چرا زایمان طبیعی از رونق افتاد؟
اگرچه زایمان طبیعی به‌عنوان روشی ایمن، کم‌هزینه و کم‌عارضه برای تولد نوزاد شناخته می‌شود اما آمارهای اخیر نشان‌دهنده سهم چشمگیر سزارین از زایمان‌ها در کشور است. طبق گزارش‌های وزارت بهداشت، اکنون 55.7درصد زایمان‌های ایران به‌روش سزارین انجام می‌شود درحالی‌که استانداردهای جهانی توصیه می‌کنند این‌رقم بین 15 تا 20درصد باشد. زایمان طبیعی مزایای متعددی برای مادر و نوزاد به‌همراه دارد ازجمله‌اینکه پس از زایمان طبیعی، مادران زودتر بهبود می‌یابند و مدت‌زمان کمتری در بیمارستان بستری می‌شوند. در زایمان طبیعی، خطر عفونت، خونریزی و آسیب به اندام‌های داخلی مادر کمتر است. مادرانی که زایمان طبیعی دارند، بلافاصله پس‌ازتولد می‌توانند نوزاد خود را در آغوش بگیرند و شیردهی را آغاز و نوزاد خود را از مزایای شیر خود بهره‌مند کنند، همچنین نوزادانی که به‌روش طبیعی به‌دنیا می‌آیند، کمتر درمعرض مشکلات زمینه‌ای، بیماری‌های تنفسی و آلرژی قرار دارند. آمارهای موجود نشان‌دهنده تفاوت‌های قابل‌توجه در نرخ سزارین بین دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور است، به‌عنوان‌مثال، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان با نرخ بالای سزارین مواجه است، درحالی‌که دانشگاه ایرانشهر با نرخ پایین‌تری دراین‌زمینه عمل می‌کند. این تفاوت‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند آموزش پزشکان، فرهنگ محلی و دسترسی به خدمات بهداشتی باشد و بیانگر این‌است‌که فرهنگ‌سازی می‌تواند نقش عمده‌ای در تغییر نرخ سزارین و زایمان طبیعی در کشور داشته باشد. بسیاری کشورها با فرهنگ‌سازی، ایجاد مشوق‌ها و ارائه مشاوره‌های پزشکی مناسب به مادران باردار، نرخ سزارین را به کمتر از 20درصد رسانده‌اند، اما به‌دلیل عدم‌فرهنگ‌سازی، نقش کمرنگ‌تر ماماها در زایمان نسبت به متخصصین زنان در نظام سلامت ایران و تفاوت در تعرفه‌ها و درآمدهای این‌حوزه کشور ما هنوز نتوانسته به این‌نرخ پایین‌دست یابد. درهمین‌راستا، لیلا هادی‌پور جهرمی؛ کارشناس ارشد اداره سلامت مادران وزارت بهداشت به‌مناسبت روز جهانی ماما اظهار کرد: مامای خوب نه‌تنها مراقب جسم مادر است، بلکه همراهی مهربان برای روح و احساسات او نیز به‌شمار می‌رود. لحظه‌ای که زایمان درحال‌اتفاق افتادن است، یک‌لحظه زیبا و شاهکار خلقت است، بنابراین باید دراین‌لحظه کاری کرد که مادر از این لحظات لذت ببرد. هنگام زایمان مادر باید آرامش داشته باشد و اضطرابش کاهش یابد، پس باید کاری کنیم که مادران بتوانند این معجزه طبیعت را درک کنند، مامایی هنر این‌را دارد که دراین‌دوران، پنجره‌ای زیبا را به‌روی مادر باز کند. وی افزود: دوران بارداری یک دوران طبیعی از زندگی است، درست مانند دوران نوزادی یا بلوغ. هر خانم یک‌دوره‌ای را درطول زندگی‌اش طی می‌کند و بارداری هم یکی از این دوره‌هاست، این‌دوران فیزیولوژیکی است و تفاوت آن با سایر دوران این‌است‌که فرد کمی شکننده‌تر است. یک خانم وقتی باردار می‌شود، باید قبل از بارداری مراقبت‌های لازم را دریافت کند، یعنی ما باید تشخیص دهیم که چه‌زمانی نیاز به خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی است. 80 تا 85درصد مادران این‌دوران را بدون مشکل طی می‌کنند، چون این‌روند طبیعی زندگی است اما 15 تا 20درصد نیاز به مراقبت تخصصی دارند که باید در زمان مناسب شناسایی و برای انجام سزارین ارجاع داده شوند، دراین‌صورت، آن‌ها نیز خدمات تخصصی را دریافت می‌کنند و زایمان می‌کنند و هدف این‌است‌که هم مادر و هم نوزاد این‌دوره را به‌سلامتی سپری کنند. کارشناس ارشد اداره سلامت مادران وزارت بهداشت درپاسخ‌به‌اینکه «چرا باوجوداینکه بدن همه زنان آمادگی زایمان طبیعی را دارد بسیاری از مادران در کشور ترجیح می‌دهند با روش سزارین صاحب فرزند شوند؟» تصریح کرد: وقتی می‌گوییم دوران بارداری یک‌دوره طبیعی است، منظور این‌است‌که بدن ما توانایی دارد تا این فرآیند را به‌خوبی انجام دهد، مثل‌اینکه به دستگاه گوارش خود اعتماد داریم که غذا را هضم و جذب کند، دستگاه تولیدمثل نیز می‌داند که چطور فرآیند بارداری را سپری کند، حاملگی را نگه دارد و درنهایت زایمان انجام شود. ما باید به بدنمان اعتماد کنیم و اجازه بدهیم که فرآیند طبیعی خودش پیش برود، دراین‌صورت، زایمان طبیعی بهترین گزینه است، بااین‌حال، دلایل زیادی وجود دارد که بسیاری از مادران ترجیح می‌دهند زایمان طبیعی را انتخاب نکنند، یکی از مهم‌ترین دلایل ترس از درد زایمان است، این ترس می‌تواند از ناآگاهی ناشی شود. اگر مادران در دوران بارداری در کلاس‌های آموزشی شرکت کنند، متوجه خواهند شد که درد زایمان، درد غیرطبیعی نیست، این درد ناشی از انقباض عضلات است که کمک می‌کند جنین به بیرون حرکت کند، این درد، طبیعی و بخشی از روند زایمان است، هنگامی‌که مادران بااین‌فرآیند آشنا شوند، ترسشان کاهش می‌یابد، چراکه ترس اغلب از ناشناخته‌ها ناشی می‌شود. وی درباره اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش ترس مادران از زایمان طبیعی و ترویج این‌نوع زایمان خاطرنشان کرد: در زمان حاضر درصورت مراجعه مادران باردار به مراکز بهداشتی کلاس‌های آمادگی زایمان به‌صورت رایگان ارائه می‌شود و به مادران توضیح داده می‌شود که در بدنشان چه تغییراتی درحال‌وقوع است و این آگاهی کمک می‌کند تا ترس آن‌ها کاهش یابد، البته باید درنظر داشت که تحمل درد در هرفردی متفاوت است، برخی مادران درد را به‌راحتی تحمل می‌کنند و برخی‌دیگر ترجیح می‌دهند از روش‌های کم‌دردی استفاده کنند. هادی‌پور ادامه داد: سیاست‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که برای تمام مادران، روش‌های مناسب کاهش درد یا بدون درد را فراهم کند. روش‌های مختلفی برای کاهش درد وجود دارد، ازجمله تزریق آمپول‌های ضددرد یا استفاده از روش‌های دیگر مانند ماساژ، دوش‌گرفتن، راه‌رفتن یا استفاده از توپ‌های بارداری که می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد، این‌موارد همه به مادر کمک می‌کند زایمان طبیعی را به‌راحتی و بدون درد زیاد تجربه کند و درنهایت یک زایمان سالم و موفق داشته باشد. وی با تأکید به اینکه افزایش آگاهی مادران کلید ترویج زایمان طبیعی در کشور است،گفت: مادران باید به‌این‌نکته توجه داشته باشند که زیباترین لحظه زندگی، لحظه پیوند مادر و نوزاد پس از زایمان است. تسنیم