پرونده‌ای برای «روز جهانی شادی»
خنده کن؛ عشق نمک‌گیر شود ...
«روز جهانی شادی» یک رویداد جهانی‌ست که سالانه 20 مارس (امسال: 30 اسفند) توسط سازمان ملل متحد ترتیب داده می‌شود؛ یادآوری‌ست که شاد‌بودن یک حق انسانی بوده و ارزش تجلیل دارد. نام‌گذاری روزی به‌نام «روز جهانی شادی» برای افراد ناآگاه ممکن است کمی کودکانه به‌نظر برسد؛ اما واقعیت این‌است‌که چیزی بیش از لبخند‌زدن و احساسات خوب در‌این‌روز لذت‌بخش وجود دارد. هدف نهایی از این‌امر این‌است‌که پیشرفت فقط افزایش خطوط اصلی و تشویق رشد اقتصادی نیست؛ بلکه رفاه و سعادت انسان نیز هست. این ایده در‌ابتدا توسط Jayme Illien (مشاور سازمان ملل متحد) بیان شد. سال 2011، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به آن «یک هدف اساسی بشر» می‌دهد که به‌همان‌اندازه رشد اقتصادی، به سعادت و خوشبختی نیز اولویت بدهید. دو‌سال‌بعد در سال 2013، همه 193 کشور عضو سازمان ملل متحد اولین «روز جهانی شادی» را جشن گرفتند و از‌آن‌پس به رشد خود ادامه داده است. آخرین پرونده سرافرازان در سال 1403 را به «شادی» اختصاص داده‌ایم؛ پیشاپیش، فرارسیدن سال 1404 را نیز تبریک می‌گوییم.
شیوه پهن‌‌کردن سفره شادی!
علی عسگری: آیا خوردن یک موز می‌تواند حال ما را سریعاً بهتر کند؟ آیا واقع بعد از خوردن «شکلات تلخ» حس خوشحالی به ما دست می‌دهد؟ شاید باور‌نکردنی باشد؛ اما جواب، بله است. درواقع، غذاها و خوردنی‌های زیادی هستند که روی حالوهوای شما تأثیر مستقیم و آنی می‌گذارند؛ برایِمثال غذاهایی هستند که می‌توانند به درمان افسردگی کمک کنند. هرچند‌که فقط با خوردن غذاها نمی‌توان تمام بیماری‌ها را درمان کرد؛ اما حتما در روند بهبود و درمان بیماری‌های مختلف مانند افسردگی و بهبود خلقوخو مؤثر هستند. می‌توان موارد زیادی را مثال زد که نشان می‌دهد بین خوردن غذا و خلقوخو، ارتباط مستقیمی وجود دارد. برایِمثال، اگر به رفتارهای کسی که رژیم غذایی لاغری گرفته توجه کرده باشید، متوجه کج‌خلقی‌ها و تحریک‌پذیری بیشتر آن‌فرد به‌دلیل احساس گرسنگی دائمی وی خواهید شد. همچنین تحقیقات علمی نشان می‌دهد که غذاهای شیرین، عاملی برای زودرنجی و کج‌خلقی در کودکان مستعد بیش‌فعالی هستند یا حتی می‌توان بهره‌وری کارکنان را با اضافه‌کردن یک میان‌وعده عصرانه افزایش داد. شاید بگویید که غذاها فقط اثر دارونما دارند؛ اما شواهد محکمی از تأثیر مستقیم و سریع غذا بر واکنش‌ها و فعالیت مغز وجود دارد. غذاهایی که روزانه مصرف می‌کنیم، به‌طورِ‌خاص روی فعالیت شیمیایی و فیزیولوژیکی ذهن و بدن ما تأثیرگذار خواهند بود و این‌موضوع با نحوه درک محیط اطراف و واکنش‌به‌آن ارتباط مستقیمی دارد. برای پاسخ به سؤال «آیا غذاها می‌توانند حال ما را بهتر کنند؟» این‌نوشته را تا انتها بخوانید. بیماری افسردگی در‌این‌زمان بیش‌از‌هر‌زمانِ‌دیگر، افراد بیشتری را به‌خود مبتلا می‌کند. گفته می‌شود در کشور آمریکا حدود ۱۹میلیون‌نفر به افسردگی مبتلا هستند. این‌بیماری به‌دلیل نامتعادلی هورمون‌های شیمیایی در مغز است که می‌توان دلیل آن‌را در تغییر ذائقه غذایی و سبک زندگی مردم آمریکا در دهه‌های اخیر دانست. در درمان بیماری اوتیسم نیز که با عملکرد و فعالیت‌های شیمیایی مغز انسان ارتباط ویژه‌ای دارد، پزشکان تغییر در رژیم غذایی را به بیماران توصیه می‌کنند. با کمی جست‌وجو درمی‌یابیم که بیماری‌های زیادی وجود دارند که در فرایند درمان آنها از رژیم غذایی هم کمک گرفته می‌شود. خب؛ تا‌اینجا دانستیم که در درمان بیماری‌ها می‌توان از مواد غذایی کمک گرفت؛ بیایید کمی به‌صورت خاص‌تر موضوع را بررسی کنیم. آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چرا برخی‌از‌افراد به بعضی‌غذاها آلرژی دارند و درصورت مصرف ماده غذایی خاصی دچار حساسیت‌های مختلفی می‌شوند؟ مغز فردی با آلرژی غذایی چگونه عمل می‌کند؟ آیا ارتباطی بین حال افراد و آلرژی غذایی وجود دارد؟ تحقیقات متعددی نشان داده است که علائمی مانند احساس خارش در گلو، کهیر‌زدن، دردهای شکمی و سردردها، ناشی‌از‌آلرژی‌های غذایی‌ست. وقتی‌که شما آلرژی غذایی دارید، درصورتِ استفاده از ماده غذایی که به‌آن حساسیت دارید، بدن شما آن‌را پس می‌زند و شروع به مبارزه با آن می‌کند. این‌واکنش‌ها مستقیما توسط فعالیت‌های شیمیایی مغز و ترشح هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی صادر می‌شود. شواهد نشان داده در مواردی‌که آلرژی غذایی وجود داشته باشد، حال افراد می‌تواند تغییر کند و همان‌طور‌که حالت روانی از ثبات خود خارج می‌شود، واکنش‌های افراد پیش‌بینی نمی‌شود. در‌اینجا باید به بیماری‌هایی هم اشاره کنیم که ناشی‌از‌ذائقه غذایی نادرست هستند. بیماران سلیک یا کسانی‌که اختلال خودایمنی روده باریک دارند، علت بیماری آنها‌که ناشی‌از‌مصرفِ پروتئین گلوتن است، برای مدت طولانی تشخیص داده نمی‌شود. مصرف پروتئین گلوتن در‌این‌افراد باعث کاهش آستانه تحمل، عصبانیت و زودرنجی بیشتر در‌آنها می‌شود که اغلب این‌رفتارها را می‌توان با مصرف لبنیات در کودکان مشاهده کرد. همچنین جالب‌است‌که بدانید در بسیاری‌از‌کشورها استفاده از رنگ‌های خوراکی به‌علت آسیب‌هایی‌که برای ذهن کودکان دارند، ممنوع اعلام شده است. کسانی‌که آلرژی مواد غذایی دارند، باید به نشانه‌های آلرژی خود توجه کنند و در مصرف مواد غذایی، این‌حساسیت‌ها را درنظر بگیرند. همچنین اگر این‌افراد ماده غذایی یا گروهی‌از‌موادِ غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنند، احتمالا دچار نوسان در حالات روحی می‌شوند. مغز انسان، پیچیده‌ترین و پرکارترین عضو بدن بوده که دائما در‌حالِ‌فعالیت است؛ حتی وقتی خوابیده‌ایم. به‌همین‌دلیل چیزی که می‌خوریم، مستقیما روی عملکرد مغزی و رفتار ما اثرگذار خواهد بود که به‌آن، حال روحی و خلقوخو می‌گوییم. هورمون سرتونین به‌عنوان انتقال‌دهنده عصبی، مسئولیت تنظیم چیزهایی مانند اشتها، حالت روحی، خواب و کنترل درد را دارد. جالب‌است‌که بدانید تمام هورمون سرتونین بدن در دستگاه گوارش و معده ترشح می‌شود و تعجبی ندارد که رژیم غذایی شما نقش مؤثری در تولید و ترشح آن داشته باشد. هورمون آدنوزین یکی‌دیگر‌از‌انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز است که به‌عنوان افسرده‌کننده طبیعی عمل می‌کند. در سمت دیگر، کافئین به‌عنوان مسدودکننده تولید این‌هورمون، مانع‌از پیشرفت افسردگی در افراد می‌شود؛ پس، تا‌به‌الان کاملا متوجه شده‌اید که مواد غذایی، با خلقوخوی شما ارتباط مستقیمی دارند. خب؛ در‌ادامه مواد غذایی‌ای را به شما معرفی خواهیم کرد که سلامت جسمی و روحی شما را افزایش می‌دهند و باعث بهبود خلقوخوی شما می‌شوند. بهتر‌است‌که در رژیم غذایی خود، آنها را درنظر داشته باشید. موز؛ این‌میوه مغذی، غنی از تریپتوفان است. تریپتوفان؛ ماده‌ای شیمیایی‌ست که به سرتونین تبدیل می‌شود. از‌همه‌مهم‌تر‌اینکه به‌محض مصرف موز، تریپتوفان در معده به سرتونین تبدیل می‌شود و شما همیشه می‌توانید با مصرف موز در رژیم غذایی خود، احساس خوشحالی و آرامش را به‌دست آورید. ماهی سالمون غنی‌از‌اسیدهایِ چرب امگا۳ است؛ به‌ویژه اسیدی به‌نام EPA. تحقیقات علمی نشان داده است که این‌اسیدِ چرب امگا۳ باعث تقویت مغز شما و کاهش افسردگی می‌شود. شکلات تلخ، خواص زیادی دارد. خوردن شکلات تلخ قطعا در بهبود خلقوخوی شما مؤثر است. این‌ماده غذایی باعث تولید هورمون اندورفین‌ها می‌شود؛ اندورفین؛ هورمونی‌ست‌که احساس لذت را به‌ارمغان می‌آورد. بلوبری و شاه‌توت؛ هر‌دوی این‌توت‌ها غنی‌از‌آنتی‌اکسیدان هستند که به تولید هورمون دوپامین به مغز کمک می‌کنند. دوپامین نقش مهمی در حافظه و بهبود خلقوخو دارد. تخم‌مرغ؛ یک منبع پروتئین با ارزش غذایی بالاست که هم در حفظ قند خون بدن شما کمک می‌کند و هم باعث آرامش و بهبود خلقوخوی شما می‌شود. ماست یونانی؛ ماده غذایی سرشار از کلسیم است که در بهبود خلقوخو به‌طرزِ‌شگفت‌آوری عمل می‌کند. هنگامی‌که بدن شما دارای مقدار مناسب کلسیم باشد، برای مغز شما پیامی ارسال می‌شود تا انتقال‌دهنده‌های عصبی احساس خوشی آزاد کنند. بدون سطح مناسب کلسیم، اغلب افسردگی و اضطراب تشدید خواهد شد. حالا با خواندن این‌مطلب دانستید که برای خرید یک میان‌وعده چه مواد غذایی‌ای چهره شما را خوشحال‌تر و حالوهوای شما را بهتر خواهد کرد. چطور