هانا کامکار:
کار زنان فیلم‌ساز در‌این‌همه باندبازی سخت‌تر شده است
هانا کامکار؛ خواننده، نوازنده ساز دف، مستندساز و بازیگر تئاتر است که در چندسال‌اخیر روزهای پرکاری را پشت‌سر گذاشته. به‌تازگی دو فیلم کوتاه «سگی که عاشق شد» و «شهرزاد» از او در پلتفرم «هاشور» اکران شده است. زمانی‌که او فیلم‌سازی را شروع کرد، تعداد فیلم‌سازان خانم در سینمای ایران انگشت‌شمار بود؛ اما امروز شاهد حضور گسترده خانم‌ها و به‌ویژه در عرصه فیلم کوتاه و مستند هستیم. از دید او زمان کنونی نسبت به گذشته چه تفاوت‌هایی دارد؟ و آیا این‌فضا برای فیلم‌سازی خانم‌ها بهتر است یا عوامل دیگری موجب رغبت روزافزون آن‌ها به فیلم‌سازی شده است؟ او دراینباره می‌گوید: «نمی‌توانم به این سؤال پاسخ دهم؛ چون جریان فیلم‌سازی من از سال ۸۳ قطع شد و دوباره سال ۹۶ با مستند چاووش، رو آمدم. درواقع، به‌دلایل بسیارزیادی آن‌زمان از فضای فیلم‌سازی کناره گرفتم. یکی‌اینکه به‌دلیل مسائل شخصی در سال‌های ۸۹ و ۹۰ سال سختی داشتم که شاید یک‌روز آن‌را تعریف کنم. درواقع، ضربات روحی سختی خوردم و به‌سختی توانستم خودم را برگردانم و کار هنری را ادامه دهم. بعدازآن تمرکزم بسیار معطوف خواندن و موسیقی شده بود و درگیر بازیگری تئاتر شده بودم. به‌همین‌دلیل بااینکه سینمای ایران را کاملاً رصد می‌کردم و کار دوستانم را می‌دیدم؛ اما از فضای فیلم‌سازی دور شده بودم». این هنرمند ادامه داد: «در سال ۹۳ جایزه بهترین بازیگر تئاتر سال ایران و مدالیوم جشن خانه تئاتر را برای نمایش ترانه‌های محلی آقای محمد رحمانیان به من دادند؛ حتی آن‌زمان هم که فیلم‌های بلند و سریال‌های بسیاری به من پیشنهاد می‌شد، وارد حوزه بازیگری تصویر نشدم؛ چراکه نقش‌ها یا رفتار افرادی را که تماس می‌گرفتند، دوست نداشتم. همه این‌موارد، عواملی بود که سبب شد وارد این‌حوزه نشوم. البته تجربه تصویر را در چند فیلم کوتاه انجام دادم؛ چون احساس کردم فیلم‌های خوبی هستند و آن‌ها را دوست داشتم». کامکار در تکمیل صحبت‌های خود گفت: «درنهایت می‌خواهم بگویم که چون دور بودم، پس نمی‌توانم به‌عنوان کسی‌که فیلم‌ساز است دراینباره چیزی بگویم؛ اما به‌عنوان کسی‌که در هنرهای دراماتیک بوده؛ یعنی تئاتر کار کرده، بازیگری کار کرده و بیشتر دوستانش از اهالی سینما هستند و آثار آن‌ها را دیده است، باید بگویم که سینمای ایران نیز مانند همه‌چیز ما باندبازی‌ست و اگر یک سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده بزرگی پشت یک فیلم‌ساز که اصلاً جنسیتش مهم نیست، نباشد، اصلاً آن فیلم نمی‌تواند که پا بگیرد. البته این‌موضوع هم به مسائل درونی خود سازمان سینمایی و هم به نگاه عموم که فکر می‌کنند فقط باید فیلم افراد شاخصی را ببینند، مرتبط است. این‌مسئله واقعاً شرایط خیلی بدی را ایجاد کرده است». او در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد: «واقعیت این‌است‌که ما، در همه زمینه‌های هنری در یک باتلاقی گیر کردیم و این‌موضوع برای خانم‌ها صادق‌تر هم هست. این حرف را کسی به شما می‌گوید که هر راهی را رفت و به بن‌بست خورد و سرش را به‌سمت دیگری بُرد و کار دیگری را پی گرفت. فیلم‌سازی برای من به‌صورتی پیش رفت که دو فیلمم توقیف شد؛ مستند چاووش به بن‌بست عجیبی خورد و خب؛ سمت موسیقی رفتم، ساز می‌زدم، می‌آمدم به تئاتر و ۴۰شب و ۶۰شب با سختی بسیار، اجرا می‌کردم و اکنون به‌خاطر همان اجراها در تئاتر ریه‌هایم به‌قدری آسیب دیده که درحال‌پیگیری درمان آن هستم. در همین تئاتر در سال ۹۶ به بن‌بست خوردم؛ ولی شانس آوردم که فیلم چاووش تمام شد و اکرانش دوباره من را زنده کرد». او در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد: «درواقع، این چندوجهی‌بودن بود که کمک کرد تا من از این بن‌بست‌های وحشتناک بیرون بیایم؛ اما خانم‌های دیگر ما که فیلم‌ساز هستند، واقعاً چگونه می‌توانند به کار خود ادامه دهند؟ شاید تمام کاری‌که آن‌ها می‌توانند انجام دهند و برای آن درس خوانده و دستیاری کرده‌اند، فقط همین‌کار باشد. خب الآن که تااین‌حد باندبازی‌ست و شرایط برای آن‌ها مهیا نیست، چه‌کاری باید انجام دهند؟ البته این اتفاق خیلی بدی‌ست که من آن‌را نه به‌عنوان یک فیلم‌ساز؛ بلکه به‌عنوان یک ناظر بیرونی می‌بینم». او با‌اشاره‌به حضورش در نمایش «هار...» که از اول آذرماه امسال در تماشاخانه «شهرزاد» روی صحنه رفته است، گفت: «این، آخرین نمایشی‌ست که به‌عنوان بازیگر در آن حضور دارم. درواقع، بازی در نمایش هار... به‌کارگردانی افشین زمانی، یک خداحافظی از تئاتر برای من است؛ چراکه می‌خواهم به‌این‌صورت، تمرکزم را کامل روی خوانندگی و فیلم‌سازی معطوف کنم. این خداحافظی قطعاً پایدار است؛ مگر‌اینکه روزی بخواهم تئاتری از خودم را کار کنم. متأسفانه ریه‌ام مجدداً با مشکل مواجه شده و همین‌حالا با کورتن‌تراپی خودم را به صحنه نمایش می‌رسانم. ریه‌ام خیلی حال خوبی ندارد و نمی‌توانم مدت طولانی در تهران بمانم. مهم‌تر این‌بوده‌که دیگر به‌قدری جوان نیستم که بتوانم چند‌کار را هم‌زمان انجام دهم؛ به‌ویژه‌اینکه فیلم داستانی بلندم نیز خیلی‌سخت و پرچالش است و کار‌کردن روی آن زمان و تمرکز زیاد می‌خواهد»./ هنرآنلاین