نگاهی به آثار برتر هفدهمیندوره جشنواره بینالمللی شعر فجر
فاطمه نعمتی
تکاپوی شاعران و متصدیان هفدهمین جشنواره بینالمللی شعر فجر جمعه (۱۴ بهمنماه) بهپایان رسید؛ اما راه کیفیتبخشی به اشعار فارسی و معرفی شاعران جوان و تقدیر از شاعران پیشکسوت همچنان ادامه خواهد داشت. در مراسم اختتامیه ایندوره از جشنواره اسامی نفرات برتر اعلام شد که شاهد تنها یک برگزیده در میان پنجبخش اصلی بودیم. درایندوره جشنواره، بخش شعر بزرگسال در سه گروه نامزد داشت که در گروه کلاسیک دو اثر با عنوانهای «زیر ساعت حرم» سروده مریم سقلاطونی و «مرتد» سروده مهدی جهاندار شایسته تقدیر شناخته شدند. «زیر ساعت حرم» یک مجموعهشعر آیینی و دربرگیرنده حدود ۶۰ غزل در مدح ۱۴ معصوم؟ع؟ است که شاعر، آنرا به استاد خود، محمدعلی مجاهدی تقدیم کرده است. «مرتد» نیز شامل ۳۳ غزل است که با مضامین متنوع سروده شده؛ بااینحال وجه اجتماعی شعرها پررنگتر است. جهاندار که در شعرهایش نوعی اعتراض و نقد اجتماعی را همواره دارد، در اشعار اینمجموعه نیز تلنگری به انسان معاصر سردرگم میزند که خویشتن خویش را مدتهای مدیدیست فراموش کرده و در کوچهپسکوچههای جهان متحیر است. برخی از غزلهای «مرتد» رگههایی از حماسه را نیز در خود دارد. در گروه شعر نو از بخش بزرگسال «میان جیوه و اندوه» اثر لیلا کردبچه از انتشارات نگاه شایسته تقدیر معرفی شد. این اثر، مجموعهای شامل ۱۰۰صفحه و حدود ۵۰ قطعه شعر سپید است. اینمجموعه عاشقانه، فضایی متفاوت دارد از آنچه شاعر تابهحال تجربهاش را داشته است. فضای شعرهای اینمجموعه را عاشقانههای فراقی یا عاشقانههای وصالی دربرنگرفته است؛ بلکه فضای اینمجموعه پذیرش شادمانه اندوه عشق است. خوشحالی ناشی از اندوه عشق، حس غریبی برای انسان است و شاید روزی اگر اقبال با او یار باشد، یکبار تجربهاش کند. گروه محاوره نیز یک اثر شایسته تحسین داشت که آن، کتاب «نسخه مجنون من» سروده پریسا صفاریان از انتشارات فصل پنجم بود. بخش شعر کودکونوجوان نیز مانند بزرگسال برگزیده نداشت و دو اثر از انتشارات سروش با عناوین «دلتنگم و میدانی ...» اثر مریم زندی و «قلب کوه از سنگ نیست» سروده غلامرضا بکتاش شایسته تقدیر معرفی شدند. «دلتنگم و میدانی ...» مجموعهشعریست برای نوجوانان ۱۳سالبهبالا که در قالب نیمایی و چارپاره سروده شده. این اثر درونمایه عاشقانه و اجتماعی دارد که دوری، دلتنگی و بیقراریهای دوران نوجوانی را بیان میکند. «قلب کوه از سنگ نیست» شامل اشعاریست که نگاه توحیدی دارند؛ شعرهایی که با توجه ویژه به خالق جهان برای کودکان دبستانی سروده شدهاند. شاعر در هر شعری بهدنبال خالق جهان گشته و او را ستایش کرده است. این کتاب چندین شعر موزون و قافیهدار را دربرگرفته که عنوان برخیازآنها عبارتانداز «کارگردان جهان»، «مثل ماه رمضان» و «کفشدوزکها چرا...؟» و ... جشنواره بینالمللی شعر فجر بخش دیگری نیز دارد که درباره شعر است. داوران به اینبخش توجه ویژهتری داشتند و بالاخره اثری را برگزیده دانستند. کتاب «قرنهای بیزمان» اثر مهدی محبتی از انتشارات هرمس برگزیده ایندوره جشنواره شعر فجر معرفی شد. «قرنهای بیزمان» معطوف به نقد و تحلیل منطقالطیر است؛ اما صرفاً محدود به آن نیست و از بطن آن تقریباً همه آثار عطار و بهویژه منظومهها (و شخصیت خود عطار) نیز معرفی و نقد میشوند تا امکان نگاهی یکپارچه و هماهنگ ابتدا به منطقالطیر و ازطریقآن به آثار و کل معرفت و شخصیت و عرفانِ عطار فراهم آید. این اثر هفت فصل دارد: از منطقالطیر قرآنی تا منطقالطیر عرفانی، هفت وادی (نگاهی به سیر تکوین و تدوین منازل و مقامات عرفانی از آغاز تا عهد عطار)، سایه یا خورشید (عطار و تبیین رابطه انسان و خدا در منطقالطیر)، ابنعربی و عطار؛ معماران نظریه وحدت در فرهنگ اسلامی-ایرانی، اکتشاف متن؛ تحلیل مبانی ساختاری-معنایی روایتهای عطار، سیمرغ؛ خودکامه یا خدا؟ در جدال نقش با نقاش (تحلیل احوال روانی عطار در سرودن منطقالطیر). دراینبخش داوران جشنواره، یک اثر دیگر را نیز شایسته تقدیر اعلام کردند که کتاب «هشت رود» اثر محمدکاظم کاظمی از انتشارات شهرستان ادب بود. این کتاب، شامل نقد آثار هشت شاعر از نسل دوم انقلاب اسلامیست؛ کتابی که کنار «۱۰ شاعر انقلاب» بهنوعی پازل نقد شعر امروز را کاملتر میکند. اختتامیه هفدهمین جشنواره بینالمللی شعر در مرکز همایشهای بینالمللی صداوسیما برگزار شد./ ایبنا