روان‌شناسی
وسواس فکری در سالمندان
وسواس در سالمندی مشکلات عدیده‌ای برای سالمند و اطرافیان او بهوجود می‌آورد. درصورت عدم مراقبت اصولی از سالمند، رفتارهای وسواسی-جبری او می‌تواند، حتی زندگی سالمند را به‌خطر بیندازد. برای مثال ممکن است، سالمند برای رهایی از اضطراب فکری ناشی از احتمال بروز یا تشدید بیماری، داروهای خود را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف کند. حضور یک پرستار سالمند در منزل در وهله اول از بار روحی و اضطراب اطرافیان سالمند OCD که دغدغه نگهداری و درمان نشانه‌های وسواس او را دارند، می‌کاهد. از‌طرف‌دیگر؛ همراهی پرستار و سالمند در مراحل درمان OCD به ارتقا سطح کیفی و رضایتمندی سالمند از زندگی می‌انجامد؛ اما وسواس فکری سالمندان چگونه بهوجود می‌آید؟ برای درک بهتر اختلال وسواس فکری لازم است، میان «عادت» و وسواس تمایز قائل شویم. رفتارهایی که افراد سالم از روی عادت انجام می‌دهند، بدون فکر قبلی و با هدف مشخصی انجام می‌شوند. مثلاً فردی ممکن است، برای اطمینان از خاموش‌بودن اجاق گاز، یکی دوبار به آن سر بزند. نقطه افتراق این رفتار با اختلال وسواس فکری در این‌است‌که افراد مبتلا به OCD روتین‌های خود را به‌‌طور مکرر انجام می‌دهند؛ حتی اگر انجام آن‌ها برای آن‌ها آزاردهنده باشد یا در زندگی روزمره‌شان اختلال ایجاد کند. رفتارهای تکرارشونده‌ای که فرد مبتلا به OCD انجام می‌دهد، هدفی غیرمرتبط با خود عمل دارند. در‌حقیقت فرد این رفتارها را در چرخه وسواس فکری برای کاهش اضطراب ناشی از وسواس انجام می‌دهد. افراد دچار OCD کنترل محدودی بر رفتارهای جبری خود دارند. از‌آنجا‌که اضطراب در سالمندان تا‌حد‌زیادی از سطح کیفی زندگی آن‌ها می‌کاهد، ضروری‌ست، درصورت بروز و گسترش نشانه‌های OCD درمان آن‌ها در اولویت قرار گیرد. واضح است، توان جسمی افراد در سالمندی به‌‌شدت تحلیل می‌رود و افراد در سنین کهنسالی باید، از انجام فعالیت‌های جسمانی‌ای که آن‌ها را در‌معرض آسیب فیزیکی قرار می‌دهد، خودداری کنند. سالمندی که رفتارهای وسواسی-جبری او در تمیز کردن و شست‌وشو نمود یافته است، بیش از سایر همسالان عادی خود در‌معرض افتادن و لیز‌خوردن، جراحت و شکستگی است. در صورتی که سالمند وضعیت جسمی با بیماری به خصوصی داشته باشد، بروز این اتفاقات ممکن است به تشدید اوضاع او بینجامد. در‌عین‌‌حال، نگهداری سالمند وسواسی نیازمند اقدامات مراقبتی چند‌سویه است. این اقدامات شامل مواردی مانند پیگیری جلسات درمانی، همراهی سالمند برای شرکت در جلسات درمانی، آماده‌سازی داروها و نظارت بر مصرف آن‌ها و همدلی با سالمند است. اقدامات وسواس‌گونه و خارج‌از‌کنترل فرد OCD برای بسیاری از اطرافیان و عزیزان آن‌ها آزاردهنده است و ممکن است، در زندگی روزمره آن‌ها نیز اختلال ایجاد کند. رویکردهای درمانی وسواس فکری ممکن است، به درمان اختلال نینجامد، اما کمک می‌کند که سالمند نشانه‌ها، افکار و اقدامات وسواسی را تحت کنترل خود درآورد تا بر زندگی روزمره او سایه نیندازند. این راهکارها اغلب به کاهش اضطراب در فرد کمک می‌کنند. دو نوع درمان برای این بیماری درنظر گرفته شده است. روان‌درمانی و دارودرمانی. در درمان رفتاری-شناختی (CBT) که یکی از انواع روش‌های روان‌درمانی‌ست، بر مواجه‌سازی و جلوگیری از پاسخ (ERP) یکی از بخش‌های درمان مبتنی‌بر CBT استوار است که طی آن سالمند به‌‌تدریج در‌معرض رویارویی با عامل ترس یا اجبار (مثلاً کثیفی) قرار می‌گیرد؛ سپس باید راه‌هایی را برای مقاومت در برابر تمایل به انجام روتین‌های جبری بیاموزد. در دارودرمانی نیز مصرف انواع مشخصی از داروهای اعصاب و روان به کنترل افکار و رفتارهای وسواسی-جبری سالمند OCD کمک می‌کند. معمولاً در ابتدا داروهای ضد افسردگی در خط اول درمان قرار می‌گیرند؛ البته پزشک ممکن است، بسته به شرایط سالمند داروهای دیگری تجویز کند. پرستاری که از سالمند شما مراقبت می‌کند، ضمن کنترل مصرف منظم داروها، سالمند را از منظر احتمال بروز عوارض داروها زیر نظر دارد. همچنین درصورت تردید در‌مورد تداخلات دارویی با پزشک مشورت می‌کند.