کلینیک
علل افزایش تولید گاز معده چیست؟
دکتر سید‌علاء کاظمینی فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش
برخی از افراد فکر می‌کنند که دفع گاز یا آروغ بیش‌از‌حد دارند که هردو می‌تواند عامل خجالت و ناراحتی ایشان شود. افراد بالغ به‌طور‌میانگین دفع گاز 14 تا 23بار در روز دارند و آروغ‌زدن قبل و بعد از غذا‌خوردن هم نرمال است؛ درواقع اکثر کسانی که از نفخ شکم شاکی‌اند، بیش‌از‌حد نرمال گاز تولید نمی‌کنند؛ بلکه آنان افرادی هستند که بیشتر متوجه این حجم گاز می‌شوند. اما به‌طور کلی برای افزایش تولید گاز علل مختلفی وجود دارد ازجمله: 1- بلع هوا: آروغ‌های مکرر و طولانی‌مدت می‌تواند به‌خاطر بلع هوا رخ دهد که به‌طور تیپیک یک عمل غیر‌هوشیارانه و غیر‌ارادی و عموماً به‌خاطر استرس‌های روحی روی می‌دهد. درمان هم باید در جهت کاهش بلع هوا با کاهش در اضطراب و نیز همراه با اقداماتی چون آرام‌تر جویدن غذا و پرهیز ازخوردن نوشابه‌های گازدار و قندی، عدم آدامس جویدن و عدم مصرف سیگار باشد. 2- غذاهایی که سبب افزایش گاز می‌شوند: برخی غذا‌ها حاوی کربوهیدارت‌های خاصی موسوم به فودمپ‌ها هستند که می‌توانند در برخی افراد ایجاد گاز و نفخ کنند. غذاهای شامل میوه‌هایی مانند سیب، زردالو، خرما؛ جایگزین‌های شکر مانند فروکتوز یا عسل؛ محصولات لبنی مانند شیر، بستنی، ماست. سبزیجات مانند کنگر فرنگی، کلم بروکلی، کلم بروکسل، گل‌کلم، سیر و نخود فرنگی؛ حبوبات و غلات مانند لوبیا، نخود، عدس؛ گندم مانند نان، ماکارونی، غلات صبحانه، جو و چاودار؛ نوشیدنی‌هایی مانند آبجو، شراب غنی‌شده، نوشابه با شربت فروکتوز بالای ذرت، شیر، شیرسویا. 3- عدم تحمل لاکتوز: معمولاً در سن جوانی رخ می‌دهد و علایم به‌صورت اسهال، در شکم و افزایش دفع گاز به‌دنبال خوردن محصولات لبنی یا شیر رخ می‌دهد. 4- عدم تحمل به قندهای غذایی: دو مثال شایع آن، قند فروکتوز و سوربیتول (که به‌عنوان شیرین‌کننده به‌جای گلوکوز در محصولات به‌کار می‌رود)است. 5- بیماری‌ها: در برخی بیماری‌ها جذب کربوهیدرات مختل می‌شود که می‌تواند منجر به تولید گاز شود؛ به‌طور مثال بیماری سلیاک که در آن افراد، عدم تحمل به پروتئین موسوم به گلوتن در گندم دارند.