جشن شب یلدا در چهارگوشه جهان
یلدا، آخرینشب پائیز است و در آن، جشنهایی برگزار میکنند تا طولانیترین شب سال زنده نگه داشته شود. دراینشب خورشید بیشترین فاصله را از خط استوا دارد و برایهمین در نیمکره شمالی زمستان و در نیمکره جنوبی تابستان شروع میشود. مردم دیگر کشورها یلدا را بهاسم «انقلاب زمستانی» میشناسند و همیشه درطولتاریخ و در تمدنهای مختلف اینشب را با جشنها و آئینهای خاصی برگزار میکنند. شاید برایتان جالب باشد بدانید یلدا نهفقط در ایران؛ بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز جشن گرفته میشود. میخواهیم دراینمطلب شما را با جشنهای یلدا در کشورهای دیگر آشنا میکنیم. درواقع، هزارانسال است که انقلاب زمستانی بهانهای میشود برای برگزاری آئینهای باستانی. در ایران از زمان باستان تابهحال اینشب بهنام «یلدا» یا «شب چله» شناخته میشود و از جشنهای باستانی و مهم است که با دورهمبودن و خوردن تنقلات و میوههای مخصوص میگذرد. یلدا در کشورهای همسایه ایران مثل افغانستان و پاکستان هم تقریباً مثل ایران برگزار میشود.
پاکستان
پاکستانیها از دیرباز یلدا را با دعا و نیایش میگذرانند. مردان دراینشب به حمام زمستانی میروند؛ اما حمام اینشب با حمامهای معمولی فرق دارد! این حمام باید ایستاده باشد و از صبح تا بعدازظهر آخرینروز پائیز انجام شود؛ اما نکته جالب این حمام ایناستکه مردان حتماً باید در هنگامیکه روی سرشان آب میریزند یکتکه نان هم در دستشان باشد. بعد از حمام، جشن شروع میشود. این جشن که با آتشبازی همراه است، با یک شام خوشمزه ادامه پیدا میکند: شکمچه بز!
افغانستان
در افغانستان هم جشن یلدا تقریباً مثل ایران است؛ مردم سفره مخصوص یلدا میچینند و آنرا پر از میوه و آجیلهای خوشمزه میکنند. دو میوه اصلی سفره، انار و هندوانه ست که سرخی آنها نمادی از سرخی خورشید است. مردم حتماً اینشب را کنار بزرگان خانواده گذرانده و دورهمیهای شاد دارند.
تاجیکستان
یلدای ایرانی با قدمت 7000سالهاش در کشورهای آسایی میانه مثل تاجیکستان نیز برگزار میشود. دراینکشور و مخصوصاً در تاجیکستان فارسیزبان مردم یلدا را با جمعشدن در دور سفره یلدا برگزار میکنند و از انار، هندوانه، آجیل و تنقلات برای پرکردن سفره استفاده میکنند. دیگر مراسم اینشب پختن نانشیرینیهای خوشمزه است که بهشکل موجودات زنده هستند. تعدادی از مردم قدیمی در روستاها دراینشب جدار پنجرهها را با پوستین پر میکنند، از سقف چرم آویزان میکنند و به محوطه حیاط گندم میپاشند. آنها دراینشب فال میگیرند تا اتفاقات سال آینده را پیشگویی کنند.
شرق آسیا
شب یلدا در شرق آسیا یعنی نان برنجیهای خوشمزه! مردم شرق آسیا به شب یلدا اهمیت زیادی میدهند و اینشب را با فستیوالهای خاص میگذرانند. ازآنجاییکه در شرق آسیا خانواده خیلیمهم است، افراد خانواده حتماً دراینشب دورهم جمع میشوند. چینیها برای گذراندن یلدا مراسم خاص دارند: دورهم جمع شده و چای مخصوص و نانبرنجی میخورند. در کره جنوبی هم از نانبرنجیها خورده میشود؛ اما نانبرنجیهای آنجا با لوبیای قرمز درست میشود. البته کرهایها یک رسم جالب دیگر هم دارند و آن، ریختن آب در اطراف خانه است تا بااینکار، نیروهای بد و شر را از خود دور کنند. چینیها یک افسانه دارند که میگویند دراینشب روح یک شکارچی به خانه روستاییها میرود تا بتواند برای زمستان سرد غذا پیدا کند.
ژاپن
ژاپنیها به شب یلدا «توئوجی» میگویند و آنرا با سنتهای خاصی میگذرانند. اولازهمه حمام نارنج میگیرند تا برای اینشب تمیز و مرتب باشند. آنها معتقدند بااینکار انرژیهای منفی از آنها دور میشود و تا آخر زمستان هم سرما نمیخورند. خوردن میوه و سبزی هم بخش دیگری از جشن شب یلدای ژاپنیهاست.
اسکاتلند
در اسکاتلند برای شب یلدا مراسمی برگزار میشود که شبیه چهارشنبهسوری ما ایرانیهاست! همینکه شب یلدا میشود، یکنفر که حتماً باید موهای سیاه و بلند داشته باشد، برای گرفتن خوراکیهای خوشمزه به جلوی در خانه همسایهها میرود.
بولیوی، پرو و اکوادور
مردم این سه کشور برای شب یلدا یک رسم مشترک دارند و آن، «طناب پیچیدن دور خورشید» است! آنها برایاینکه دستشان به خورشید برسد، به بالای کوهها میروند تا در مراسمی نمادین خورشید را بگیرند و آنرا به سنگها ببینند! و بااینکار روزها را بلندتر کنند! یکی از نقاط باستانی و معروف در پرو که برای طناب پیچی خورشید استفاده میشود ارتفاعات ماچوپیچوست.
آفریقا
بین مراسم مختلفی که دراینلیست برایتان تعریف کردیم، شاید مهیجترین آنها جشنوارهای باشد که در مناطق غربی آفریقا برگزار میشود. این فستیوال، لباس مخصوص و درعینحال عجیبی دارد که شبیه حیوانات یا عناصری مثل شیطان و فرشته است. مردم درحالیکه این لباسهای بامزه در تنشان است، به خیابانها میروند و با موسیقینواختن، خودشان را آماده آمدن فصل زمستان میکنند.
روسیه
تعدادی از مردم روسیه، یلدا را با نیایش و خوردن نان، پنیر و عسل میگذارند. آنها در طولانیترین شب سال، خیابانها را چراغانی میکنند و برای هم کلوچههای خانگی درست میکنند./ الیگشت