مکملهای ورزشی؛ فایده یا ضرر؟
ثریا حاتمیپور
اگر بهطور منظم ورزش یا در مسابقات ورزشی شرکت میکنید، یک رژیم غذایی مناسب بههمراه مایعات فراوان برای افزایش عملکرد بدنی شما مهم است؛ اما آیا مکملهای ورزشی نیز میتواند عملکرد شما را بهبود بخشد؟ بهگزارش ایسنا؛ مکملها فرآوردههای خوراکی هستند که از یک یا ترکیبی از مواد خام و یا فرآوری شده ازجمله ویتامینها، املاح، اسیدهای آمینه و مشتقات آنها، آنزیمها، فیبرها، آنتیاکسیدانها، کربوهیدراتها، عصاره و یا بافتهای طبیعی تشکیل میشوند.
مکملها، نقش برآوردهکردن نیاز افراد به مواد مغذی را درکنار تغذیه مناسب دارند و این فرآوردهها بهاشکال متداول خوراکی-دارویی مانند قرص، کپسول، پودر، گرانول، کپسول نرم، آمپول خوراکی، محلولهای خوراکی یا سایر اشکال خوراکی مانند ورقههای خوراکی، شکلات بار و پاستیل عرضه میشوند. مکملها باید دارای فرمولاسیون مشخص، ثابت و قابلاندازهگیری باشند و نباید هیچ ادعایی درخصوص تشخیص، پیشگیری و درمان داشته باشند، همچنین مکملهای ورزشی ممکن است برای ارتقای عملکرد ورزشکاران نیز مورداستفاده قرار گیرند. اگر به طورمنظم ورزش یا در مسابقات ورزشی شرکت میکنید، یک رژیم غذایی مناسب بههمراه مایعات فراوان برای افزایش عملکرد بدنی شما مهم است اما مکملهای ورزشی نیز، میتواند به شما کمک کند که سختتر تمرین کنید و عملکرد شما را بهبود بخشد. فروشندگان این مکملها ممکن است ادعا کنند که محصولات آنها باعث افزایش قدرت و استقامت، دسترسی سریعتر به هدف، افزایش تحمل انجام تمرین شدیدتر، کاهش احتمال آسیب حین تمرین و کمک به بهبودی آسیبهای پس از ورزش میشود اما خوب است بدانیم که مکمل نمیتواند جایگزین یک رژیم غذایی سالم شود.
پیش از مصرف مکملها توجه به برخی نکات ازجمله مشورت با پزشک یا داروساز، مشورت با متخصص درصورت مصرف مکمل در اطفال ضروریست. برخلاف داروها که مطالعات سختگیرانهتر با آمار جمعیتی بیشتر روی آنها انجام میشود، مطالعات روی ترکیبات مکملها، اغلب روی تعداد کمی از افراد در مدتزمان کم انجام میشود و این مطالعات اغلب شامل جمعیتهای خاص مانند کودکان، نوجوانان، بانوان و سالمندان نیست و در انواع ورزشها انجام نمیشود و مثلاً اگر شما یک دونده هستید، نتایج یک مطالعه در وزنهبرداران ممکن است برای شما صدق نکند؛ مانند تمام مکملهای غذایی، مکملهای ورزشی نیز میتواند عوارض جانبی داشته باشد یا با داروهای تجویزی و بدون نسخه تداخل داشته باشد و برخی از مکملهای ورزشی میتواند با سایر داروها یا مکملها تداخل داشته باشد و بهعنوانمثال، جینسینگ میتواند، اثرات رقیقکننده خون «وارفارین» را کاهش دهد. «سایمتیدین» که یک داروی ضد اسید است و میتواند حذف کافئین از بدن را کند کرده و درنتیجه خطر عوارض جانبی مصرف کافئین را افزایش دهد. سازمان غذا و دارو هشدار میدهد که برخی از مکملهای ورزشی که به بازار عرضه میشود، ممکن است بدون برچسب یا بهصورت غیرقانونی و حاوی محرکهای نامناسب، استروئیدها، ترکیبات هورمون مانند، مواد کنترل نشده یا داروهای تائید نشده باشد، بنابراین استفاده از اینمحصولات، میتواند باعث مشکلات سلامتی و محرومیت ورزشکاران از مسابقات شود و ازهمینرو سازمان غذا و دارو مواد خاصی را که در برخی مکملهای ورزشی وجود داشت، ممنوع کرده است. این ترکیبات ممنوع عبارتنداز «آندروستندیون»، «دی متیل آمیل آمین» (DMAA) و «افدرا» که نهتنها خطرناک هستند، بلکه هیچ شواهد علمی مبنیبر بهبود عملکرد آنها وجود ندارد. نکته قابل اشاره دیگر اینکه در بیشتر موارد، تنها بزرگسالان میتوانند از مکملهای ورزشی استفاده کنند و منابع معتبر علمی نشان میدهد که مکملهای ورزشی تأثیر قابلتوجهی بر عملکرد ورزشکاران نوجوان نسبت به آنهاییکه تغذیه و تمرین مناسب داشتهاند، ندارد.