ویژگی‌های یارانه در دولت جدید
از سال گذشته گمانه‌زنی‌های متفاوتی درخصوص تغییر سهمیه‌بندی بنزین به گوش می‌رسد، طرحی که در کمیسیون انرژی مجلس بررسی شد که در سهمیه بنزین به افراد تعلق گیرد و کسانی‌که صاحب خودرو نیستند از سهمیه بنزین استفاده کنند و طی آن به هر فرد حدود ۳۰لیتر بنزین داده شود که درصورت عدم‌استفاده از آن ازطریق سامانه‌ای نسبت به فروش آن اقدام کنند. به‌گزارش آنا؛ فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس درخصوص تغییر طرح سهمیه‌بندی بنزین اظهار کرد: «مجلس با همراهی دولت به‌دنبال سازوکاری برای مدیریت انرژی در کشور است، متأسفانه ارائه انرژی با قیمت غیرواقعی باعث استفاده بی‌رویه از آن شده و یارانه انرژی به‌صورت برابر نیز تقسیم می‌شود ازاین‌رو طرح‌هایی ازقبیل اختصاص سهمیه بنزین با کد ملی و ایجاد طرح جامع انرژی در دستورکار مجلس قرار گرفت». البته رئیس کمیسیون انرژی مجلس تأکید کرد برای تغییر سهمیه‌بندی بنزین عجله نخواهیم کرد و اجازه نخواهیم داد با تصمیمات شتاب‌زده شرایط نامناسبی ایجاد شود. این‌طرح که تحت‌عنوان (وان) مخفف واحد انرژی‌ست. طبق این‌طرح به هر فرد به‌میزان مشخص «وان» داده می‌شود، درواقع یارانه‌ای که دولت می‌خواهد به هر فرد دهد به‌شکل «وان» خواهد بود، به‌این‌صورت‌که یک فرد ماهانه ۵۰ وان دارد که می‌تواند آن‌را مصرف کند و باقیمانده این سهمیه را در بورس بفروشد، این‌طرح موافقان و مخالفانی داشته است به‌طوری‌که عبدالعلی رحیمی عضو کمیسیون انرژی و نماینده مردم خرامه این‌طرح را یک طرح خام خوانده و گفت: «دراین‌طرح بیشتر به جنبه دانشگاهی نگاه شده تا اجرایی و حتی اگر اجرایی شود هم باز عدالت اجتماعی برقرار نشده است» اما موافقان آن معتقدند بخش‌های زیادی در کشور مانند کارخانه‌ها از یارانه انرژی استفاده می‌کنند که جای‌اینکه از فایده یارانه عامه مردم منتفع شوند، صاحب کارخانه از آن منتفع می‌شود. طرح تخصیص سهمیه انرژی همواره به‌عنوان یکی از دغدغه‌های عدالت اجتماعی در کشور مطرح بوده و بسیاری از کارشناسان با انتقاد از نحوه یارانه، آن‌را ارائه یارانه به دهک‌های بالا می‌دانند و کسانی‌که مصرف بیشتری دارند بیشتر از یارانه‌ها و یارانه‌های دولتی استفاده می‌کنند. این‌سبک پرداخت یارانه باعث رقابت نیز برای مصرف می‌شود و عملاً طرح‌های مدیریت مصرف را با چالش جدی مواجه می‌کند و مصرف انرژی ازقبیل، بنزین، گاز و برق هیچ تناسبی با میزان جمعیت کشور ندارد به‌گونه‌ای‌که مصرف گاز در ایران با اختلاف کمی از میزان مصرف گاز در قاره اروپا کمتر است. در سال‌های اخیر علی‌رغم تبلیغات گسترده درخصوص رعایت الگوی مصرف در کشور با رشد صعودی انرژی مواجه بودیم و حتی بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کردند با ادامه این‌وضع دولت با مشکلات فراوانی درخصوص تأمین انرژی مواجه می‌شود و حتی مجبور به واردات انرژی نیز خواهد شد. اثر این رشد صعودی را می‌توان در صنعت برق به‌خوبی مشاهده کرد به‌طوری‌که با خروج نیروگاه‌های برقابی از جریان تولید و رشد بی‌رویه مصرف شاهد خاموشی گسترده در کشور هستیم. گویا این‌شکل از تخصیص یارانه انرژی نیازمند بازنگری‌ست تا علاوه‌بر تقسیم عادلانه ثروت میان مردم زمینه را برای رعایت الگوی مصرف فراهم کند. محمدرضا شریفی کارشناس حوزه انرژی بااشاره‌به نیاز کشور برای تغییر شکل پرداخت یارانه‌ها گفت: «متأسفانه پرداخت یارانه انرژی در کشور تحت‌تأثیر طرح‌های عام‌پسند به‌شکل کاملاً اشتباه طی سال‌های اخیر ادامه یافته به‌گونه‌ای‌که میزان پرداخت یارانه به دهک‌های بالای جامعه بسیاربیشتر از دهک‌های کمتر برخوردار است. علاوه‌بر بحث‌های عدالت اجتماعی دولت به‌دلیل پرداخت یارانه‌های انرژی با کسری بودجه فراوانی مواجه شده و منابع انرژی که می‌تواند مصرف صادرات و ارزآوری برای کشور شود، با استفاده بی‌رویه به هدر می‌رود و دولت را نیز از منابع مالی آن محروم می‌کند. دولت به‌دلیل کسری بودجه طی سال‌های گذشته با مشکلات متعددی برای افزایش ظرفیت تولید برق، گاز و سوخت مواجه بوده به‌گونه‌ای‌که درصورت ادامه روند مصرف سوخت طی سال‌های آینده با کسری بنزین در کشور مواجه خواهیم شد و کشور مجبور به واردات بنزین می‌شود آن‌هم درشرایطی‌که با کمبود منابع ارزی مواجه است. ادامه این‌گونه طرح‌های غیرکارشناسی و نحوه غیراصولی پرداخت یارانه انرژی، باید توسط یک دولت شجاع و کارآمد به‌پایان برسد تا ازطریق آزادشدن منابع مالی آن شاهد توسعه زیرساخت‌های کشور باشیم. البته ذکر این‌نکته بااهمیت است که منابع آزادشده در یارانه‌های انرژی باید صرف زیرساخت‌های کشور شود و نباید به محلی برای تأمین کسری بودجه و هزینه‌های جاری دولت تبدیل شود. در دور قبل طرح هدفمندی یارانه‌ها قرار بود منابع حاصل از طرح صرف توسعه تولید شود اما به‌دلیل عدم‌اجرای صحیح شاهد هزینه‌کرد آن در هزینه‌های جاری دولت بودیم به‌طوری‌که با آغاز تحریم‌ها حتی به محلی برای پرداخت یارانه‌های نقدی نیز تبدیل شد».