درمان ارتودنسی بسیار تخصصی‌ست و بیمار باید حتماً به متخصص ارتودنسی مراجعه کند نه دندانپزشک عمومی. توجه کنید؛ صرفاً نوشتن واژه ارتودنسی یا دندانپزشک ارتودنسی دلالت بر متخصص ارتودنسی‌بودن نمی‌کند؛ بلکه باید حتما در مهر و سربرگ پزشک "متخصص ارتودنسی" قید شود.
انواع ارتودنسی
به‌طور کلی ارتودنسی به دو نوع کلی ثابت و متحرک تقسیم می‌شود. ارتودنسی ثابت از براکت (مشابه نگین های دندان ) و سیم تشکیل می‌شود و علت اینکه هنوز به ارتودنسی، سیم‌کشی دندان گفته می‌شود، همین است و توسط بیمار قابل گذاشتن و برداشتن نیست؛ یعنی کاملاً ثابت و بدون حرکت است. ارتودنسی متحرک همان‌طور که از نامش پیداست، توسط بیمار قابل گذاشتن و برداشتن است و به دندان‌ها متصل نمی‌شود.
ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت، معمولاً در افراد بالای 12سال انجام می‌شود. در این نوع ارتودنسی، براکت‌ها توسط چسب مخصوص ارتودنسی (کامپوزیت) به دندان‌ها چسبانده می‌شوند. خوشبختانه امروزه سایز براکت‌ها ارتودنسی بسیار کاهش یافته است و فقط از فاصله نزدیک قابل رویت هستند.
ارتودنسی نامریی
ارتودنسی معمولی که با براکت‌های فلزی انجام می‌شود، ارتودنسی مرئی‌ست. ارتودنسی نامرئی به هر نوع ارتودنسی غیر‌قابل دید یا کمتر قابل دید اطلاق می‌شود. مانند: ارتودنسی با clear alignerها، ارتودنسی با براکت‌های سرامیکی، ارتودنسی لینگوال.
ارتودنسی لینگوال
در ارتودنسی لینگوال، پشت‌دندانی یا زبانی همان سیم و براکت‌های فلزی در سطح پشتی دندان‌ها و به طرف زبان قرار می‌گیرند؛ علی‌رغم تبلیغات وسیع در‌این‌زمینه، هنوز استفاده از ارتودنسی لینگوال رایج نشده است؛ زیرا تحمل آن حجم از براکت و سیم در داخل دندان‌ها و در تماس با زبان برای بیمار مشکل است.
ارتودنسی سرامیکی
نوع جدیدی از براکت‌های ارتودنسی از جنس سرامیک شفاف هستند. همچنین سیم‌های بی‌رنگ یا سفید وجود دارند که در ترکیب با براکت‌های سرامیکی کاملاً نامرئی می شوند و ارتودنسی بیمار فقط از فاصله بسیار نزدیک چند سانتی‌متری قابل مشاهده است.
ارتودنسی دیمون
انواع براکت‌های خود‌کیپ‌شونده وجود دارند که براکت‌های دیمون یکی از آنهاست. انواع مرئی و نا مرئی این براکت‌ها دردسترس هستند. استفاده از ارتودنسی دیمون برای متخصص ارتودنسی راحت‌تر از ارتودنسی معمولی با براکت فلزی‌ست؛ زیرا نیازی به حلقه‌های الاستومری (اورینگ) دور براکت‌ها نیست و براکت خود‌به‌خود کیپ می‌شود. در بعضی مقالات گفته شده که استفاده از ارتودنسی دیمون نیاز به کشیدن دندان در ارتودنسی را کاهش م‌دهد و طول درمان را کم می‌کند.
ارتودنسی متحرک
انواع ارتودنسی متحرک وجود دارد که توسط بیمار جای‌گذاری شده و برداشته می‌شود. مانند؛ پلاک های متحرک، ارتودنسی خارج دهانی (مثل هدگیر و چانه بند و فیس ماسک )، الانیر های شفاف و پلاک‌های متحرک که برای درمان مشکلات فکی به‌کار می‌روند و دستگاه‌های فانکشنال نام دارند.
چه زمانی به ارتودنسی نیاز داریم؟
زمانی‌که مشکلات واضح فکی مثل بزرگی یا کوچکی فک بالا یا پائین وجود دارد، یا اینکه فک بالا و پایین خیلی عقب رفته یا خیلی برآمده‌اند و زمانی‌که مشکلات دندانی مثل نامرتبی دندان‌ها، عدم رویش تعدادی دندان، دندان‌های نهفته، دندان‌های فاصله دار و... وجود دارند. بیماران دارای مشکلات سندرمی ناحیه فک و دهان و همچنین بیماران شکاف لب و کام نیز برای درمان مشکلات فکی دندانی خود باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.
سن درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی محدودیت سنی ندارد. اولین سن مراجعه کودک برای ویزیت توسط متخصص ارتودنسی شش، هفت‌سالگی‌ست. زمانی‌که اولین دندان‌های دائمی روئیده باشند. بهترین سن درمان ارتودنسی ثابت حوالی سن دوازده‌سالگی‌ست؛ انجام درمان ارتودنسی تا سنین میانسالی هم ممکن است و داشتن دندان‌های مرتب و منظم در هر سنی امکان‌پذیر است. بهترین سن درمان ناهنجاری‌های فکی قبل از اتمام رشد بیمار است. بهترین سن درمان ناهنجاری‌های فک بالا، قبل از 10سالگی‌ست. بهترین سن درمان ناهنجاری‌های فک پائین، حوالی سن بلوغ کودک است. بهترین سن درمان ارتودنسی ثابت حوالی سن 12سالگی‌ست که دندان‌های شیری ریزش کرده‌اند و تمام دندان‌های دائمی (به‌جز دندان‌های عقل) رویش یافته‌اند؛ اما این به آن معنی نیست که انجام درمان محدود به این سنین باشد. بلکه در هر سنی باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد و برای درمان صحیح و مناسب سن خود مشاوره دریافت کرد.
مدت‌زمان درمان ارتودنسی
باور قدیمی این‌است‌که میانگین درمان ارتودنسی دوسال است. امروزه با تکنیک‌های جدید ارتودنسی زمان درمان در بعضی درمان‌ها به شش‌ماه هم کاهش یافته است؛ اما باید توجه داشت مشکلات بعضی بیماران پیچیده است و نیاز به چندین‌سال زمان دارد؛ مانند بیمارانی که دندان‌های متعدد آنها در فک نهفته است و باید با ارتودنسی به محل خود در فک هدایت شوند. زمانی‌که شدت مشکل ارتودنسی بیمار به گونه ای باشد که حل مشکلات ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان دارد، ارتودنسی با کشیدن دندان انجام می‌شود. جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا محل دندان کشیده شده، کاملاً پر خواهد شد و هیچ فضای خالی باقی نمی‌ماند. گاهی شدت مشکل بیمار، اندک است و بدون کشیدن دندان می‌توان دندان‌ها را مرتب کرد. یا اینکه لب بیمار نازک است و با کشیدن دندان، لب عقب‌رفته می‌شود. در‌این‌موارد از تکنیک‌های جایگزین کشیدن جهت به‌دست‌آوردن حداکثر زیبایی ممکن استفاده می‌شوند.