خودروهای داخلی در سربالاییِ قیمت
فائزه شعبانی اصل
چند‌وقتی‌ست قیمت خودرو، روند صعودی به‌خود گرفته و حالا باز این‌محصول سرمایه‌ای، برای خیلی‌ها دست‌نیافتنی‌تر و داشتن آن تبدیل به آرزو شده است. در یک‌ماه‌گذشته افزایش 20 تا 30میلیون‌تومانی قیمت خودرو را در بازار شاهد بوده‌ایم. گرانی‌ای که از افزایش نرخ دلار و رشد نقدینگی آب می‌خورد و دلالان بازهم مثل همیشه از این آب گل‌آلود، ماهی می‌گیرند! این گرانی را می‌توان در تمام خودروهای داخلی به‌وضوح دید؛ اما...
علت افزایش قیمت خودرو در بازار چیست؟
کارشناسان خودرویی علل مختلفی را برای این افزایش قیمت عنوان می‌کنند و درمقابل راهکارهایی را هم برای کنترل این بازار دارند. رو‌ح‌الله طالبی کارشناس صنعت خودرو بااشاره‌به علت گرانی خودرو در بازار آزاد، گفت: «گرانی در بازار خودرو به چند علت بستگی دارد. یکی‌از‌آن‌ها برآورد هیجانی نسبت به‌قیمت دلار در روزهای آینده است. آ‌ن‌طورکه اکنون شاهد استقرار دولت جدید هستیم و خیلی‌ها گمانه‌زنی می‌کردند پس از روی‌کارآمدن دولت جدید، قیمت دلار افت کرده و وضعیت سروسامان بگیرد و قیمت کالاها کم شود. این انتظار مستقر‌شدن دولت جدید باعث شد بازار خودرو از اول سال تاکنون در رکود رود و خریداران صبر کردند، دولت جدید مستقر شود و ازطرفی وضعیت دولت مشخص شود و اینکه عده‌ای چشم به برجام دوخته بودند که این‌موضوع مطرح شد شاید برجام در کوتاه‌مدت پاسخگو نباشد. اکنون تحریم‌ها به‌قوت‌خود باقی‌ست و طبیعتاً انتظاراتی که در ۶ماه‌اول سال بود مبنی‌براینکه وضعیت دلار سروسامان می‌گیرد و کالاهای اساسی تاحدامکان بتواند با قیمت نسبتاً متعادل‌تری به بازار عرضه شود، از بین رفته». او بابیان‌اینکه بحث ممنوعیت توقف واردات نیز باعث افزایش قیمت‌ها در بازار شد، گفت: «اگر بخواهیم بحث واردات را کامل ببندیم باعث می‌شود قیمت خودروهای داخلی تورمی افزایش یابد. دولت هم باید فکری برای تعرفه واردات کند و هم در داخل حمایت از مصرف‌کننده را داشته باشد، اگرچه شرکت‌های خودروسازی هم همیشه ازسوی دولتی‌ها حمایت می‌شدند. باید از روند رشد قیمت‌ها در بازار به‌شکل روانی جلوگیری کرد و از هیجانات کاذب جلوگیری کنیم».
راهکار کاهش قیمت خودرو در بازار چیست؟
محمدرضا نجفی‌منش رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی بااشاره‌به علت افزایش قیمت خودرو در بازار، گفت: «متأسفانه 100درصد قیمت‌ها ارتباط مستقیم با نرخ دلار دارند یعنی قیمت شیر، تخم‌مرغ، ماهی و ... با دلار محاسبه می‌شود اما نکته اینجاست که اگر نرخ دلار افزایشی باشد، قیمت‌ها مساوی این افزایش، تغییر می‌کند اما اگر کاهشی باشد، کاهش قیمت نیز بسیارکند است!» او بابیان‌اینکه افزایش نقدینگی یکی از دلایل گرانی‌هاست و باید چاپ پول را کاهش داد، گفت: «افزایش قیمت‌ها هیچ ارتباطی با عرضه خودروسازان ندارد، حتی اگر عرضه افزایش یابد اما نرخ دلار افزایشی باشد، بازهم شاهد افزایش قیمت در بازار هستیم و دلیل اصلی آن افزایش نقدینگی نزد مردم است». عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران بااشاره‌به راهکارهای کاهش قیمت خودرو در بازار، گفت: «تنها یک راهکار برای کاهش قیمت وجود دارد و آن عدم چاپ اسکناس جدید بدون پشتوانه ملی‌ست؛ یعنی نباید نقدینگی را افزایش داد. زمانی‌که تولید و به‌دنبال‌آن نقدینگی افزایش یابد، قیمت‌ها نیز افزایش می‌یابد. قیمت تمام کالاها و خدمات در ایران، چسبندگی معناداری با نرخ دلار در بازار آزاد دارد و خودروی ساخت داخل نیز از این قاعده مستثنا نیست». او بااشاره‌به‌اینکه نوسانات نرخ ارز، قیمت کالا را نوسانی می‌کند، گفت: «قیمت کارخانه خودروهای داخلی، درمقایسه‌با آنچه در بازار معامله می‌شود، به‌مراتب پایین‌تر است؛ ازاین‌رو، امروز خودروسازها با ضرر‌و‌زیان درحال‌تولید هستند؛ طوری‌که تفاوت قیمت کارخانه و بازار در خودروهای ساخت داخل به ۵۰ تا ۱۵۰میلیون‌تومان رسیده است».
دلار ثابت، قیمت‌ها افزایشی!
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران بااشاره‌به علت افزایش قیمت خودرو در چندروزگذشته، گفت: «چند‌وقتی بود قیمت‌ها افزایشی بود اما اکنون قیمت‌ها ثابت شده و فعلاً خودرویی گران نشده است. بازار خودرو درحال‌حاضر دوباره به‌روال قبل و ثبات برگشته است». اما نکته مهم ماجرا اینجاست هیچ نهادی ترمز این افزایش قیمت را نمی‌کشد و نظارتی بر آن نیست. با روی‌کارآمدن وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت، نه‌تنها قیمت‌ها کاهشی نبود بلکه شاهد ادامه‌داری گرانی‌ها بودیم؛ اما اکنون وزیر جدید صمت، وعده‌هایی درمورد افزایش تولید داده که باید دید کارساز می‌شود یا خیر. سید رضا فاطمی امین درخصوص صنعت خودرو تصریح کرد: «برآورد کردیم امسال حدود یک‌میلیون‌دستگاه خودرو تولید شود. برنامه سال آینده ما یک‌میلیون و ۶۰۰هزاردستگاه است و تا ۱۴۰۴ به ۳میلیون‌دستگاه می‌رسد. سالی ۲ پلتفرم جدید به خودروهای داخلی اضافه می‌شود. اگر پیشران‌های تولید را خوب شناسایی کنیم و آن‌ها را به‌حرکت درآوریم اشتغالی قابل‌توجه خواهیم داشت. مجبوریم تا سال ۱۴۰۴ به تولید ۳میلیون‌دستگاه خودرو برسیم چون صنعت خودرو درصورت تولید کم، به‌صرفه نیست. اگر بخواهیم قیمت و کیفیت در صنعت خودرو به حد قابل‌قبول برسد باید افزایش مقیاس تولید، رقابتی‌کردن بازار و اصلاح ساختار مدیریتی دراین‌بخش انجام شود. تا سه‌سال‌آینده صنعت خودروی کشور به افتخار ملی تبدیل می‌شود چون ظرفیت آن وجود دارد و به‌لحاظ فنی چیزی کم نداریم فقط باید اصلاح ساختار مدیریتی شکل بگیرد که زمان‌بر نیست. برنامه‌هایی که در حوزه صنعت و تولید تعیین کرده‌ایم با فرض ادامه‌داریِ تحریم‌هاست هرچند دنبال رفع تحریم هستیم اما منتظر نمی‌مانیم و برنامه‌ریزی خود را داریم». به‌اعتقاد کارشناسان هرزمان‌که نرخ ارز در بازار آزاد افزایش یابد، قیمت خودرو نیز در بازار صعودی‌ست و این تصور نیز که با کاهش قیمت ارز، می‌توان منتظر سقوط قیمت‌ها در بازار خودرو بود به‌دلیل ماهیت چسبندگی قیمت‌ها که در اقتصاد ایران ریشه دوانیده، اشتباه است و نباید انتظار کاهش قیمت شدید خودرو در مدت‌زمان کوتاه را داشته باشیم.