توافق قاهره؛ تعاملی جدید بین تهران و آژانس
وزیر خارجه همزمان با امضای توافق جدید با آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داد: درصورتوقوع «هرگونه اقدام خصمانه» علیه ایران؛ ازجمله بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل، تهران توافقنامه با آژانس را لغوشده تلقی میکند. جمهوری اسلامی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۱۸ شهریور در قاهره (پایتخت مصر) توافقنامهای امضا کردند که زمینه را برای ازسرگیری همکاریها؛ ازجمله در راههای ازسرگیری بازرسیها از تأسیسات هستهای ایران، فراهم میکند. اعلامیه این توافق پس از دیدار «بدر عبدالعاطی» وزیر امور خارجه مصر و «سید عباس عراقچی» وزیر خارجه ایران و «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، منتشر شد. توقف همکاری میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران، اقدام تروئیکای اروپایی (فرانسه، بریتانیا، آلمان) در صدور اعلامیه فعالسازی مکانیسم بازگشت خودکار تحریمهای شورای امنیت علیه ایران و مشخصشدن یک بازه زمانی 30روزه برای اجراییشدن اینگام، تشدید تنش در منطقه غرب آسیا پیرو تداوم حملات رژیم اسرائیل به غزه و نقض مکرر حریم هوایی سوریه، لبنان، یمن و در آخرینمورد قطر و هشدار تهران نسبت به بازگشت تحریمهای شورای امنیت؛ دستبهدستهم داد تا نگاه رسانهها به پایتخت مصر و رایزنی دوئل مانند گروسی و عراقچی با وساطت وزیر خارجه مصر دوخته شود. خبرگزاری آسوشیتدپرس دراینباره نوشت: جزئیات بیشتری درباره این توافقنامه ارائه نشده اما رافائل گروسی در یک اجلاس خبری مشترک پس از امضای توافق گفت که این توافق جنبه فنی دارد و بر اهمیت «ضرورت» بازرسیهایی که باید در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای در ایران از سر گرفته شوند، تأکید کرد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی آنچه در قاهره بهدست آمده را «یک گام در مسیر درست» تشبیه کرد. وزارت امور خارجه مصر نیز اعلام کرد که این توافقنامه پس از تلاشهای «فشرده» دیپلماتیک اینکشور حاصل شده است. عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر نیز روز سهشنبه تأکید کرد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی نقش مهمی درحمایتاز مفاد منع گسترش سلاحهای هستهای ایفا میکند، البته او همزمان بر حق کشورهای عضو معاهده عدماشاعه برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای نیز تأکید کرد. این خبرگزاری درادامه مینویسد که عباس عراقچی در نشست خبری مشترک به خبرنگاران گفت که این توافق به نگرانیها و چالشهای امنیتی کشورش پرداخته و الزامات فنی لازم برای همکاری با آژانس را مشخص میکند. وزیر خارجه ایران همزمان هشدار داد که درصورتوقوع «هرگونه اقدام خصمانه» علیه ایران، ازجمله بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل، تهران توافقنامه با آژانس را لغوشده تلقی خواهد کرد. ایننشست در مقطع حساسی برگزار شد، چراکه فرانسه، آلمان و بریتانیا در ۲۸ اوت روند بازگرداندن تحریمها علیه ایران را آغاز کردند. تروئیکای اروپایی اعلام کردهاند درصورت ازسرگیری مذاکرات مستقیم ایران با آمریکا درباره برنامه هستهایاش، فراهمکردن دسترسی بازرسان سازمان ملل به سایتهای هستهای و ارائه گزارش درباره بیش از ۴۰۰کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا که آژانس گزارش داده که در ایران وجود دارد، ممکن است مهلت تعیینشده را تمدید کنند. کایا کالاس؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس درباره توافق اخیر قاهره نوشت: «توافق چارچوبی برای ازسرگیری بازرسیها از تأسیسات هستهای ایران مشروط به اجرای سریع توسط ایران، میتواند گامی حیاتی برای دیپلماسی هستهای باشد». آسوشیتدپرس در ادامه گزارش خود از موضوع ضرورت بازگشت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران بهعنوان مهمترین چالش پیشروی ایران و آژانس خبر داده و مینویسد: بازرسان آژانس از زمان آغاز جنگ در ۱۳ ژوئن، نتوانستهاند ذخایر اورانیوم ۶۰درصد ایران را مورد راستیآزمایی قرار دهند؛ مسئلهای که آژانس آنرا «بسیار نگرانکننده» توصیف کرده است. طبق گزارش محرمانهای از آژانس مستقر در وین تا ۱۳ ژوئن، ایران دارای ۴۴۰.۹کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰درصد بوده است. طبق توافق پادمانی ایران با آژانس، درصورتوقوع رویدادهایی مانند حملات یا زلزله، ایران موظف است «گزارش ویژهای» درباره مکان و وضعیت مواد هستهایاش ازجمله ذخایر اورانیوم با غنای بالا، ارائه دهد. خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی نوشت: ایران روز سهشنبه پس از تعلیق همکاریها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی درپی جنگ با اسرائیل در ژوئن، چارچوب جدیدی برای همکاری با ناظر هستهای سازمان ملل متحد امضا کرد. ایران که آژانس را به عدم محکومیت کافی این حملات متهم کرده، اعلام کرده است همکاریهای آینده با آژانس «شکل جدیدی» بهخود خواهد گرفت. عراقچی در اجلاس خبری مشترکی با گروسی و بدر عبدالعاطی؛ وزیر خارجه مصر، گفت: «من و مدیرکل آژانس مذاکرات نهایی را برای تکمیل تفاهم درباره نحوه اجرای تعهدات پادمانی ایران در پرتو تحولات پس از حملات غیرقانونی به تأسیسات هستهای ایران برگزار میکنیم». وی افزود که چارچوب توافق «کاملاً مطابق» با قانون تعلیق همکاری با آژانس مصوب مجلس ایران است و اجازه میدهد تعامل در محدودههای تعیینشده توسط قانون ادامه یابد. او گفت: «کاریکه ما انجام میدهیم، محافظت از حقوق خود درحالی است که همکاری با آژانس را تحت چارچوب توافقشده حفظ میکنیم». رافائل گروسی توافق را «گامی در مسیر درست» خواند و آنرا فتحبابی در مسیر دیپلماسی دانست. عبدالعاطی گفت: مصر امیدوار است این توافق «نقطه شروع واقعی برای رابطهای جدید بین دو طرف باشد». عبدالفتاح السیسی؛ رئیسجمهور مصر نیز در دیدار با گروسی و عراقچی، این توافق را «گامی مثبت بهسوی کاهش تنش» توصیف کرده و افزود: این توافق میتواند «راه را برای بازگشت به میز مذاکره و دستیابی به راهحل مسالمتآمیز برای برنامه هستهای ایران باز کند». این خبرگزاری درپایان نوشت: دور جدید مذاکرات هستهای با آمریکا که از آوریل آغاز شده بود، با حملات اسرائیل به ایران در ژوئن متوقف شد. ایرنا