شهریه بالای مهدکودکها؛ و مسئله فرزندآوریِ زنان شاغل
فاطمه قشقایی
ایران کشوریست که هرروز بر آمار سالمندانش اضافه میشود؛ و پیری جمعیت، چالشیست که تبعات آن سالهای بعد گریبان بخشهای مختلف جامعه را خواهد گرفت. دراینمیان سیاستهای فرزندآوری و جوانی جمعیت است که تند و تند بهتصویب میرسد اما درعمل اتفاقی نمیافتد. بخش بزرگی از قشر تأثیرگذار جامعه در مسئله فرزندآوری، زنان شاغل هستند که آنها هم دغدغههای مربوطبهخود را دارند. مادران کارمندی که میخواهند همزمان با انجام وظایف شغلی خود، به ایفای نقش مادری هم بپردازند اما این سؤال برای آنها مطرح میشود که چگونه همزمان با کار فرزندان خود را نگهداری کنند؟ ایجاد مهدکودکها در محل اشتغال بانوان که یکی از سیاستهای اجرایی در مسئله فرزندآوری و جوانی جمعیت است، بهخوبی اجرا نشده و ازطرفدیگر بحث سپردن فرزندان به کودکستانهای اطراف محل کار پیش میآید که اگر از موضوع جداشدن فرزند از مادر، چشمپوشی کنیم، بالابودن میزان شهریه بسیاری از مهدکودکها دغدغه ذهنی دیگری را به مادران شاغل تحمیل خواهد کرد. با یک کاوش میدانی به بررسی شهریه مهدکودکها در تهران پرداختیم. از دریافتیهایی با مبلغ هفت تا ۷٫۵میلیون تومان در شمال شهر تهران تا شهریههای پنج و سهمیلیونتومانی در سایر مناطق پایتخت. مهدکودکهایی هم دراینبین وجود دارند که با گرفتن ۵۸۰هزارتومان برای سهساعت، به نگهداری از کودکان میپردازند. برای مثال، مربی مهدکودکی در منطقه ۲۰ تهران عنوان کرد که از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ ظهر با گرفتن مبلغ ۵۸۰هزارتومان در ماه از کودکان نگهداری میکند و اگر مادری شاغل باشد و بخواهد کودکش مدتزمان بیشتری را در مهد بگذراند، با گرفتن ۸۰۰هزارتومان شهریه در ماه، کودک را از ساعت ۸ تا ۱۴ بعدازظهر نگهداری میکند اما وضعیت شهریهها در شمال شهر تهران متفاوتتر از جنوب است. در مناطقی مثل جردن، شهریهای درحدود هفت تا ۷٫۵میلیون تومان، در نیاوران چهارونیم تا ۵٫۵میلیون تومان، در وردآورد دومیلیون و ۷۵۰هزارتومان و در ولنجک شهریهای درحدود ۲دومیلیون و ۸۰۰هزارتومان برای نگهداری از کودکان بهصورت ماهانه از والدین گرفته میشود. همچنین بعضی از کودکستانها با اجرای فوقبرنامه مبلغی اضافه بر شهریه از والدین دریافت میکنند که شرکت یا حضور کودکان دراینبرنامهها منوط به اجازه پدرومادر خواهد بود. نکتهای که باید به آن توجه کرد ایناستکه گاهی محل کار زنان شاغل در شمال یا مرکز شهر و محل سکونتشان در جنوب تهران است و طبیعتاً مادر ترجیح میدهد که نگهداری فرزندش را به مهدی بسپارد که در نزدیکی محل کارش است و چطور باید از پس هزینههای سنگین مهدهای شمال بربیاید؟ سازمان تعلیموتربیت کودک مسئول تعیین شهریه کودکستانها در کشور است که تحتنظارت آموزشوپرورش به فعالیت میپردازد و درواقع آموزشوپرورش ناظر بر اعمال و سیاستهای این سازمان است. تبصره ۸ از ماده ۶ اساسنامه سازمان تعلیموتربیت میگوید: صدور مجوز، تعیین شهریه و برنامهریزی برای ارائه خدمات کیفی مهدهای کودک و مراکز پیشدبستانی و سایر مراکز نگهداری و آموزش کودکان و نظارت بر فعالیت آنها از وظایف سازمان تعلیموتربیت کودک است. همچنین تبصره ۲ از ماده ۱۳ این اساسنامه اضافه میکند: مهدهای کودک و سایر مراکز نگهداری کودکان بهصورت غیردولتی و با رعایت ضوابط و مقررات مربوط اداره میشوند. حداقل نرخ شهریهای که برای مهدکودکها در تهران مصوب شده، مبلغ دومیلیون و ۱۸۳هزار و ۶۶۶تومان و حداکثر آن هفتمیلیون و ۶۱۰هزارتومان است. مبلغی که شاید در گفتن راحت باشد اما در پرداختن خیر. طبق سخنان مجتبی همتیفر؛ این شهریهها برمبنای شرایط، امکانات و محل قرارگیری هر مرکز تعیین شده است و مهدکودکها حق دریافت شهریه بیشتر را ندارند. رئیس سازمان تعلیموتربیت میگوید: شهریه تعیینشده تا سقف ۴۰درصد امکان افزایش دارد که بتواند هزینههای مهدکودکها را پوشش دهد. ازطرفی مهدکودکها موظف هستند که شهریهها را طبق مبلغ موظف تعیین کنند. مسئله اینجاست که آیا نظارتی بر هزینههای فوقبرنامه وجود دارد؟ یا این به شگردی برای مهدکودکها تبدیل شده که بااستفادهاز آن شهریههایی بیش از میزان موظف دریافت کنند؟ با رجوع به صحبتهای رئیس سازمان تعلیموتربیت متوجه میشویم که گرفتن هزینه اضافه بابت فوقبرنامه ممنوع نیست؛ دراینمیان، پرسش اصلی آناستکه حتی با وجود اختیاریبودن حضور کودک در فوقبرنامهها شهریه هفت یا پنجمیلیونتومانی ثابت در توان یک خانواده کارمندیست یا خیر؟ و باتوجهبه شرایط اقتصادی حالحاضر اقشار جامعه، اینمیزان از دریافتی مهدهای کودک، منطقیست؟ با وجود این تفاسیر، آیا بهتر نیست که مراکز خصوصی و دولتی اقدام به ایجاد مهدکودک در محل کار مادران شاغل کنند تا هم دوری از فرزند ذهن آنها را نیازارد و هم از تحمیل هزینههای اضافی و شهریههای نجومی جلوگیری شود؟ موضوعی که توسط بسیاری از استادان دانشگاه و روانشناسان اجتماعی مطرح شده که با احداث این مهدها استفاده از آن بهطور رایگان یا حداقل تا نصف مبلغ برای مادران شاغل محاسبه شود و زنان کارمند بتوانند با آرامش خیال و امنیت روانی بیشتر به ایفای نقش مادری خود بپردازند و باعث افزایش جمعیت هم بشوند. امانالله قراییمقدم؛ جامعهشناس درباره شهریههای بالا و میلیونی مهدهای کودکی که دور از محل اشتغال بانوان هستند و همچنین وجود مشکلات اقتصادی که باعث کارکردن پابهپای مادران و پدران شده اظهار کرد: این بد است که به مسائلی ازایندست توجه نمیشود. کارمندی که نهایت حقوقش، هفتمیلیونتومان است، چگونه میتواند کل این دریافتی را صرف شهریه مهدکودک فرزند خود کند؟ پس رسیدگی به نیازهای دیگر او چه میشود؟ وی افزود: ازآنجاکه میزان حقوقها و دریافتیهای کارمندان پایین است، سازمانهای خصوصی و دولتی باید با کمکگرفتن از دانشآموختگان رشتههای تعلیموتربیت و آموزش پیشدبستانی، به نگهداری از کودکان مادران شاغل بپردازند و هزینههای آنرا هم حداقل تا نصف مبلغ، تقبل کنند. جامعهشناس عنوان کرد: اگر توجه به سیاستهای افزایش جمعیت و فرزندآوری اهمیت دارد، باید حتی در تأمین پوشک و شیرخشک و سرلاک کودکان هم حمایتهایی برای مادران شاغل بهوجود آید. سیاست افزایش جمعیتی در کشور، نیازمند توجه به بخشهای مختلف و مسائل بسیاریست که یکی از مهمترین آنها دایرکردن مهدکودکها در محل اشتغال بانوان است. مادرانی که در شرایط اقتصادی حالحاضر ناگزیر از کارکردن هستند، نیازمند ایجاد حمایتها و امنیتخاطر لازم برای فرزندآوری بیشتر و ادامه شغل خود خواهند بود. ازطرفی کاهش میزان شهریههای مهدکودکها عامل مؤثر دیگریست که میتواند در افزایش تمایل به فرزندآوری و اجراشدن قانون جوانی جمعیت بسیارمؤثر باشد که تابهحال اتفاقی دراینزمینه نیفتاده است./ایسکانیوز