اهمیت حضور رئیس‌جمهوری در ششمین اجلاس «سیکا»
ششمین اجلاس «کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادسازی آسیا» (سیکا/CICA)، ۲۰ و ۲۱ مهرماه با حضور سران ۱۱ کشور عضو این سازمان و آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به‌میزبانی قزاقستان برگزار شد. ایران دراین‌نشست، ایده‌های خود برای تقویت صلح در آسیا و ضرورت پایان‌دادن به دخالت‌های فرامنطقه‌ای را با جوامع عضو این نهاد مطرح کرده و با برخی سران دولت‌ها نیز درراستای گسترش تعامل با کشورهای منطقه، گفت‌وگوهای دوجانبه داشت. به‌گفته معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور؛ آیت‌الله رئیسی هفته قبل برای حضور در اجلاس سیکا به آستانه قزاقستان رفت و از سخنرانان حاضر در نشست سیکا بود که با هدف تضمین صلح، امنیت و ثبات آسیا سخنرانی کرد. محمد جمشیدی گفت: باتوجه‌به درخواست‌های متعدد برای ملاقات با رئیس‌جمهوری، به‌دلیل نبود فرصت، اولویت با سران کشورهایی بود که در نشست‌های قبلی چون پیمان شانگهای و مجمع عمومی سازمان ملل دیداری با آن‌ها انجام نشده است.
اعتمادسازی میان سرزمین‌ها و دولت‌های آسیا به‌واسطه شرایط جغرافیایی-سیاسی و دخالت‌های تاریخی دولت‌های خارجی، بسیار دشوارتر از دیگر قاره‌های زمین؛ و نیازمند سازمان‌هایی برای کاستن از این دشواری که کنفرانس تعامل و اعتمادسازی آسیا (سیکا) یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. نورسلطان نظربایف (رئیس‌جمهوری قزاقستان) ۵ اکتبر ۱۹۹۲ درحالی ایده تشکیل سازمانی برای تعامل و صلح را در 47اُمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرد که یک‌سال پیش‌ازآن، یعنی دسامبر ۱۹۹۱، کشورش به‌عنوان آخرین جمهوری از شوروی سابق استقلال یافت؛ ایده‌ای آینده‌نگرانه که در امتداد سازمان اقتصادی شانگهای اما با رویکردی امنیتی و سیاسی، از افغانستان و مغولستان تا چین و هند را زیر پرچم خود جای داد. انگیزه طرح این ایده، ایجاد ساختار کارآمدی بود که صلح و امنیت را در آسیا ایجاد و تضمین کند؛ ساختاری که یا در آسیا وجود نداشت یا این‌میزان گسترده نبود. دولت‌های عضو این کنفراس معتقدند که صلح و امنیت پایدار در جهان، ارتباط تنگاتنگی با این مفهوم در آسیا دارد و این امنیت ازطریق گفت‌وگو و همکاری میان کشورهای آسیایی به‌دست خواهد آمد. دو سند اساسنامه این سازمان، ژوئن ۲۰۰۲ در آلماتی قزاقستان تصویب و بنیان اقدامات و تصمیمات سیکا قرار گرفت؛ این بنیان‌ها، طبق اصول برابری حاکمیتی، عدم‌مداخله در امور داخلی کشورهای عضو و همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌ست تا ازاین‌رهگذر به هدف اصلی خود، یعنی تقویت همکاری‌ها ازطریق تدوین رویکردهای چندجانبه دست یابد. بخشی از خاک کشورهای عضو این نهاد حتماً باید در آسیا باشد و وزرای خارجه ۱۵ کشوری که چنین شرایطی را دارا بودند، سال ۱۹۹۹ اسناد اشاره‌شده را امضا کردند و به اعضای مؤسس این نهاد تبدیل شدند. درحال‌حاضر CICA دارای ۲۷ کشور عضو و همچنین نه کشور و پنج سازمان بین‌المللی ناظر است و بالاترین ارگان تصمیم‌گیری آن، نشست سران جوامع و دولت‌های عضو سیکاست که هر‌چهارسال‌یک‌بار تشکیل می‌شود؛ وزرای خارجه این‌کشورها هر‌دوسال‌یک‌بار جهت بررسی تمام موضوعات مرتبط با فعالیت‌های سیکا گردهم می‌آیند و کمیته مقامات ارشد و کارگروه کاری ویژه به‌منظور بررسی و ارائه دیدگاه‌های تخصصی به این سازمان نیز سالانه برگزار می‌شود. اشاره شد که یکی از مهم‌ترین ایده‌های مطرح دراین‌نهاد، ایجاد اعتماد میان کشورهای عضو است که در پنج حوزه اقتصادی، محیط‌زیست، انسان، چالش‌ها و تهدیدات جدید و نظامی-سیاسی پیگیری می‌شود. دبیرخانه این نهاد در شهر نورسلطان قزاقستان واقع است. افغانستان، جمهوری آذربایجان، بحرین، بنگلادش، کامبوج، چین، مصر، هند، ایران، عراق، اردن، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، پاکستان، فلسطین، قطر، کره جنوبی، روسیه، سریلانکا، تاجیکستان، تایلند، ترکیه، امارات، ازبکستان و ویتنام عضو اصلی این نهاد هستند. بلاروس، اندونزی، ژاپن، لائوس، مالزی، فیلیپین، ترکمنستان، اوکراین و آمریکا، کشورهای ناظر سیکا و سازمان بین‌المللی مهاجرت، سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان کشورهای عربی و مجمع پارلمانی کشورهای تُرک هم از سازمان‌های ناظر این سازمان آسیایی هستند؛ پنجمین‌دوره اجلاس سران سازمان سیکا ژوئن ۲۰۱۹ در دوشنبه (پایتخت تاجیکستان) برگزار شده بود. پیشرفت اقتصادی جوامع آسیایی، به‌اذعان سازمان‌های بین‌المللی، شتابان‌تر از همیشه پیش می‌رود و چندان دور و دیر نیست که آسیا به نقطه کانونی ژئوپلیتیک جهان تبدیل شود. سرعت رشد اقتصادی چین و هند، تولید ناخالص ژاپن و کره جنوبی، توسعه روزافزون جمهوری‌های استقلال‌یافته از شوروی، سبب شده که تحلیلگران اقتصادی و سیاسی، قرن حاضر را «قرن آسیا» بنامند. با چنین تحلیلی، نگاه ویژه دولت سیزدهم به این قاره و تعیین دکترین سیاست خارجی برمبنای توجه به منطقه و همسایگان، استراتژی آینده‌نگرانه‌ای‌ست که برای سیاست خارجی دولت آیت‌الله رئیسی تعریف شده است. ایران نیز مانند دیگر اعضای کنفرانس، در‌پی نقش‌آفرینی و سهیم‌شدن دراین‌پروسه شتابان پیشرفت است و به‌منظور پیوستن به آن در بُعد اقتصادی، عضویت و حضور فعال در سازمان‌هایی چون شانگهای، بریکس، اکو و مجمع اقتصادی خزر را دنبال می‌کند و در بُعد امنیتی نقش‌آفرینی در سیکا، سازمانی که اولویت اول آن امنیت منطقه‌ای در سایه گفت‌وگو و تعامل کشورهای منطقه‌ای‌ست. واقعیت اینکه درحال‌حاضر قاره آسیا به‌ویژه غرب و جنوب آن، کانون چالش‌ها و تهدیدات تروریسم، قاچاق انسان و مخدر است اما برای پیشرفت و رسیدن به آن کانون اشاره‌شده، نیازمند مقابله با تروریسم، کنترل مرزها و گسترش امنیت ترانزیت در کُریدورهای حمل‌ونقل هستند. اینجاست که وجود سازمان‌هایی چون سیکا می‌تواند راهگشا باشد. ابتکار تبدیل سیکا به سازمانی بین‌المللی که در دیدار و گفت‌وگوی خردادماه حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه ایران) با غیرت ساریبای (مدیر اجرایی کنفرانس سیکا) مطرح شد، در ششمین نشست از موضوعات مهم بود. تضمین امنیت مرزها و منطقه در سایه همکاری کشورهای منطقه ایده اصلی جمهوری اسلامی دراین‌نشست است که ازسوی رئیس‌جمهور مطرح می‌شود. جمهوری اسلامی به‌عنوان یکی از قربانیان تروریسم، جنگ و مواد مخدر، اعتقاد راسخ دارد چالش‌های موجود دراین‌زمینه باید به‌دست دولت‌ها و ملت‌های منطقه حل شود و هرگونه دخالت فرامنطقه‌ای نه‌تنها کمکی به حل چالش‌ها نخواهد کرد بلکه گره آن‌ها را کورتر می‌سازد؛ موضوعی که آیت‌الله رئیسی بارها در گفت‌وگوهای مختلف با همتایان منطقه‌ای خود به آن تأکید داشته است. وی خرداد سال جاری درگفت‌وگوبا شبکه ملی عمان بابیان‌اینکه کشورهای منطقه آن‌قدر توانمندند که مشکلات خودشان را حل کنند و نیازی به مداخله کشورهای خارجی نباشد، تأکید کرد: راه گفت‌وگو در منطقه باز است و هرگونه دخالت خارجی در منطقه یک گام درجهت وابستگی و ایجاد مشکل تلقی می‌شود. تجربه نشان داده حضور بیگانگان در منطقه نه‌تنها به حل مشکلات کمکی نکرده بلکه خود باعث بروز مشکلات متعددی شده است. قدرت‌گیری سیکا با اهداف امنیتی، ایران را نیز به‌عنوان یکی از اعضای آن، در حراست از مرزها و امنیت حمل‌ونقل قدرتمند می‌سازد و در سایه این امنیت، تبادلات اقتصادی ایران با منطقه و جهان ارتقا می‌یابد. برآیند این ارتقا و دیدگاه دولت آیت‌الله رئیسی به منطقه می‌تواند تجارت ۲۴میلیارددلاری با ۱۵ همسایه را باتوجه‌به ظرفیت‌های موجود افزایش دهد./ پایگاه اطلاع‌رسانی دولت