کنترل خشم و عصبانیت

اکثر ما انسان‌ها با فشار روانی در زندگی روزمره خود رو‌به‌رو هستیم؛‌ گاهی‌اوقات عصبانیت، پاسخی به فشارهای روانی جامعه‌ای‌ست که به‌سرعت درحال تغییر است. احساس ناتوانی، نگرانی و عجز در برابر این فشارهای روانی مشاهده می‌شود و عصبانیت، اعتراضی علیه شرایط می‌تواند باشد. طبق نظر دکتر روانشناس، عصبانیت روابط خانوادگی و شغلی و ... را به‌خطر می‌اندازد و این پاسخ در موقعیت‌های مختلف، خشونت و وقاحت را رواج می‌دهد و همچنین موجب افزایش فاصله بین افراد می‌شود و این‌درحالی‌ست‌که انسان‌ها نیاز به احساس نزدیکی و امنیت دارند اگر بخواهیم در مدیریت و کم‌کردن تأثیرات منفی عصبانیت بر زندگی خود درست عمل کنیم ابتدا باید تعریفی از عصبانیت را بیان کنیم. عصبانیت به‌عنوان یک هیجان است. احساس‌های انسان‌ها محصول ادراک هر فرد از وقایع است نه محصول رویدادهای بیرونی؛ به‌عبارت‌دیگر، هیجانات پیامد باورهایتان هستند. هیجان خوب و بد وجود ندارد؛ براین‌اساس بعضی از هیجان‌ها خوشایندند و برخی ناخوشایند، ولی بد با ناخوشایند فرق دارد. به‌جای‌آن که هیجانات را خوب یا بد بدانید، بهتر است آن‌را به سازنده و مفید که جوابگوی شرایط و غیر‌سازنده و بی‌فایده صرفاً درجهت اجرای برنامه خود تقسیم کنید. عصبانیت از حالت‌های طبیعی انسان است و فوایدی را به‌همراه دارد؛ زیرا که به‌عنوان ابزار هشدار عمل می‌کند. عصبانیت به فرد می‌گوید که یک جای کار ایراد دارد و باید به چیزی در درون و دررابطه‌با طرف مقابل توجه شود. عصبانیتی که بر سر دیگران ریخته شود تقریباً همیشه مضر خواهد بود؛ زیرا هدف از چنین عصبانیتی کنترل‌کردن، برنده‌شدن و انتقام است و ازطرف‌دیگر عصبانیتی که محترمانه و درجهت حل مشکلی ابراز شود یا درجهت حفاظت باشد، سازنده و مفید خواهد بود. افراد برای کنترل خشم و عصبانیت خود باید نسبت به برخی از مسائل آگاهی یابند که در اینجا به تعریف هرکدام از آن‌ها می‌پردازیم. عصبانیت، احساسی طبیعی‌ست و هر‌انسانی به‌ویژه وقتی با تهدید روبه‌رو می‌شود یا می‌رنجد، عصبانی می‌شود. عصبانیت درجاتی دارد و خشم به‌عنوان شدیدترین حد عصبانیت است. پرخاشگری هم‌زمانی اتفاق می‌افتد که عصبانیت به‌عمل یا رفتاری مضر یا آسیب‌رسان تبدیل شود؛ وقتی عصبانیت به خشم یا پرخاشگری تبدیل شود، خطر خشونت به بالاترین‌حد می‌رسد. افراد با کمک‌گرفتن از روانشناس می‌توانند عصبانیت را بهتر بفهمند و آن‌را کم کرده و اداره کنند. زمانی‌که افراد نسبت به کنترل عصبانیت خود مسلط باشند، هرگز به خشم و پرخاشگری تبدیل نخواهد شد. طبق نظر روانشناسان، عصبانیت مثل سایر هیجان‌ها، معلول باورها و حرف‌هایی هست که به خودتان می‌زنید. همیشه نمی‌توان وقایع را انتخاب کرد؛ اما می‌توانید نظرتان را درمورد وقایع انتخاب کنید. در جلسات مشاوره و یادگیری مهارت‌های کنترل عصبانیت می‌توانند این موهبت را در خود پرورش دهند. حق انتخاب باورها و افکار سخت‌ترین رابطه‌ها را بهبود می‌بخشد. برای‌آنکه افکار و باورها را انتخاب کنید باید بر آن‌ها واقف شد که دشواری‌ست؛ زیرا که گاه بدون این‌که خودمان بدانیم درحال فکر کردن هستیم. مشاور روانشناس استفاده‌از تمرین‌هایی می‌تواند به افراد درجهت افزایش انتخاب فکر و باورها کمک کند. برخی از فکرها موجب عصبانیت می‌شوند که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم؛
غیرمنصفانه درنظرگرفتن وقایع: فرد اتفاق‌ها و وقایع زندگی روزمره را غیرمنصفانه و ناعادلانه می‌بیند و این خود باعث می‌شود که فرد به مرحله‌ای از عصبانیت وارد شود. فاجعه‌سازی: یا افتضاح‌سازی که وقایع زندگی را وحشتناک و هولناک می‌داند و فرد این عقیده را دارد که توان تحمل‌کردنش را ندارد. توقع: از دیگران متوقع می‌شود و با خود بایدها و نبایدهایی را تعیین می‌کند و درگیر مطلق‌اندیشی می‌شود. سرزنش: شخص یا واقعه‌ای که به‌نظر فرد غیرمنصفانه و زیان‌بار است سرزنش می‌کند./ انتخاب نو