رکوردشکنی در افزایش قیمت حبوبات
قیمت حبوبات طی یک‌سال‌اخیر با ثبت رکوردی عجیب به‌طورمیانگین ۱۷۷.۲درصد افزایش یافته است. براین‌اساس؛ طی یک‌سال‌گذشته قیمت هرکیلوگرم عدس حدود ۱۵هزارتومان، نخود ۱۳۵۰۰تومان، لوبیا سفید ۱۷هزارتومان، لوبیا قرمز ۲۲هزارتومان، لوبیاچیتی ۱۹هزارتومان و لپه ۲۱هزارتومان افزایش یافته است. به‌گزارش مهر؛ گرانی حبوبات از اواسط اسفندماه سال قبل در‌پی جایگزینی ارز نیمایی به‌جای ارز ۴۲۰۰تومانی برای واردات این اقلام آغاز شد. به‌گفته فعالان این بازار؛ شیوع کرونا و افزایش چشمگیر تقاضا برای اجناس خوراکی و هجوم مردم برای تهیه مایحتاج ایام قرنطینه، مشکلات تخصیص ارز، دپوی کالاهای وارداتی در گمرکات و سودجویی‌ها، زمینه کمبود و گرانی بیشتر این اقلام را فراهم کرد. محمد آقاطاهر؛ رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، مهم‌ترین دلیل افزایش نرخ حبوبات را عدم‌ترخیص به‌موقع اقلام وارداتی اعلام کرده و بااشاره‌به افزایش تقاضا در ماه‌های اسفند و فروردین، گفته است: «کرونا از دو جنبه دراین‌موضوع دخیل بود. سیاست قرنطینه خانگی برای جلوگیری از شیوع این بیماری ازیک‌سو تقاضا را بالا برد و ازسوی‌دیگر باتوجه‌به‌اینکه دولت مشغول ترخیص کالاهای بهداشت‌محور بود، درنتیجه، سایر کالاها از اولویت خارج شدند و در گمرک ماندند». به‌گفته این فعال بخش خصوصی؛ عدم‌تأمین بازار هم‌زمان با رشد تقاضا، منجر به افزایش قیمت‌ها شد. ایجاد محدودیت در واردات نیز به‌دلایلی که ذکر شد و صعود قیمت‌ها، انگیزه برای افزایش کشت داخلی را بالا برد. طبق اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی؛ تولید حبوبات نسبت به سال گذشته ۱۶درصد رشد کرده است. کاوه خاکسار؛ مدیرکل وقت دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگویی در سال ۹۶، کل نیاز کشور به حبوبات را ۷۶۰هزارتن اعلام کرده و گفته بود: «هدف ما از تولید حبوبات، تنها رفع نیاز داخلی نیست؛ بلکه باتوجه‌به ظرفیت‌های موجود در کشور و استفاده از بارندگی‌ها در تولید این محصول در فصل پائیز، موضوع صادرات را نیز دنبال می‌کنیم». همچنین فرامک عزیزکریمی؛ مدیرکل فعلی دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی، در گفت‌وگویی بااشاره‌به میزان تولید حبوبات در امسال، گفت: «ما نمی‌توانیم میزان نیاز به حبوبات و تولید آن‌ها را به‌طورکلی مطرح و بعد عنوان کنیم که درصد وابستگی یا خودکفایی کلی چقدر است؛ زیرا ما در برخی محصولات خودکفا هستیم و در برخی‌دیگر نیاز داریم که بخشی را ازطریق واردات تأمین کنیم». او افزود: «درباره حبوبات دیم، سطح پائیزه و انتظاری در سال زراعی ۹۸-۹۷، رقم ۱۰۴هزارهکتار بود که در سال زراعی ۹۹-۹۸ به بیش از ۱۲۵هزارهکتار افزایش یافت؛ همچنین سطح کشت مکانیزه و مستقیم در سال زراعی ۹۸-۹۷ حدود ۱۲۰هزارهکتار بود که در سال زراعی ۹۹-۹۸ به بیش از ۱۴۰هزارهکتار افزایش پیدا کرده است». عزیزکریمی برآورد میزان تولید حبوبات را در سال زراعی جاری ۸۱۰هزارتن اعلام کرد و افزود: «این‌عدد نسبت به سال قبل ۶۹۷هزارتن، حدود ۱۶درصد افزایش دارد». این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی، در بخش دیگرِ سخنان خود بااشاره‌به خوداتکایی در تولید عمده حبوبات افزود: «فقط در بحث تولید عدس و نخود رنگی (نخود دسی که از آن برای تولید لپه استفاده می‌شود) با مشکلاتی مواجه هستیم که آن‌را نیز دنبال می‌کنیم تا رفع شود». او توضیح داد: «نیاز کشور به نخود درشت (نخود کابلی یا آبگوشتی) ۲۶۵هزارتن است؛ درحالی‌که میزان تولید ما ۲۹۰هزارتن است که ازاین‌میزان تولید ۷۰ تا ۸۰درصد آن نخود درشت و مابقی نخود رنگی‌ست؛ ضمن‌اینکه نخود رنگی در استان‌هایی مانند کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی تولید می‌شود». او افزود: «بنابراین، مقداری از نخودهای رنگی و بخشی از عدس موردنیاز کشور ازطریق واردات تأمین می‌شود». او میزان نیاز کشور به عدس را ۲۰۰هزارتن اعلام و اضافه کرد: «میزان تولید این محصول در کشور ۹۰هزارتن است و ما دراین‌زمینه ۶۰درصد نیاز را ازطریق واردات تأمین می‌کنیم و در سال‌های مختلف براساس نیاز و تولیدی که انجام می‌شود معمولاً بین ۸۰ تا ۸۵هزارتن عدس وارد کشور می‌شود». به‌گفته او؛ میزان نیاز به لوبیا نیز ۲۵۰هزارتن و تولید آن در کشور بین ۲۷۰ تا ۲۸۰هزارتن است؛ پس ما درزمینه تولید لوبیا خودکفا هستیم. همچنین میزان نیاز به سایر حبوبات؛ ازجمله باقلا و ماش و غیره ۶۵هزارتن و میزان تولید بیش از ۹۰هزارتن است. این مقام مسئول تصریح کرد: «بنابراین، ما مشکل خاصی در حوزه تولید حبوبات نداریم و باتوجه‌به بهبود وضعیت قیمتی در سال جاری، کشت این محصولات برای کشاورزان جذاب شده و سال آینده شاهد افزایش سطح زیر کشت و تولید حبوبات خواهیم بود». او اضافه کرد: «در حوزه تولید عدس و نخود رنگی (دسی) نیز دنبال گسترش سطح زیر کشت و افزایش تولید هستیم و این‌مسئله را دنبال می‌کنیم؛ مثلاً در حوزه تولید عدس به‌دنبال ارقام مقاوم به سرما و پابلند هستیم و در حوزه نخود دسی نیز مؤسسه تحقیقات دیم برنامه‌هایی را پیگیری می‌کند تا میزان وابستگی دراین‌حوزه‌ها را نیز کاهش دهیم». به‌گفته این مقام مسئول؛ درباره حبوبات آبی، طرح ارتقای بهره‌وری لوبیا تهیه و تدوین‌شده و در سال ۹۹ سه پروژه آن برای اجرا به هشت استان ابلاغ شد و از سال آینده به‌طورکامل در سایر استان‌های لوبیاخیز کشور اجرا خواهد شد. عزیزکریمی در بخش دیگری از سخنان خود درواکنش‌به مباحث مطرح‌شده مبنی‌براینکه وابستگی بیش از ۵۰درصدی به واردات حبوبات موجب شد که سال قبل با تغییر نرخ ارز و چالش‌های به‌وجودآمده، قیمت این محصولات افزایش چشمگیری داشته باشد، گفت: «این‌مسئله اصلاً صحت ندارد و همان‌طورکه اشاره شد، وابستگی ما تنها در دوقلم از محصولات است و در باقی آن‌ها مشکلی نداریم». او بابیان‌اینکه سال گذشته قیمت همه محصولات و کالاها با افزایش چشمگیر مواجه بود، افزود: «ما شاهد بودیم که قیمت حبوبات در ابتدای سال ۹۸ که نرخ همه محصولات افزایش یافت به‌دلیل تولید و ذخایر مطلوب ثابت ماند و افزایش قیمت از اواخر سال گذشته شروع شد و امسال ناگهان قیمت نسبت به سال قبل صددرصد افزایش یافت». او بااشاره‌به‌اینکه قیمت گندم نیز نسبت به سال گذشته حدود ۶۰درصد رشد کرده است، درباره اینکه آیا می‌توان گفت که افزایش قیمت تمام‌شده تولید نیز از دلایل گرانی حبوبات در بازار بوده است؟ گفت: «بله کمبود و گرانی نهاده‌های کشاورزی و خدمات و ... در افزایش قیمت حبوبات بی‌تأثیر نبوده است».