روانشناسی
دکتر جواد طلسچییکتا
تابآوری در محیطی به نام مدرسه
امروزه گفته میشود که بهدلیل وجود تولید محتوای تخصصی پایگاههای فعال در حوزه تابآوری، ابعاد مختلف این مهارت نوین شناسایی و اطلاعرسانی شده است. برخی از مهمترین و کاربردیترین حوزههای تابآوری عبارتنداز؛ تابآوری خانواده و راهبردهای اساسی ایجاد آن، تابآوری کودکان و شیوههای پرورش آن، نقش مدارس در ایجاد تابآوری، تابآوری و سوگ، تابآوری زنان، تابآوری در بحران، تابآوری در سالمندان، تابآوری در نظام سلامت، تابآوری مبتلایان به ایدز، تابآوری در مبتلایان بیماریهای رواننتی و دهها مورد دیگر. در اینجا تاباوری در مدرسه بهسبب اهمیت بالای آن مورد بررسی قرار میگیرد.
ضرورت آموزش مهارت تابآوری
تابآوری در مدرسه مقولهای آموزشیست که برای مدیریت استرس دانشآموزان اهمیت دارد؛ اما این آموزش برای همه حیاتی بوده و فقط مختص به مدارس تحصیلی نیست. بهگزارش سلامتنیوز؛ تابآوری درواقع نوعی توانایی نجات از بدبختیست. این یک مهارت ضروری برای کنار آمدن با موانع اجتنابناپذیر در زندگی و یکی از عوامل کلیدی موفقیت است. درس و مدرسه بدبختی نیست؛ اما احساس و رفتار دانشآموزان به اینها مانند واکنش به یک مصیبت است! علاوه بر شرایط دشواری که ممکن است در زندگی شخصی تجربه کنند، ممکن است تحتفشار درسی، تکالیف، قلدری بقیه دانشآموزان و موارد منفی دیگری قرار بگیرند. پس باید به کمک مفهومی بهنام تابآوری در مدرسه به دانشآموزان کمک کرد تا حداقل در مدرسه تجربه و احساس خوبی داشته باشند. تابآوری در مدرسه بدینجهت مهم است که به دانشآموزان کمک میکند تا از اثرات روانی فشارها و تجربیات استرسزا در هر موقعیتی جلوگیری کنند. این مفهوم بیانگر داشتن یک مهارت در محیطی به نام مدرسه است. این مهارت به دانشآموز کمک میکند تا بتواند در مدرسه چالشهای تحصیلی یا اجتماعی را به شیوه مثبت تفسیر و مدیریت کند. با اینکار، فرد به یک دانشآموز تابآور تبدیل میشود.
دانشآموز تابآور
دانشآموز تاب آور با کمک مهارتی که بهدست آورده، سازگاری و مواجهه با ناملایمات را از خود نشان میدهد. تابآوری در مدرسه به شیوههای مختلفی مثل افزایش تلاش یا تمرین حل تعارض صورت میگیرد. دانشآموز تابآور، بین مشکل اصلی و نگرانیهای فرضی تمایز قائل میشود. او ذهن آگاهی را تمرین میکند و بر روی چیزهایی تمرکز میکند که میتواند آنها را کنترل کند. دانشآموز تابآور یاد میگیرد که چطور از «حواس پرتی مثبت» استفاده کند. میتوان میزان تابآوری دانشآموزان را شناسایی کرد و آنرا شکل داد. مدرسه میتواند این مهارتها را از روش های متنوع و مختلف به دانشآموزان آموزش دهد. درواقع مدارس میتوانند نهتنها مدرسه باشند؛ بلکه مدرسه تابآور باشند!
اهمیت مدارس تابآور
یک مدرسه تابآور، در حمایت از افراد و حتی سازمانها متخصص است. مأموریت مدارس تابآور، حمایت از افراد از طریق تبدیل واکنش استرس (واکنشی) به جریان خلاق (طراحی) است. مدارس نهتنها میتوانند در کنار اهداف علمی، تابآوری را آموزش دهند؛ بلکه میتوان مدارسی تنها مختص این هدف را تأسیس کرد. در مدارس اختصاصی تابآوری، بسیاری از برنامههای درسی با سالها مطالعه سیستم عصبی، آناتومی و فیزیولوژی، طب شرقی و مطالعات فرآیند شناختی تهیه شده است. این یک رویکرد منحصربهفرد و بسیار سودمند برای افراد است. مدارس تابآور میتوانند یک مدل «تربیت مربی» نیز باشند. این مدل میتواند به کارکنان مدرسه مهارتهای ذهنی/ بدنی را برای استفاده خودشان آموزش دهد و مسیرهایی را برای کاربرد مستقیم این مهارتها در برابر دانشآموزان فراهم کند. پس از این نوع آموزش، کارکنان میتوانند این مهارتها را در طول حرفه خود به دانشآموزان آموزش دهند. درواقع میتوان هم مربی حرفهای پرورش داد و هم به افراد بهعنوان یک مهارت شخصی، آموزش داد؛ بنابراین با مدرسه تابآور، میتوان اهداف مختلفی ازجمله سلامت روان و جسم جامعه را عملی کرد و به پیشرفتهایی در سطح کلان و خرد رسید.