تابستان و داستان تکراری کم‌آبی در روستاهای لرستان
محمد جنابان/کاهش نزولات آسمان، برداشت بی‌رویه آب، حفر چاه‌های غیرمجاز و روش‌های سنتی آبیاری، افت سفره‌های زیرزمینی را در لرستان به همراه داشته که علاوه بر ضربه به بخش کشاورزی، صنعت و محیط زیست، مردم روستاها را هم با مشکلات کم‌آبی مواجه کرده است. سالانه با شروع فصل گرما بحران کم‌آبی در روستاهای لرستان نمود پیدا می‌کند، برخی روستاها که با تانکر آبرسانی می‌شوند دچار مشکلاتی هستند که در گرم‌ترین فصل سال به اوج خود می‌رسد. از‌این‌رو اقدامات مسئولین لرستان برای رفع مشکل کم‌آبی می‌تواند دغدغه روستاییان را کم کند.
رشد روز‌افزون جمعیت از یک طرف و محدودیت منابع آبی در سال‌های اخیر به دغدغه اصلی در تأمین آب تبدیل شده و ضرورت استفاده از روش‌هایی که منجر به پایداری منابع آب و کاهش استفاده بی‌رویه شود را دوچندان کرده است. به گزارش ایرنا؛ سالانه بیش از ۱۳میلیارد‌مترمکعب از روان‌آب‌های جاری در استان لرستان به‌علت وجود نداشتن حتی یک سد در مسیر این روان آب‌ها از لرستان خارج و روانه خوزستان و سپس دریا می‌شوند. برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی سبب بحران و تهدید برای تأمین آب مزارع کشاورزی و حتی آب شرب شهرها و روستاها می‌شود و نهایتاً منجر به فرونشست خواهد شد. اکنون ۱۵ سد در استان لرستان با اهداف مختلف برق آبی و تأمین آب شرب، صنعت، کشاورزی، کنترل و مهار سیلاب و گردشگری در دست ساخت است. سدهای رودبار، بختیاری، کزنار، خان آباد، حوضیان و عالی محمود الیگودرز، سدهای آبسرده و شهید بروجردی شهرستان بروجرد، سد کمندان ازنا، سد مروک دورود، سد تاج امیر نورآباد، سدهای ایوشان، مخمل کوه و زیبامحمد خرم آباد و تنگ معشوره جزو سدهای در دست ساخت لرستان هستند.
کم‌آبی و قطع آب آشامیدنی ۶۳۰ خانوار روستایی پلدختر
یکی از اهالی روستای مورانی شهرستان پلدختر گفت: «آب لوله‌کشی در این روستای ۶۳۰ خانواری قطع است و این قطعی مکرر به‌عنوان یک نیاز حیاتی در این گرمای طاقت‌فرسای منطقه، مردم را با معضل و مشکل جدی مواجه کرده است». شیر محمد قنبری افزود: «نبود آب، خانواده‌ها و اهالی روستای مورانی را حتی برای تهیه جرعه‌ای با مشکل مواجه کرده و مجبور به تهیه آب با شرایط سخت در شهر پلدختر و روستاهای اطراف هستند که این خود مستلزم صرف وقت، هزینه و انرژی زیادی‌ست». دهیار مورانی شهرستان پلدختر گفت: «آب آشامیدنی این روستا با یک‌هزار و ۸۴۰نفر جمعیت و ۶۳۰ خانوار از یک ماه قبل دچار افت شدید فشار شده بود که اکنون قطع شده است». شیخ کرم احمدی اظهار داشت: «قطعی آب آشامیدنی بخش شمالی روستای مورانی در این مدت و افت شدید فشار آب درسایر نقاط روستا موجب بروز مشکلاتی برای مردم شده است».
آبرسانی با تانکر به ۶۵ روستا در لرستان
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان گفت: «۶۵ روستای لرستان به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود که از این تعداد تنها ۴۲ روستا تحت پوشش خدمات شرکت آب و فاضلاب است». حمیدرضا کرموند اظهار داشت: «۲۳ روستای دیگر تحت پوشش خدمات شرکت آب و فاضلاب لرستان نیستند؛ اما بر‌حسب وظیفه اجتماعی و کمک به هم‌نوع، آبرسانی به این روستاها انجام می‌شود». وی با‌بیان‌اینکه ۱۵ تانکر آبرسان طبق برنامه‌های تعریف شده به‌مدت سه‌بار در هفته کار آبرسانی را به ۶۵ روستا در لرستان برعهده دارند، گفت: «استان لرستان دارای دوهزار و ۸۵۳ روستا با ۱۶۸هزار و ۴۲۶ خانوار است». مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان ادامه داد: «با شروع فصل گرما نظارت نیروهای خدمات‌رسان در روستاها افزایش می‌یابد و انتظار داریم که روستائیان آب شرب کاملاً بهداشتی را تنها برای مصارف خانگی استفاده کنند». کرموند یادآور شد: «در برخی روستاها آب شرب برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود که میزان مصرف آب را افزایش می‌دهد». وی بیان کرد: «روستاییان برای خدمات مطلوب شرکت آب و فاضلاب باید برای خرید انشعاب اقدام کنند». وی ادامه داد: «دوهزارو ۸۵۳ روستا در لرستان وجود دارد که یک‌هزارو ۵۳۰ روستا تحت پوشش خدمات آب و فاضلاب هستند و مابقی روستاها زیر ۱۰ خانوار و پراکنده بوده؛ اما خدمات دریافت می‌کنند». وی گفت: «در شهرهای استان شاید افت فشار آب شرب در مقطعی وجود داشته باشد؛ اما چشمه‌ها پر آب بوده و هیچ‌گونه مشکلی نداریم؛ اما در برخی روستاهایی که تحت پوشش نیستند با تانکر آبرسانی می‌شوند».
شناسایی پنج‌هزار انشعاب غیرمجاز آب در لرستان
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان همچنین گفت: «در مناطق روستایی برخی کنتورهای حجمی دستکاری یا تخریب می‌شوند و حدود ۳۰درصد هررفت آب در روستاها گزارش شده است». کرموند اظهار داشت: «در برخی از روستاها سرقت آب رخ می‌دهد که این میزان حدود ۳۰۰لیتر آب در شبانه‌روز است». وی اضافه کرد: «سال گذشته حدود پنج‌هزار مورد انشعاب غیرمجاز شناسایی شده که تقریباً دوهزار و ۹۰۰ مورد به انشعاب مجاز تبدیل شده است». کرموند افزود: «با انشعابات غیرقانونی برخورد می‌شود و از مردم روستا انتظار داریم در این راستا شرکت آبفا را یاری دهند».
افزایش نگران‌کننده مصرف آب شرب در لرستان
کرموند اظهار داشت: «افزایش بی‌رویه مصرف آب در استان نگران‌کننده شده؛ لذا با‌توجه‌به شروع فصل گرما و همچنین شیوع ویروس کرونا به شهروندان و روستاییان توصیه می‌کنیم، در مصرف این نعمت خدادادی صرفه‌جویی کنند». وی افزود: «کولرهای آبی در شبانه‌روز ۴۵۰لیتر‌آب مصرف می‌کنند که انتظار می‌رود مردم نسبت به استفاده صحیح و جلوگیری از هدر‌رفت آب اقدام کنند، نشتی کولر و تنظیم‌نبودن شناور همچنین نشتی از شیلنگ آبرسانی به کولر بر اثر فرسودگی باعث هدر‌رفت آب می‌شود». وی بیان کرد: «تعداد مشترکین آب شهری در استان لرستان ۴۱۸هزار مورد و آب روستایی بیش از ۱۴۰هزار مورد است».
مصرف بی‌سابقه آب در لرستان در ۲۰سال گذشته
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان گفت: «از زمان شیوع ویروس کرونا در اسفندماه ۹۸ تاکنون، مردم لرستان ۱۵میلیون‌مترمکعب آب شرب مصرف کرده‌اند که در ۲۰سال گذشته بی‌سابقه بوده است». کرموند اظهار داشت: «از ابتدای امسال تاکنون مصرف آب شرب شهری و روستایی در لرستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۰درصد افزایش یافته است». وی با‌بیان‌اینکه افزایش مصرف ناشی از شیوع ویروس کروناست، افزود: «با‌توجه‌به نزدیک‌شدن فصل گرما این میزان مصرف بی‌سابقه آب شرب در لرستان یک هشدار بوده و احتمال دارد در تابستان با مشکل کمبود و یا افت فشار مواجه شویم». کرموند همچنین به مصرف بیش از حد آب توسط مشترکان برای شست و شوی اتومبیل اشاره کرد و گفت: «برای شستن هر خودرو ۶۰۰لیتر آب شرب مصرف می‌شود که در‌صورت بسته‌بندی‌کردن این میزان در بطری‌های آب معدنی، بیش از هشت‌میلیون‌ریال درآمد کسب می‌شود». وی میزان مصرف آب شرب در سال گذشته را ۸۴میلیون مترمکعب عنوان کرد و افزود: «شرکت آب و فاضلاب لرستان با تأکید بر استفاده از شیرآلات و تجهیزات کاهنده مصرف آب در ادارات این استان سعی در کاهش مصرف و استفاده بهینه آب شرب دارد». صمد طهماسبی افزود: «در سال ۹۷ شهرستان کوهدشت پایلوت این طرح قرار گرفت و تعداد ۵۰ کنتور هوشمند در این شهرستان نصب شد». وی ادامه داد: «یک طرح پیشنهادی را به سازمان جهاد کشاورزی ارایه کرده ایم که با پرداخت تسهیلات به کشاورزان اقدامات هوشمندسازی کنتور انجام شود که امیدواریم کشاورزان لرستانی از این طرح استقبال کنند». وی گفت: «هوشمندسازی هر کنتور برای کشاورزان بین ۱۱ تا ۱۵میلیون‌تومان هزینه دارد که با دریافت تسهیلات کم‌بهره می‌توانند مصرف آب را بهینه کنند».
نصب ۱۹۰ کنتور هوشمند در چاه‌های کشاورزی لرستان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز گفت: «امسال ۱۹۰ کنتور هوشمند در چاه‌های کشاورزی استان به منظور جلوگیری از برداشت‌های بی رویه آب نصب می‌شود». داریوش حسن نژاد افزود: «اکنون ۹۵۵ حلقه چاه آب غیرمجاز در استان وجود دارد که طبق برنامه تا پایان امسال، ۷۰ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شود». وی افزود: «از این تعداد چاه غیر مجاز ۱۷۶ حلقه فرم یک هستند که قبل از سال ۸۵ حفر شده و به‌عنوان چاه غیرمجاز شناسایی شده است که مجوزدار کردن این چاه‌ها در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد». مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان بیان کرد: «برخی از چاه‌ها غیر مجاز شناسایی شده در فاصله کمتر از ۵۰۰متری رودخانه‌های اصلی قراردارد و به‌عنوان چاه حریمی بوده به‌طوری‌که چاه به‌صورت دستی به عمق کمتر از ۵۰متر حفر شده است». وی با‌اشاره‌به‌اینکه طی سه‌ماهه نخست امسال نه حلقه چاه آب غیر مجاز در لرستان مسدود شد، گفت: «سال گذشته ۳۳ حلقه چاه آب غیرمجاز در استان مسدود شد و تعیین تکلیف چاه‌ها در دستور شرکت کار قرار دارد».