نجات دانشبنیانها از فشار نقدینگی
مهتاب چابوک: باتوجهبه شعار ۱۴۰۴ مبنیبر سرمایهگذاری برای تولید، ایجاد و گسترش ابزارهای نوین تأمین مالی برای شرکتهای دانشبنیان اهمیت ویژهای یافته است. صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری، بهعنوان نهاد پیشرو درحمایتاز این شرکتها، با طراحی مجموعهای از خدمات سرمایهگذاری متنوع، تلاش دارد موانع مالی را کاهش دهد و شرایط مناسب برای جذب سرمایهگذاران فراهم کند. تلاش برای کاهش فشار نقدینگی بر نهادهای واسط مانند صندوقهای پژوهش و فناوری، ارتقای اعتماد عمومی نسبت به ابزارهای تأمین مالی جمعی و ورود به مدلهای نوین مبتنیبر عقود مشارکتی اسلامی، بخشی از برنامههای کلان صندوق بهشمار میرود. بهنظر میرسد ایناقدامات بتواند ضمن مدیریت ریسکها، راه را برای سرمایهگذاری هدفمند در پروژههای راهبردی و با فناوری بالا هموار سازد. درمصاحبهبا معاون سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری بهمنظور تشریح این خدمات و اهداف راهبردی صندوق نوآوری و شکوفایی در تأمین مالی فناورانه گفتگو کردیم که متن آن چنین است: مجتبی زارع مهرجردی؛ معاون سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در گفتگو با خبرنگار مهر، بااشارهبه خدمات ارائهشده ازسوی معاونت سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی درراستای تحقق شعار سال اعلام کرد: درراستای گسترش ابزارهای نوین تأمین مالی برای شرکتهای دانشبنیان، خدمات متنوعی متناسب با طیف مختلف مخاطبان طراحی شده که تاکنون چهار فراخوان اعلام شده و حدود چهار فراخوان دیگر نیز در مرحله آمادهسازی بوده و بهتدریج منتشر خواهد شد. معاون سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ضمن بیان این مطلب که فراخوانهای صندوق نوآوری و شکوفایی محدود به حوزه تأمین مالی جمعی نیست و درایندوره، رویکرد اصلی صندوق حرکت بهسمت تأمین مالی مبتنیبر مشارکت است، گفت: مشارکت مدنظر، فراتر از مدلهای سنتی وامدهی است و صندوق در پی توسعه ابزارهایی است که با ایجاد همکاری واقعی بین شرکتها و سرمایهگذاران، ساختار مالی پایدارتری برای شرکتهای دانشبنیان فراهم کند. چهار فراخوان منتشرشده تاکنون، دو دسته خدمات را شامل میشوند که بخشیازآنها بهطور مشخص به تأمین مالی جمعی اختصاص دارد. وی بابیاناینکه برای ارائه درست و بدون آسیب خدمت تأمین مالی جمعی ابتدا عارضهیابی دقیقی دراینحوزه انجام شده است، افزود: یکی از بزرگترین مشکلات در فرآیند تأمین مالی جمعی ایناستکه شرکتها نمیتوانند در موعد مقرر، بدهی یا تعهدات مالی خود را پرداخت کنند. بهعبارتدیگر، شرکتها در زمان مشخصشده توان بازپرداخت وام یا سرمایه جذبشده را ندارند که اینمسئله باعث ایجاد مشکلات مالی برای سرمایهگذاران و ضامنها میشود. در بیشتر موارد ضامنها صندوقهای پژوهش و فناوری بودند که اصل سرمایه مردم را ضمانت میکردند، اما وقتی شرکتها در موعد مقرر امکان بازپرداخت نداشتند، فشار نقدی به صندوقها وارد میشد. زارع بااشارهبهاینکه صندوقها دارایی و حتی وثیقه داشتند ولی نقدکردن داراییها زمانبر بود، گفت: این فاصله زمانی به اعتبار ضامن و ابزار تأمین مالی جمعی آسیب وارد میکرد. درپاسخبه مشکل خدمتی طراحی شده که عملاً ریسک نقدینگی صندوقهای پژوهش و فناوری را پوشش میدهد. اگر شرکت نتواند بدهی خود را در سررسید پرداخت کند و صندوق نقدینگی کافی نداشته باشد، صندوق نوآوری بهجای شرکت و صندوق، پول سرمایهگذاران را پرداخت میکند و سپس فرآیندی با صندوق و شرکت برای تسویه انجام میشود. بهگفته این مقام مسئول صندوق نوآوری، این خدمت نقش ضامن اتکایی را ایفا میکند اما تفاوت آن درایناستکه ریسک نکول پوشش داده نمیشود و تنها ریسک نقدینگی مدیریت میشود. زارع بابیاناینکه اگر مشکل صرفاً نداشتن نقدینگی در زمان مقرر باشد، مداخله میشود، گفت: ایناقدام به پایداری سیستم کمک و از خدشهدارشدن اعتماد مردم به ابزار تأمین مالی جمعی جلوگیری میکند. بعد از پرداخت مبلغ به سرمایهگذاران، فرآیند تسویه با صندوق ضامن و شرکت انجام میشود که طبیعتاً زمانبندی و سازوکار مشخصی خواهد داشت. معاون سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاستجمهوری بااشارهبه اهداف خدمات جدید صندوق، توسعه ابزارهای نوین تأمین مالی، کاهش فشار بر نهادهای واسط نظیر صندوقهای پژوهش و فناوری و ارتقای اعتماد سرمایهگذاران برای ورود به زیستبوم شرکتهای دانشبنیان را از اولویتهای راهبردی عنوان کرد. وی باتأکیدبراینکه تقویت زیرساختهای مالی نقشی کلیدی در تحقق این اهداف ایفا میکند، تصریح کرد: اینمسیر میتواند زمینهساز رشد پایدار اقتصاد دانشبنیان در کشور باشد. زارع درباره نحوه تعامل صندوق با شرکتها در طرحهای تأمین مالی جمعی توضیح داد: چنانچه یک شرکت، مثلاً طرحی ۱۲ماهه با سرمایهگذاران اجرا کند ولی در پایان اینمدت قادر به تسویه نباشد و به یک یا دوماه زمان اضافه نیاز داشته باشد، فرابورس این نکول را نمیپذیرد. دراینشرایط، صندوق نوآوری بهجای سرمایهگذاران وارد عمل شده و پرداختها را انجام میدهد تا اعتماد مردم به ابزار تأمین مالی جمعی حفظ شود. وی افزود: درایندوره صندوق با شرکت شریک بوده و سود مشارکت را متناسب با نرخ تأمین مالی جمعی دریافت میکند. دراینخدمت، صندوق نقش پشتیبان صندوقهای پژوهش و فناوری را ندارد. وی به خدمت دیگری باعنوان متعهد تکمیل سرمایه اشاره کرد: این خدمت با هدف کاهش نرخ تأمین مالی جمعی برای شرکتهای دانشبنیان طراحی شده و مشابه تعهد پذیرهنویسی در بازار سرمایه است که در عرضه اولیه، درصورت فروشنرفتن تمام سهام، متعهد پذیرهنویس سهام باقیمانده را خریداری میکند. این خدمت برای اولینبار در کشور در حوزه تأمین مالی جمعی شرکتهای دانشبنیان اجرایی شده و به شرکتها امکان میدهد نرخ سود پایینتری پیشنهاد دهند.مهر