تتو؛ خطر خوشخطوخال!
امروزه تتو یا همان خالکوبی، فراتر از یک انتخاب فردی است و به نمادی اجتماعی تبدیل شده که نشاندهنده تعلق، هویت و گاه آزادی است. با وجود ریشههای عمیق تاریخی، تتو در دهههای اخیر تغییر کارکرد داده و به یکی از عناصر مهم در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جوانان تبدیل شده؛ این عنصر میتواند نمایانگر تحولات گسترده در ارزشها و نگرشهای اجتماعی باشد.
بیتا مهدوی: امروزه تتوزدن بین مردم جامعه تبدیل به مد شده و ایندرحالیستکه قدمت تتو محدود به زمان حال نیست؛ در گذشته نیز افراد مختلف برای نمایش اعتقادات و تعلقات فرهنگی، از آن استفاده میکردند. اینکار در آمریکایجنوبی نمادی از قدرت و غرور بوده یا روشی برای نشانهگذاری بردههای یونانی بهشمار میرفته است. بیشتر زندانیان در گذشته تتوهایی داشتند که نشان از سالهای حبسشان داشت. متأسفانه امروزه تتو بیشتر در زیرپلهها و آرایشگاهها انجام میشود و بیشتر افرادیکه اینکار انجام میدهند، آگاهی و اطلاعاتی درباره فیزیولوژی بدن، بیماریهای منتقله از مواد تتو و بیماریهای زمینهای که فرد شاید داشته باشد، ندارند و این باعث انتقال بیماریهای خطرناک میشود. کارشناسان سازمان غذاوداروی ایالاتمتحده (FDA) به مشتریان خالکوبی (تتو) هشدار میدهند که برخی جوهرهای خالکوبی ازنظر وجود باکتریهای مضر مثبت بودهاند و میتوانند منجر به عفونتهای جدی شوند. این عفونتها میتوانند باعث بثورات قرمز، برآمدگی یا ضایعات شوند و درصورت عدمدرمان صحیح، ممکن است جای زخمهای دائمی باقی بگذارند. متأسفانه در چندسال پای تتوکاران به آرایشگاهها هم باز شده و علاوهبر کشیدن نقشونگار اقدام به تتو پلک، ابرو و لب هم میکنند. ایندرحالیستکه از مهمترین عوارض تتو، میتوان به هپاتیت C، هپاتیت B، کزاز، ایدز و ... اشاره کرد. اخیراً محمود آلبویه (مدیرکل فرآوردههای آرایشی و بهداشتی سازمان غذاودارو) اظهار داشته بود: متأسفانه امروزه پدیده تتو در بسیاری از اقشار جامعه رواج یافته و خدمات مربوطبهآن نهتنها در اکثر آرایشگاهها؛ بلکه در مراکز بیمجوز نیز ارائه میشود و درحالگسترش است؛ درحالیکه واردکردن رنگ خارجی به بدن میتواند سلامت انسان را بهخطر بیندازد. رنگها ممکن است سالها در بدن باقی مانده و پاککردن آنها نیز فرآیندی دشوار و آسیبزاست. وی بابیاناینکه دستورالعملی برای ساماندهی رنگهای تتو تدوین شده و در مرحله نهاییشدن است، تأکید کرده: درحالحاضر هیچ رنگی، چه وارداتی و چه تولید داخل، موردتأیید مراجع ذیربط در بازار ایران نیست. ما همچنان تأکید داریم اینمحصولات مضر هستند؛ اما برای کنترل اینوضعیت، دستورالعملی درحالتدوین است تا مراکز تولید و واردات اینمحصولات تحتنظارت قرار گرفته تاحدامکان عوارض آن کاهش یابد. آلبویه بااشارهبه عوارض خطرناک جوهرهای تتو، ازجمله سرطانزایی و ایجاد حساسیت، اظهار داشت: مصرفکنندگان باید از این عوارض آگاه شوند تا با علم به خطرات، درمورد مصرف اینمحصولات تصمیمگیری کنند. مریم جهرمی؛ متخصص پوست و مو درمورد عوارض تتو میگوید: خیلی از آنهاکه کار تتو را انجام میدهند باید از وسایل یکبارمصرف استفاده کنند متأسفانه بهعلت گرانشدن وسایل، تتوکاران از سوزنهای یکبار استفاده نمیکنند؛ که باعث انتقال بیماری به دیگران میشوند. ایندرحالیستکه سوزنها دراصل یکبارمصرفاند. علائم رایج عفونت تتو یا خالکوبی، وجود جوش یا برجستگی قرمز در اطراف ناحیه خالکوبیست؛ اما دربرخیموارد، استفاده از سوزن خالکوبی میتواند برای پوست تحریککننده باشد و درصورت حساسیت پوستی، احتمال بروز این علائم بیشتر است. علائم آلرژی ممکن است با شدتهای مختلف رخ دهند و در برخیازموارد تا عمق پوست ادامه داشته باشند. وی میافزاید: گاه، تتوی ابرو در آرایشگاهها و مراکز غیربهداشتی بهصورت استریلنشده انجام میشود و زمینه برای ورود انواع میکروبها ازطریق نوک سوزن بهوجود میآید. علاوهبراین، رنگهایی که استفاده میشود گاهی سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و باعث ایجاد خارش، قرمزی و التهاب پوست میشود. از عوارض آن میتوان به ایجاد عفونت روی پوست، ایجاد ضایعه، ابتلای فرد به عفونت باکتریایی، احتمال انتقال بیماریهایی نظیر هپاتیت و ایدز، ایجاد ورم و التهاب روی پوست است. وی بابیاناینکه بررسیهای جدید نشان داده افرادیکه تتو میکنند درمعرض خطر دچارشدن به سرطانهای گرههای لنفاوی و پوست هستند، میافزاید: جوهر واردشده به پوست در گرههای لنفاوی موضعی جمع میشوند و فقط درجاییکه تزریق میشوند باقی نمیماند. گرههای لنفاوی ساختارهای کوچکی هستند که به محافظت از بدن در برابر مواد بالقوه مضر کمک میکند. جوهر خالکوبی باعث التهاب در غدد لنفاوی میشود که میتواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول و افزایش خطر ابتلابهسرطان درطولزمان شود. دراینتحقیق آمده: اندازه تتو میتواند در سرطانزایی آن اثرگذار باشد و میزان سرطان لنفاوی یا لنفوم بهویژه برای تتوهایی که بزرگتر از کف دست است بالا میرود. اینمیزان برای افرادیکه خالکوبی بزرگ داشتند درمقایسهبا افراد بدون خالکوبی تقریباً سهبرابر بیشتر بوده. وی بابیاناینکه نانوذرات بسیارریزی در جوهر تتو وجود دارند که میتوانند به لایههای پوست نفوذ کنند و ازطریق جریان خون به مغز و دیگر بخشهای بدن برسند تأکید میکند: نانوذرات این پتانسیل را دارند که سمی بوده و ممکن است دارای مواد سرطانزا نیز باشند. همچنین تتو میتواند تشخیص سرطان پوست را سخت کند. علائم اولیه و هشداردهنده مثل لکهها و ضایعات پوستی در قسمتهایی که تتو شده بهسختی دیده میشوند و باعث میشود سرطان پوست در مراحل اولیه شناسایی نشده و نتیجه درمان با موفقیت کمتری همراه باشد. وی بااشارهبهاینکه بسیاری از آنهاکه مبادرت به تتو میکنند بعد از مدتکوتاهی پشیمان میشوند و برای پاککردن آن به پزشک مراجعه میکنند میگوید: برای پاککردن تتو از لیزر استفاده میشود که هم دردناک است و هم هزینه زیادی میطلبد. بهطورمعمول، بین ۴ تا ۱۰ جلسه درمانی طول میکشد تا تتو بهطورکامل از بین برود. حسین ابراهیمی مقدم، متخصص روانشناسی و استاد دانشگاه، دررابطهبا سابقه فرهنگی تتو نیز گفت: ما سابقه ذهنی چندان خوبی ازنظر فرهنگی نسبت به خالکوبی و تتو نداریم، چون در گذشته عمدتاً کسانیکه در زندانها بودند روی بدن خودشان خالکوبی میکردند. مثلاً در زندان قصر اینقضیه خیلی شایع بود البته بعدها در بین کسانیکه لات محسوب میشدند اینقضیه رواج داشت. مثلاً یک بیت شعر یا تصویر شیر بود که عظمت خودش یا مثلاً محبتشان را درارتباطبا عشق و مادر و مسائلی ازایندست نشان دهند ولی عمدتاً فرهنگ و جامعه نگاه خوبی نداشت. بهاضافه اینکه خالکوبیها هم باتوجهبه امکاناتی که درآنزمان وجود داشت زیبایی و جذاب نبود و با یک جوهر آبی خیلی پررنگ خود را نشان میداد. وی بااشارهبه اثر تاریخ در دیدگاه افراد گفت: در گذشتههای دورتر مثلاً در جنگ جهانی دوم اینطورکه تاریخ نشان میدهد سربازان کسانی را که بهعنوان اسیر بودند بعضاً داغ میکردند و نشان میگذاشتند. درحالحاضر بهنظر میرسد اینقضیه رایجتر و عادیتر شده و دلایل مختلفی هم میتواند وجود داشته باشد. دلایل روانشناختی و جامعهشناختی. ابراهیمی مقدم افزود: خیلیازافراد، مسابقه فوتبال کشورهای دیگر را تماشا میکنند و میبینند بعضی از بازیکنان که ازنظر شهرت، بازیکن بزرگی هم هستند بعضاً تمام بدنشان را تتو کردهاند؛ لذا اینها منجربهاین میشود که یکمقدار تابوشکنی اتفاق بیفتد. بعضی از اینافراد هم شاید قهرمان ورزشی باشند که اینکار را کردند و میتوانند الگو محسوب شوند و این باعث میشود تا جوانان با الگوسازی از اینافراد اقدام به تتوزدن میکنند. وی با پرداختن به مسائل روانشناسی گفت: واقعیت ایناستکه با بررسی خیلی از افرادیکه بهسمت هنجارشکنی میروند متوجه شدیم آنها ازنظر روانشناختی دچار مسائلی ازقبیل اختلال شخصیت هیستریانیک یا نمایشگری هستند؛ یعنی بهنظر میرسد که خیلی دوست دارند بهچشم بیایند، ازطریق دیگران دیده شوند و موردتوجه قرار بگیرند، حتی اگر در بعضیمواقع توجه منفی باشد. دراینموارد هم شاهد بودیم افرادی هستند که دوست دارند اصطلاحاً ساز ناکوک بزنند و نشان دهند که ما میخواهیم جور دیگری باشیم. عده کمی هستند که واقع به فلسفهی پوشش، طرح یا آرمی که روی لباسشان است، آرایش مو یا حتی تتویی که میتواند نقشونگار خاص داشته باشد فکر کنند. ابراهیمی مقدم درادامه افزود: بهنظر میرسد که کموزیاد یا بزرگوکوچک بودن تتو ازنظر روانی نمیتواند نشاندهنده چیزی باشد مگراینکه طرح و اندازهای که وجود دارد تاحدی ما را بهسمت و سوهایی راهنمایی کند. مثلاً فرض کنید که استفاده از طرحهایی مثل عقاب یا شیر میتواند نشاندهنده اینباشدکه فرد میخواهد در ذهن طرف مقابل نوعی هیبت و حس خاصی بهوجود آورد. وی با پرداختن به موضوع تأثیرات اختلالات روانی و تتو زدن خاطرنشان کرد: با دیدن یکمورد نمیتوانیم به کسی برچسب بزنیم .برنا