«شهر هوشمند» و تأثیر آن بر زندگی روزمره
یاسر ویسی: مفهوم اولیه «شهر هوشمند» از شهرهایی که فناوری اطلاعات و ارتباطات را برای خدماترسانی به شهروندان استفاده کردند آغازشده و بهسمت استفاده از فناوری اطلاعات جهت هوشمندتر نمودن شهر و بهرهبرداری کارآمدتر از منابع موجود تغییر شکل داده. در سالهای اخیر، نهتنها آنچه میتوان با فناوری اطلاعات انجام داد، بهطور قابلتوجهی تغییر کرده است، بلکه منابع و حیطههایی از زیست شهری که توسط یک شهر هوشمند دردسترس قرار گرفته و اهمیت پیدا کردهاند، بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است. فناوریهای نوین اکنون حوزههایی مثل ساختمانهای هوشمند، سامانههای ترافیکی هوشمند و جادهها، رانندگی خودکار و نیز مفاهیمی مثل کشاورزی شهری، اقتصاد هوشمند، مدیریت شهری هوشمند و شهروند هوشمند را نیز پوشش میدهند. توسعه شهر هوشمند از مفاهیم جدید مورداستفاده توسط مدیران و برنامه ریزان شهری برای مقابله با چالشها و انتظارات کنونی شهرها در عرصه برنامهریزی شهری است. در ایران نیز همگام با سایر شهرها در جهان، اقداماتی جهت توسعه شهر هوشمند برداشته شده است و در برخی شهرها جهت هوشمندسازی تلاش شده است. باتوجهبه نرخ بالای شهرنشینی در کشور، مشکلات محیط زیستی، افزایش مصرف انرژی و غیره حرکت بهسمت راهحلهای هوشمند بهمنظور برطرف نمودن مشکلات پیچیده شهری ضروری است. طبق جایگاه ممتاز ژئوپلیتیکی کشور در منطقه، با سیاستگذاری منسجم و یکپارچه میتوان انتظار داشت که نقشآفرینی در آینده سیاسی و اقتصادی جهان تحقق یابد. دراینراه فراهمساختن زیرساختهای مناسب برای جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی با هدف جذب سرمایههای لازم دراینحوزه است. کلانشهرهای امروز با ظهور فناوریهای نوین، از توانایی لازم برای داشتن میلیونها شهروند هوشمند برخوردار هستند. برایاینکه شهر واقعاً هوشمند باشد، نیاز به ایجاد و خلق سازوکاری است که شهروندانش را توانمندتر و هوشمندتر نموده و از این سرمایه هوشمند بهطور کارآمد و فعال استفاده کند. شهرهای هوشمند موضوعی است که دارای چالشهای متفاوت است که شاخههای متفاوت تکنولوژی و فناوریهای اطلاعاتی در آن دخیل هستند. دراینمقاله نیز تلاش میکنیم که از تأثیرات شهر هوشمند بر زندگی روزمره انسان را بررسی کنیم. در تمام دنیا روزانه تعداد زیادی از مردم به شهرها مهاجرت میکنند و برای برطرفکردن نیازهای خود و خانواده خود نیاز به شغل و درآمد مناسب دارند. بهمرور نیازهای جدیدی برای آنها تعریف میشود که شهرهای هوشمند پاسخگوی این نیازها خواهند بود. برایمثال در سال ۱۹۵۰ نیویورک تنها شهری بود که بیش از ده میلیوننفر جمعیت داشت. حال تعداد اینشهرها از مرز ۲۵ شهر عبور کرده است. این آمار نشان از رشد خارج از حد تصور و مهاجرت به شهرها دارد و بهدنبالآن این سرعت در تشکیل شهرهای پرجمعیت نیز در تمام دنیا مشکلات مشابهی را بهوجود آورده است. تعدادی از این مشکلات عبارتاند از: (مسکن، ترافیک، میزان جرموجنایت و ...). تمامی این مشکلات و راهحلها را نمیتوان توسط نیروی انسانی طبقهبندی و بررسی کرد؛ بنابراین تکنولوژی و فناوریهای دیجیتال به کمک انسان آمده است. با گذر زمان نهتنها نیازهای ما کم نخواهند شد بلکه بر آنها افزون هم میشود و راهحل جدید برای تمامی آنها، ایجاد شهرهای هوشمند و مجهز به فناوریهای گسترده است. شهرهای هوشمند از دیدگاههای مختلف بهاشکال متفاوتی تعریف شدهاند که تنها یک نکته در تمام اینها ثابت است، «ایدههای فناوری اطلاعات، ارتباطات و مخابرات». یک شهر هوشمند ایدئال درواقع شهری است که بهکمک فناوریهای اینترنت اشیاء، اطلاعات و ارتباطات و مخابرات در یک پلتفرم یکپارچه تجمیع گشته و قابلیت پاسخگویی به نیازهای افراد در یک بستر هوشمند و برنامهریزی شده را داشته باشد. این چالش روزبهروز به عملیاتیشدن در طیفهای مختلف میرسد و همواره بهسمت اهداف معینشده با برنامهریزیها و مدیریت انسانها حرکت میکند. شهرهای هوشمند همچنین پتانسیل کاهش مصرف انرژی و افزایش پایداری را دارند. بااستفادهاز حسگرها برای نظارت بر مصرف انرژی در ساختمانها، شهرها میتوانند مناطقی را که انرژی در آنها هدر میرود شناسایی کرده و راهحلهای کارآمد انرژی را پیادهسازی کنند. علاوهبراین، شبکههای هوشمند میتوانند به تعادل عرضهوتقاضای انرژی، کاهش نیاز به سوختهای فسیلی و ترویج استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر کمک کنند. با فراگیرترشدن شهرهای هوشمند، نگرانیهایی درمورد حریم خصوصی و امنیت نیز وجود دارد. با جمعآوری و تجزیهوتحلیل دادههای زیادی، خطر افشای اطلاعات حساس یا سوءاستفاده وجود دارد. برای رفع این نگرانیها، شهرهای هوشمند باید سیاستهای قوی حفاظت از دادهها را اجرا کنند و اطمینان حاصل کنند که ساکنان بر دادههای شخصی خود کنترل دارند. علاوهبراین، شهرهای هوشمند باید در امنیت سایبری برای جلوگیری از نقض اطلاعات و محافظت در برابر حملات سایبری سرمایهگذاری کنند. با وجود این چالشها، مزایای بالقوه شهرهای هوشمند بسیارزیاد است. بااستفادهاز فناوری برای بهبود حملونقل، افزایش ایمنی عمومی، کاهش مصرف انرژی و ارتقای پایداری، شهرهای هوشمند پتانسیل تغییر زندگی شهری و ایجاد آیندهای بهتر برای همه را دارند. با ادامه پیشرفت فناوری، میتوان انتظار داشت که شهرهای بیشتری در سراسر جهان از فناوری هوشمند استفاده کنند و از پتانسیل انقلاب شهر هوشمند استقبال کنند. علاوهبر مزایای ذکرشده در بالا، شهرهای هوشمند میتوانند کارایی خدماتشهری را بهبود بخشند. مثلاً بااستفادهاز دادههای بلادرنگ و تجزیهوتحلیل پیشبینیکننده، شهرها میتوانند مدیریت زباله را بهینه کنند، پاسخگویی خدمات اضطراری را بهبود بخشند و کارایی بخشهای خدمات عمومی را افزایش دهند. نکسترا