فجایعِ سیل بهدنبال گرمای شدید
مهرداد ناظری
بارانهای شدید و وقوع سیل، بهدنبال گرمای شدید در سراسر جهان؛ یکی از اتفاقات تلخ و ناگوار طیِ روزهای اخیر بوده که عوارض سوء متعددی در سراسر جهان داشته است. دمای کره زمین روزبهروز درحالافزایش است و با پدیده تغییرات آبوهوایی روبهرو هستیم. درواقع، همین گرمایش جهان بوده که تغییرات اقلیمی را بهدنبال داشته و خود باعث بروز مشکلات بسیاری در جهان شده است. تغییرات اقلیمی، تغییرات آبوهواییست که بهدلیل فعالیتهای انسانی اتفاق افتاده است. انسانها با تولید و انتشار انواع گازهای گلخانهای، پدیده گرمایش جهانی را افزایش دادهاند. از جمله دستکاریها و فعالیتهای انسانی که باعث گرمایش جهانی شده، میتوان به مصرف سوختهای فسیلی و حذف جنگلها اشاره کرد. ایناقدامات در درازمدت، مشکلاتی مثل ذوبشدن یخچالهای طبیعی، بالاترآمدن سطح دریاها، نابودی جنگلهای بارانی و طبیعت وحشی را بههمراه داشتهاند. این فعالیتها همگی منجر به افزایش سریع غلظت دی اکسید کربن در جو زمین شدهاند. گرمایش جهانی، بلاهای بسیاری بر سر کره زمین آورده است؛ بنابراین، مقابله با گرمایش زمین، امری مهم است و باید هرچهسریعتر جلوی آن گرفته شود. گفتنیست که میزان گازهای گلخانهای نسبت به ۶۵۰هزارسالگذشته، بیشتر شده و نیازمند اتخاذِ تدابیریست. «گلوبال وارمینگ» (Global Warming) یا گرمایش جهانی درواقع، به گرمشدن کره زمین و افزایش تدریجی دمای سطح زمین و اقیانوسها اشاره دارد. فعالیتهای مختلف انسانی منجر به تغییرات اقلیمی آبوهوایی شده است. انتشار گازهای گلخانهای مختلف مانند دی اکسید کربن و متان که دراثر سوختوساز، حملونقل، صنعت، کشاورزی و ... در جو زمین منتشر میشود، بر افزایش گرمایش زمین تأثیرگذار بودهاند. این گازهای تولیدشده انرژی خورشیدی را در جو زمین حبس کرده و منجر به افزایش دمای آن میشوند. براساس تحقیقات انجامشده دراینمورد؛ طیِ 100سالگذشته دمای هوا در سطح کره زمین افزایش قابلتوجهی داشته و علت آن، تنها فعالیتهای انسانی بوده است. اینموضوع بر اقلیم، محیط زیست و جوامع انسانی تأثیر میگذارد. تغییرات اقلیمی در مناطق مختلف جهان اثرات متفاوتی دارند. برخی نقاط بیشتر از سایر بخشها گرم خواهند شد، برخی بارندگی بیشتری داشته و برخی با خشکسالی بیشتری مواجه میشوند. درنتیجه اگر نتوانیم افزایش دما را درحد همین ۱.۵درجهسانتیگراد نگه داریم، اتفاقاتی رخ خواهد داد: بریتانیا و اروپا در برابر سیل ناشی از بارندگی شدید آسیبپذیر خواهند شد. کشورهای خاورمیانه موج گرمای شدید را تجربه خواهند کرد و زمینهای کشاورزی ممکن است به بیابان تبدیل شوند. جوامع جزیرهای در منطقه اقیانوس آرام ممکن است در زیر دریاها ناپدید شوند. بسیاری از کشورهای آفریقایی احتمالاً از خشکسالی و کمبود مواد غذایی رنج خواهند برد. استرالیا احتمالاً از گرما و خشکسالی شدید رنج میبرد و ... البته اینها فقط بخشی از فجایعیست که با گرمایش زمین رخ خواهند داد؛ مثلاً نباید بهراحتی از کنار جنگهایی که بر سر آب و غذا در منطقه خاورمیانه رخ خواهد داد، بگذریم. گرمایش جهانی حتی بر روی حیوانات هم تأثیرات بحرانی گذاشته. با تغییرات زیستمحیطی و گرمشدن زمین، حیواناتی مثل خوکهای دریایی در قطب زادوولد نمیکنند و این، باعث خطر انقراض این گونه جانوری میشود. چون عقبنشینی یخهای بهاری زودتر از حد معمول اتفاق افتاده، تأثیر بسزایی در حیات وحش گذاشته. ازطرفی برخی گونهها بهخاطر گرمایش جهانی درخطر انقراضاند؛ مانند مرجانها که طی 30سالگذشته 90درصد کاهش جمعیت داشتند. «گلوبال وارمینگ» تغییر ناگهانی و چشمگیری در قطبها بهویژه قطب شمال ایجاد کرده است. این تغییرات غیرقابلبازگشت بوده و افزایش دما باعث بروز اتفاقهای وحشتناک در آینده خواهد شد. دمای آب، سطوح یخ سطح دریا را تحت شعاع قرار داده و طبق تحقیقات انجامشده؛ قطب شمال روند تندتری نسبت به سایر نقاط جهان در گرمشدن خواهد داشت.