مشاوره سرپایی
تفاوت بین واقعیت و حقیقت
دکتر ع. شاملو / روانشناس و مشاور خانواده
یکی از مشکلات بیشتر مردم در نداشتن تعریف مشترک و قابل درک برای همگان است. مثلا بیشتر مردم تعاریف متعدد و نادرستی از عشق، دوست داشتن، تربیت فرزند، واقعیت، حقیقت، امید ، آرزو، هدف و انگیزه و غیره دارند. و این درک مشترک همیشه باعث سوتفاهماتی بین مردم می شود چرا در مورد یک مقوله و اصطلاح تعارف متضاد و نادرستی می کنند و یا تعاریف درستی در مورد دو موضوع غیر مشترک می کنند که در هردو صورت مشکل ساز می شود. دوتا از این موضوعات واقعیت و حقیقت است که در بیشتر موارد تعریف نادرستی از آنها می شود و نامناسب و به اشتباه حتی در متون علمی از آنها استفاده می شود. مثلا گفته می شود: حقیقت تلخ است! این گفته کاملا نادرست است درصورتی که میبایستی گفته می شد واقعیت تلخ است نه حقیقت. چرا چون که واقعیت اصطلاحی است که به اموری اشاره دارد که به ماهیت فیزیکی و روانی افراد، اشیا ، حوادث و روابط بین آنها مربوط است ضمن اینکه این واقعیت قابل اندازه گیری است. مثلا واقعیت اینست که امروز هوا گرم بود چون قابل اندازه گیری بوده است. و یا واقعیت دارد که بچه ای که از والد کتک خورده است امروز که بزرگسال است مشکلاتی دارد. ویا این واقعیت دارد که تجمع بخار آب در آسمان تولید ابر می کند چون اثبات شده یا قابل اندازه گیری است. به همین دلیل وقتی ما صحبت از ماهیت فیزیکی و روانی موردی و یا حادثه و یا روابطی می کنیم اشاره به ماهیت و سرشت واقعی و قابل لمس آنهاست. و اما حقیقت به موردی اشاره دارد که در آینده پیش می اید و اتفاق می افتد و امروز آن مورد قابل اندازه گیری نیست .مثلا: حقیقت اینست که علم پزشکی در اینده توانایی درمان بسیاری از بیماریها را خواهد داشت . معنایش اینست که در واقعیت امروزه علم پزشکی با تمام پیشرفت هنوز از درمان بسیاری از بیماری ها ناتوان است. مثال دیگر حقیقت اینست که انسانها باید باهم مهربانانه رفتار کنند یعنی واقعیت اینست که مردم باهم امروزه رفتار خوبی ندارند. .در نتیجه باید گفت که واقعیت تلخ است نه حقیقت چون حقیقت به آینده ارتباط دارد و واقعیت به امروز.پس کوشش کنیم درست صحبت کنیم و واقعیت موجود را بپذیریم تا سوئ تفاهم بین ما و دیگران پیش نیاید. در انتها لازم به جمع بندی است که حقیقت موضوع ایده الیست که اخلاق و انسان در پی داشتن آن است اما زمان تحقق آن مشخص نیست اما واقعیت در زمان اکنون و در حال انجام واتفاق افتادن است.