همه چیز درباره «دادپزشک» و صدور گواهی فوت
رئیس هیئت‌امنای مؤسسه پزشکان معتمد دادپزشک سازمان پزشکی قانونی بااشاره‌به‌اینکه پارسال ۹۴۰۶۵مورد گواهی فوت توسط دادپزشک صادر شد، گفت: به‌دنبال این هستیم که خدمات داد پزشک را گسترش دهیم چراکه این‌موضوع نه‌تنها مطالبه ادارات دادگستری‌ست، بلکه نهایتاً به‌نفع مردم نیز خواهد بود. دادپزشک، صدور جواز دفن را ساماندهی و از ارجاع غیرضروری اجساد به مراکز پزشکی قانونی در کشور جلوگیری می‌کند، این‌طرح با خدمت‌رسانی بهتر و سریع‌تر به مردم موجب کاهش تألم مراجعه‌کنندگان، کاستن از تشریفات اداری و نیز کاهش ورودی به دستگاه قضائی شده. طرح دادپزشک از اولین ماه‌های ۹۲ ابتدا در استان تهران آغاز که با اجرای آن بخش قابل‌توجهی از ارجاعات بی‌مورد به تالارهای تشریح جلوگیری شد. دادپزشکان، پزشکان متخصص و کارشناسان آموزش‌دیده‌ای هستند که درزمینه مشاوره به مراکز درمانی، کادر پزشکی، معاینات اجساد و صدور جواز دفن فعالیت دارند؛ این‌افراد درصورت تشخیص فوت طبیعی و غیرضروری بودن ارجاع اجساد به تالارهای تشریح و تعیین دقیق علت فوت برای متوفی جواز دفن صادر می‌کنند؛ به‌بیان‌دیگر دادپزشک با استقرار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از ارجاع غیرضروری متوفیان به سیستم قضائی و پزشکی قانونی جلوگیری می‌کند. این‌طرح ازسوی سازمان پزشکی قانونی با همکاری وزارت بهداشت به‌منظور دقیق شدن معاینات متوفیات و علمی شدن صدور گواهی فوت از تشکیل پرونده‌های بی‌مورد باعنوان مرگ مشکوک که فوت آن‌ها قابل‌تشخیص و طبیعی‌بودن فوت قابل احراز است در دستگاه قضائی و سازمان پزشکی قانونی جلوگیری می‌کند. باتوجه‌به‌اینکه در بسیاری از فوت‌هایی که رخ می‌دهد سیمای مرگ و علت آن‌ها مشخص نیست، طی توافقی که بین سازمان پزشکی قانونی کشور و وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۲ صورت گرفت مقرر شد تا صدور جواز دفن ساماندهی شود. رئیس هیئت‌امنای مؤسسه پزشکان معتمد دادپزشک، سازمان پزشکی قانونی کشور به اقدامات انجام‌شده برای گسترش فعالیت‌های دادپزشک و توسعه خدمات آن اشاره کرد و گفت: فعالیت دادپزشکان در کل کشور موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه مردم و کاهش ارجاع پرونده‌های بی‌مورد به دستگاه قضائی کشور می‌شود. دکتر امیدرضا کارگربیده بااشاره‌به سابقه تشکیل دادپزشک افزود: اجرای این‌طرح توسط سازمان پزشکی قانونی از سال ۱۳۹۳ در کشور آغاز و باتوجه‌به فواید آن برای مردم، مؤسسه پزشکان معتمد تشکیل و دادپزشک در کشور فعال شد. رئیس هیئت‌امنای مؤسسه پزشکان معتمد دادپزشک، افزود: قانون‌گذار باتوجه‌به ضرورت ساماندهی خدمات پزشکی قانونی موردنیاز کشور و پیرو سیاست قضازدایی، در بند (ج) ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه کشور، به این سازمان مجوز داد که می‌تواند برخی از خدمات پزشکی قانونی موردنیاز شرکت‌های دولتی، ادارات، بیمه‌ها، مراکز تشخیصی - درمانی و آحاد مردم را به‌جز مواردی‌که مربوط به بند (۱) ماده یک قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی‌ست (مواردی‌که ازسوی مراجع قضائی ارجاع می‌شود) به گروهی به‌نام پزشکان معتمد (دادپزشک) واگذار کند و بر عملکرد آن‌ها نیز نظارت داشته باشد. وی تصریح کرد: قانون‌گذار همچنین متذکر شد که آیین‌نامه اجرایی این قانون توسط سازمان پزشکی قانونی کشور و وزارت دادگستری نوشته شود و بعد از تصویب و ابلاغ این قانون ازسوی مجلس، سازمان پزشکی قانونی آیین‌نامه اجرایی را با همکاری وزارت دادگستری تدوین کرد که با تأیید رئیس قوه قضائیه، تصویب و ابلاغ شد. وی بااشاره‌به تصویب و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی دادپزشک توسط رئیس وقت قوه قضائیه، تصریح کرد: این آیین‌نامه در سال ۱۳۹۶ تصویب و با امضای رئیس وقت قوه قضائیه به سازمان پزشکی قانونی ابلاغ شد، پس‌ازآن نیز در سال ۱۳۹۷ اساسنامه گروه پزشکان معتمد تهیه و در سال ۱۳۹۸ با ویرایش نهایی تصویب و به‌اجرا درآمد. وی ادامه داد: براساس اساسنامه، ارکان مؤسسه شامل هیئت‌امنا، مدیرعامل، خزانه‌دار و بازرسان است که هریک وظایف و اختیارات مشخصی را عهده‌دارند. کارگربیده هدف اصلی از فعالیت دادپزشک را ساماندهی صدور جواز دفن در کشور عنوان کرد و افزود: مهم‌ترین هدف از اجرای این‌طرح ساماندهی صدور جواز دفن در کشور و ارتقای صحت و دقت در صدور این جوازهاست به‌نحوی‌که علت مرگ دقیقاً مشخص و مبین باشد و ازآنجاکه در بسیاری مرگ‌های غیرقضائی و غیرمشکوک، به‌ویژه در موارد وفات افراد در منزل که بستگان متوفی برای اخذ جواز دچار سردرگمی می‌شدند، دادپزشک راه‌اندازی شد تا سهولت دسترسی به مرکزی معتبر و قابل‌اطمینان و با تعرفه مشخص و موردتأیید را برای مردم درزمینه صدور جواز دفن فراهم کند. وی گفت: دادپزشکان، پزشکان متخصص، کارشناس و آموزش‌دیده‌ای‌اند که نسبت به مشاوره، معاینه اجساد (غیرقضائی) و صدور جواز دفن تحت‌نظارت سازمان پزشکی قانونی کشور فعالیت و درحال‌حاضر در ۳۰ استان کشور، به مردم ارائه خدمت می‌کنند. فعالیت دادپزشک علاوه‌بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه مردم و ارتقای دقت و صحت در صدور جواز دفن از ارجاع بسیاری پرونده‌های بی‌مورد به تالارهای تشریح جلوگیری می‌کند. رئیس هیئت‌امنای پزشکان معتمد پزشکی قانونی بااشاره‌به‌اینکه تعرفه دادپزشک با تأیید رئیس قوه قضائیه ابلاغ می‌شود، گفت: مطابق با آیین‌نامه اجرایی، تعرفه خدمات دادپزشک توسط هیئت‌امنای پزشکان معتمد به هیئت‌عامل پیشنهاد می‌شود، پس‌ازآنکه تعرفه پیشنهادی به‌تصویب هیئت‌عامل پزشکان معتمد رسید، به رئیس قوه قضائیه ارائه می‌شود و درنهایت پس از تأیید وی به مجموعه دادپزشک برای اجرا ابلاغ خواهد شد. وی ادامه داد: تعرفه صدور جواز دفن توسط دادپزشک در سال جاری مبلغ ۳۲۰هزارتومان تعیین شده که بسیارکمتر از تعرفه جواز دفنی‌ست که توسط وزارت بهداشت تعیین شده و دریافت می‌شود. رئیس هیئت‌امنای پزشکان معتمد، پزشکی قانونی تصریح کرد: مؤسسه پزشکان معتمد ازنظر اعتبار و بودجه با مشکلاتی مواجه است و ازسویی تعرفه بالاتر وزارت بهداشت نسبت به تعرفه دادپزشک نیز موجب شده مجموعه متحمل فشارهای زیادی شود که امیدواریم با رایزنی‌های صورت‌گرفته و ارتقای آگاهی‌ها درخصوص اهمیت فعالیت دادپزشکان و منافع آن برای مردم این مشکلات برطرف شود. کارگربیده درادامه بااشاره‌به امکان توسعه فعالیت دادپزشک افزود: براساس قانون به پزشکی قانونی اجازه داده شده که برخی خدمات غیر قضائی خود را واگذار کند که براین‌اساس امکان واگذاری برخی خدمات در حوزه معاینات بالینی نیز وجود دارد، برای این‌اقدام ابتدا باید مواردی‌که امکان واگذاری آن وجود دارد و غیرقضائی‌ست توسط سازمان پزشکی قانونی احصا و به رئیس قوه قضائیه ارائه و درصورت تأیید وی واگذاری انجام شود. وی افزود: درحال‌حاضر برخی از مصدومان تصادفات رانندگی در زمان بستری در بیمارستان توسط دادپزشکان معاینه می‌شوند و صدمات آن‌ها گواهی می‌شود که این‌امر مانع تضییع حقوق آن‌ها خواهد شد. کارگربیده بااشاره‌به آمار فعالیت‌های دادپزشک در سراسر کشور، افزود: درحال‌حاضر صدور جواز دفن (موارد غیر قضائی) توسط دادپزشک در ۳۰ استان انجام می‌شود و دراین‌بین برخی استان‌ها مانند استان البرز، فارس، کرمان، قم و لرستان از سایر استان‌ها در موضوع دادپزشک فعال‌تر هستند. به‌گفته وی؛ تعداد جواز دفن‌های صادره توسط دادپزشک در سال قبل (۱۴۰۰) در کشور ۹۴۰۶۵مورد بوده درحالی‌که این‌رقم در سال قبل‌ازآن (۱۳۹۹)، ۸۷۶۹۵مورد گزارش شده است. کارگربیده بابیان‌اینکه فعالیت‌های دادپزشک به‌ویژه در موضوع صدور جواز دفن به‌نفع مردم است، گفت: باوجودآنکه طی چندسال‌اخیر تبلیغات چندانی درمورد فعالیت دادپزشک و آگاه‌سازی درمورد خدمات آن صورت نگرفت اما درنظر داریم در سال جاری این‌موضوع را جدی‌تر دنبال و خدمات آن‌را گسترش دهیم چراکه این‌موضوع نه‌تنها مطالبه ادارات دادگستری‌ست بلکه درنهایت به‌نفع مردم نیز خواهد بود. وی گفت: به‌عنوان‌مثال در موضوع صدور جواز دفن، مردم با حضور دادپزشکان خدمات باکیفیت و مناسبی را با تعرفه پایین و در کوتاه‌ترین‌زمان ممکن دریافت می‌کنند، چراکه این مؤسسه زیرنظر سازمان پزشکی قانونی کشور ارائه خدمت می‌کند و نظارت کامل بر عملکرد آن وجود دارد. رئیس هیئت‌امنای پزشکان معتمد باانتقاداز اینکه اکنون مردم، مرکزی را برای صدور جواز دفن در موارد غیر بیمارستانی و غیرقضائی نمی‌شناسند، افزود: اگر فردی در منزل از دنیا برود و این مرگ در بیمارستان اتفاق نیفتاده باشد و ازطرفی جنبه قضائی نیز نداشته باشد، مردم نمی‌دانند باید با چه مرکزی برای صدور جواز دفن تماس بگیرند درحالی‌که دادپزشک تشکیل شده تا هم ازجهت سهولت در ارائه خدمت و هم ازجهت دقت و صحت کار، خدمت مناسبی به مردم ارائه شود تا در شرایط خاص ازدست‌دادن عزیزانشان کمترین دغدغه را ازاین‌بابت داشته باشند، اما نکته مهم این‌است‌که این‌مجموعه و خدمات آن هنوز برای مردم شناخته‌شده نیست. وی گفت: هم‌وطنان در تهران برای بهره‌مندی از خدمات دادپزشک می‌توانند با شماره ۱۵۳۰ (بهشت‌زهرا) یا شماره ۷۷۵۳۷۵۳۰ تماس بگیرند و ضمن اخذ راهنمایی برای صدور جواز دفن متوفی اقدام کنند؛ اما در سایر استان‌ها، ازآنجاکه مرکز استقرار دادپزشک در هر استان متفاوت است، درحال‌حاضر و تا پیش از اختصاص شماره‌تلفن اختصاصی، هم‌وطنان می‌توانند درصورت‌نیاز به این خدمات از مرکز پزشکی قانونی استان و یا آرامستان شهر محل سکونت خود راهنمایی بگیرند./ ایرنا