زانو؛ آسیبپذیرترین مفصل بدن!
حدیث اسپروز: چه شما یک ورزشکار باشید و چه فردیکه سبک زندگی فعالی دارد، آگاهی از انواع آسیبهای زانو، علائم آنها و درمانهای مناسب بسیارمهم است. یک درد جزئی هم اگر بهدرستی درمان نشود، میتواند به یک مشکل بزرگ تبدیل شود. شناسایی علائم آسیب زانو به شما این امکان را میدهد که اقدامات مناسب را انجام دهید و انتخابهای درستی داشته باشید. «زانو» بزرگترین مفصل بدن انسان است و ران را به ساق پا پیوند میدهد. طرح ساختمانی زانو تاحدی ناپایدار است و بااینوجود زانو باید کل وزن بدن را هنگام ایستادن تحمل کند و هنگام راهرفتن یا دویدن حتی وزن بیشتری به آن تحمیل میشود؛ بنابراین مشکلات زانو از جمله بیماریهای بسیارشایع در همه سنین است. حرکت زانو و راهرفتن به سازوکاری حرکتی وابسته است که «سازوکار راستکننده زانو» نامیده میشود. اینسازوکار که در جلوی زانو قرار دارد، شامل استخوان کشکک، زردپی کشکک، زردپی چهارسر و ماهیچههای چهارسر ران است. زانو یکی از پیچیدهترین و پرکاربردترین مفاصل بدن است؛ و بااینکه شایعترین دلایل زانو درد «افزایش سن» است؛ اما آسیبهای ورزشی بهمرورزمان باعث ایجاد مشکلاتی در افراد میشود. دلیل اینکه زانو درمعرض آسیبهای مختلف قرار دارد فشار مکرر روی زانو بوده است. همچنین بهاینخاطرکه در انجام حرکات ورزشی بیشتر امکان بروز مشکلاتی مثل چرخش ناگهانی زانو و همچنین ایجاد ضربه ناگهانی وجود دارد؛ احتمال بروز آسیب نیز طبعاً بیشتر خواهد بود. دکتر «مهدی فاتحی» (فیزیوتراپ ورزشی) انواع آسیبهای زانو، چگونگی رخدادن آنها و راهکارهای درمان و پیشگیری آسیبها را میگوید. او درپاسخبهاینکه آسیبهای زانو چند دسته است؟ توضیح میدهد: ناحیه زانو معمولاً با آسیبهای رایج ازجمله پارگی رباط صلیبی قدامی، پارگی یا کشیدگی ACL که یکی از شایعترین آسیبها در ورزشهای پرفشار است و بهدلیل حرکات ناگهانی یا تغییرات جهت سریع مثل تغییر جهت در فوتبال یا بسکتبال ایجاد میشود، آسیب به منیسک که منجر پارگی منیسکها و باعث ایجاد درد و محدودیت حرکت میشود که بهدلیل فشار زیاد یا چرخش ناگهانی زانو ایجاد شود، آسیب به رباطها مثل رباط Collateral یا داخلی و خارجی که معمولاً این آسیبها دراثر ضربههای مستقیم به زانو رخ میدهد، مواجه است. وی درباره عوامل ایجاد آسیب به زانو میگوید: آسیب به مفصل زانو میتوانند بهدلایل مختلفی اتفاق بیفتند که برخیازآنها بهدلیل فشار زیاد و استفاده نادرست از زانو (استفاده زیاد از زانو بدون استراحت یا انجام حرکات نادرست میتواند فشار زیادی به مفصل وارد کند و باعث آسیب شود)، ضربههای مستقیم به زانو (مانند ضربه در ورزشهای رزمی یا تصادفات)، عدمتعادل عضلانی (ضعف عضلات اطراف زانو بهویژه چهارسر ران یا همسترینگ)، عدمانعطافپذیری (عدمکشش مناسب عضلات و تاندونها میتواند باعث تغییرات و فشار اضافی روی مفصل زانو شود) و سابقه آسیب قبلی (آسیبهای قدیمی که بهطورکامل بهبود نیافتهاند و ممکن است باعث آسیبهای بعدی شوند) رخ میدهد. او دراینبارهکه چه ورزشهایی بیشتر درگیر آسیب به زانو هستند؟ میگوید: برخی از ورزشها بهدلیل حرکات پرفشار و نیاز به تغییرات سریع در مفصل همانند فوتبال بهدلیل دویدنهای سریع، تغییرات ناگهانی برخوردها و ضربات شدید، بسکتبال بهدلیل پرشها و فرودهای ناگهانی، تغییر جهتهای سریع و برخوردهای فیزیکی و ژیمناستیک بهدلیل حرکات پیچیده و فرودهای شدید زانو را درمعرضآسیب قرار میدهند. او درباره راههای پیشگیری از آسیبها میگوید: برای پیشگیری از آسیب به زانو اقدامات مختلفی ازجمله تقویت عضلات و انجام تمرینات هوازی و پرفشار پیشفصل، کشش و انعطافپذیری و انجام تمرینات پلیومتریک، استفاده از تجهیزات مناسب همانند پوشیدن کفشهای مناسب برای هر ورزش و استفاده از زانوبندها را میتوان انجام داد. همچنین خواب باکیفیت درطول شب، استفاده از وان آب سرد، جکوزی، استخر، سونا، ماساژ و پیادهروی حداقل روزی نیمساعت به زانو اجازه میدھید زمان کافی برای بهبود و بازیابی داشته باشد. ایسنا