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی گفت: اسرائیل با طراحی بات‌ها و تحلیل احساسات کاربران محتواهایی برای فریب افکارعمومی و ایجاد رعب در جامعه و همچنین تغییر برداشت و ذهنیت جامعه جهانی نسبت به جنگ تولید کرد طوری‌که تحلیل‌ها نشان داد ۸۵درصد محتوای طرفداری از اسرائیل در شبکه‌های اجتماعی توسط ربات‌های هوشمند منتشر می‌شود. او تأکید کرد: باید روی فناوری‌های مقابله با جعل عمیق، توسعه ابزارهای هوشمند جنگ روایت‌ها، ارتقای سواد رسانه‌ای و آگاهی بخشی امنیت سایبری عمومی و تخصصی سرمایه‌گذاری کرد. این پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی اولویت‌های فناورانه ایران پس از جنگ را چنین بیان کرد و افزود: اولین اولویت فناورانه ایران پس از جنگ در حوزه هوش مصنوعی است که باید سامانه‌های تصمیم‌گیری خودکار برای فرماندهی دفاعی طراحی شود و برای حمایت از ایده‌ها و محصولات دانش‌پایه دراین‌زمینه باید صندوق سرمایه‌گذاری ملی ویژه فناوری‌های راهبردی راه‌اندازی شود. این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید نسبت به ارتقا سطح فناوری‌های استفاده‌شده در پهپادها، شهپادها (شناور هدایت‌پذیر از دور) و ربات‌های زمینی اقدام کرد.مهر