آیا توریسم فضایی، اقتصاد جهان را بهبود خواهد بخشید؟
سفر به فضا ازلحاظ محاسباتی و تکنولوژیکی امکان‌پذیر است و بشر برای آن برنامه‌ریزی کرده است و به‌عنوان یک واقعیت محتمل در آینده به آن نگاه می‌کند؛ پس به‌نظر می‌رسد در آینده نزدیک توریسم فضایی و سکونت فضایی تحقق خواهد یافت. گردشگری و سفر از فعالیت‌های محبوب تمامی اقشار جامعه است و مردم همواره مجذوب مشاهده از مکان‌های خاص، عجیب و تاریخی‌اند؛ امروزه با پیشرفت صنعت فضایی و ورود شرکت‌های خصوصی و معروفی نظیرِ «اسپیس ایکس»، «بلواریجین» و «ویرجین گلکتیک» سفرهای توریستی به فضایی نیز آغاز شده؛ اما این سفرها به مدار زمین و یک ارتفاع خاص محدود است و هنوز رؤیای قدم‌گذاشتن بر سطح سیاره‌های دیگری مانند ماه و مریخ امکان‌پذیر نشده است. هدف کنونی مراکز فضای فراهم‌سازی سیاراتی مانند ماه و مریخ برای حیات انسان است و مریخ به‌عنوان سیاره‌ای با شرایط مطلوب نسبت به سایر سیارات، می‌تواند گزینه مناسبی برای سفر پیشرو باشد. بااین‌حال، مشکلات و چالش‌هایی برای ایجاد حیات در مریخ وجود دارد و به‌دلیل‌اینکه شرایط زندگی در مریخ سخت است، تابه‌امروز امکان سفر به آن میسر نشده؛ اما پیشرفت صنعت و تکنولوژی فضایی نشان می‌دهد در آینده‌ای نزدیک، شاهد سفرهای توریستی به فضا خواهیم بود. برای بررسی بیشتر این‌موضوع و آگاهی از شرایط سفر به فضا، با «عمران مرادی»؛ پژوهشگر، مدرس نجوم و علوم فضایی و عضو شورای علمی «مرکز نجوم ادیب» گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
برای بررسی صنعت فضایی کنونی چطور باید عمل کرد؟
وقتی می‌خواهیم در علم موضوعی را بررسی کنیم؛ مخصوصاً درزمینه تکنولوژی، به یک مدل ریاضی و آماری نیاز داریم تا برمبنای‌آن، گذشته را بررسی و پیش‌بینی انجام دهیم که این‌کار بااستفاده‌از هوش مصنوعی انجام می‌شود؛ یعنی بااستفاده‌از شبکه‌های عصبی و هوش مصنوعی، گذشته و سوابق صنعت فضایی را از آغاز تابه‌امروز بررسی کرده و باتوجه‌به اطلاعت و سوابق نتیجه‌گیری کنیم.
صنعت فضایی از گذشته تا امروز چه پیشرفت‌هایی داشته است؟
اگر به صنعت فضایی از گذشته تابه‌امروز نگاه کنیم، متوجه می‌شویم کرانه‌های فضا دست‌یافتنی‌تر شده است؛ یعنی هرچه زمان پیش می‌رفته، بشر توانسته به فضا دسترسی بیشتری پیدا کند و علاوه‌برآن؛ ابزارهای سبک و دقیق‌تری اختراع شده که تمام این پیشرفت‌ها موجب کاهش هزینه‌های فضایی نیز شده و امروزه هزینه‌های سفرهای فضایی نسبت به گذشته کاهش یافته است.
آیا پیشرفت‌های صنعت فضایی، در گردشگری فضایی مؤثر بوده است؟
بله؛ تمام این‌موارد نشان می‌دهد که رشد صنعت فضایی و ابزارها درجهت گردشگری به‌طور مطلوبی پیشرفت داشته و آزمایش‌های اخیر نیز نشان می‌دهد امکان حرکت به‌سمت یک توریسم فضایی فراگیرتر وجود دارد؛ البته چالش‌هایی پیشرو وجود دارد که تنها شامل ابزار و وجود وسیله حمل‌ونقل فضایی نیست؛ تصور کنید هنگامی‌که می‌خواهید به شهر دیگری سفر کنید نیاز به وسیله‌نقلیه دارید؛ حال وسیله‌نقلیه وجود دارد؛ اما مسئله این‌است‌که چطور در مقصد زندگی کرد و این‌موضوع چالش اصلی سفرهای فضایی کنونی‌ست. درواقع، اگر شخصی به‌عنوان یک توریست به ماه برود، این امکان برایش فراهم است؛ اما هنگام رسیدن به ماه چطور باید زندگی کند؛ یا اگر شخصی بتواند بدون هیچ مشکلی با فراهم‌بودن وسیله حمل‌ونقل به مریخ سفر کند، هنگامی‌که به آنجا می‌رسد، چطور زندگی کند و چگونه به زمین بازگردد، از جمله چالش‌های این‌موضوع است.
آیا سفر و سکونت انسان در فضا غیرممکن است؟
این‌موضوع چالش پیش‌روی مراکز فضایی‌ست؛ اما پیشرفت صنعت فضایی تاکنون به‌شکلی بوده است که نشان داده این‌موضوعات غیرممکن نیست. درواقع، سفر به فضا ازلحاظ محاسباتی و تکنولوژیکی امکان‌پذیر است و بشر برای آن برنامه‌ریزی کرده و به‌عنوان یک واقعیت محتمل در آینده به آن نگاه می‌کند؛ بنابراین، به‌نظر می‌رسد در آینده نزدیک، توریسم فضایی و سکونت در فضای تحقق یابد.
آیا اقامت در سیاره مریخ و دیگر سیارات امکان‌پذیر است؟
به‌طورکلی، دسته‌ای از سیارات داخل منظومه شمسی وجود دارد و هنگامی‌که از اهداف و مقصدهای فضایی صحبت می‌شود؛ درواقع، این‌دسته سیارات هدف قرار می‌گیرد مانند ماه که نزدیک‌تر از آن به زمین وجود ندارد و هنوز اقامت ساده‌ای در آن میسر نشده است؛ چه برسد به مریخ و سیارات دیگر منظومه شمسی؛ تنها جرم‌هایی که در منظومه شمسی به‌عنوان هدف گردشگری مدنظر قرار دارد، ماه و دیگری، مریخ است که بین سیاره‌های منظومه شمسی، تنها این سیاره برای سفر انسان مناسب است؛ البته «مناسب» به‌معنای «زندگی راحت» در آن نیست؛ بلکه در‌این‌سیاره شرایط بسیارسخت است و تنها تحت شرایط خاص می‌توان در آن زندگی کرد؛ باید درابتدا انسان‌ها بتوانند شرایط آزمایشگاهی ایجاد کنند تا درنهایت بتوانند، در آن زندگی کنند.
باتوجه‌به علم کنونی بشر قادر است به سیارات فرامنظومه‌ای سفر کند؟
دررابطه‌با سیارات فرامنظومه‌ای که دور ستاره‌های دیگری درحال‌گردش است، مسئله مهمی که وجود دارد، فاصله بسیارزیاد ما با آن‌هاست؛ یعنی ما نمی‌توانیم به آن ستاره‌ها دسترسی پیدا کنیم و اگر بخواهیم به سیاراتی که اطراف ستارگان دیگر درحال‌گردش است، دسترسی پیدا کنیم، درابتدا باید از وجود شرایط مناسب در آن اطمینان حاصل کنیم؛ بعد راهی برای رسیدن به آن بیابیم؛ زیرا درحال‌حاضر علم بشر حتی برای رسیدن به نزدیک‌ترین ستاره نیز کافی نیست و اگر علم به جایی برسد که بتوانیم به سرعت نور برسیم (امری ناممکن است) برای رسیدن به نزدیک‌ترین ستاره، ۴.۵سال زمان نیاز است؛ پس به‌نظر نمی‌رسد سیاره‌های فرامنظومه‌ای که به دور ستارگان دیگر می‌گردد، مقصدی برای توریسم یا اکتشاف فضایی باشد./ ایمنا