قاچاق پوشاک بنجل؛ نابودگر رقابت سالم!
یک تولیدکننده پوشاک و عضو اتحادیه تولید و صادرات پوشاک، باانتقاداز وضعیت فعلی قاچاق پوشاک به کشور تأکید کرد ورود گسترده کالاهای بیکیفیت خارجی موجب نابودی بازار داخلی و بهخطرافتادن معیشت کارگران دراینصنعت شده است. زهرا اکرمی در ایسنا دراینباره نوشت: صنعت پوشاک ایران طی سالهای اخیر بارها از ناحیه واردات غیررسمی و قاچاق متضرر شده است. فعالان اینحوزه معتقدند ورود پوشاک بیکیفیت و استوک به کشور، علاوهبر آسیب به تولیدکنندگان داخلی، هزاران فرصت شغلی را تهدید کرده و فضای رقابت سالم را از بین برده است. اتحادیهها و انجمنهای صنفی پوشاک بارها از نبود نظارت کافی ازسوی ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز و گسترش عرضه پوشاک قاچاق در بازارها و حتی فروشگاههای بزرگ گلایه کردهاند. دراینرابطه سعید درودیان باانتقاداز وضعیت قاچاق پوشاک در کشور، گفت: قاچاقچیان رسماً کالاهای بنجل دنیا را میآورند، اتو میزنند و در بازار عرضه میکنند. مشخص نیست کالاها از چه مسیری وارد میشود. برخی از این اجناس در فروشگاههای بزرگ و با اجارههای بسیاربالا عرضه میشود. وی بابیاناینکه ورود غیرقانونی پوشاک به کشور بازار تولیدکنندگان داخلی را زمینگیر کرده است، افزود: تولیدیهای داخلی بخش عمدهای از نیاز قشر متوسط و پایین جامعه را تأمین میکنند. وقتی یک شومیز ایرانی ۱۲۰ تا ۱۸۰هزارتومان هزینه تولید دارد، چطور ممکن است همان کالا با قیمت پایینتر در فروشگاههای لوکس عرضه شود؟ این رقابت نابرابر است و تولیدکننده داخلی توان رقابت ندارد. یکی از بهترین فروشگاههای بازار با اجارههای میلیاردی دراختیار قاچاقچیها قرار گرفته است. وقتی پوشاک قاچاق با قیمت پایینتر عرضه میشود، طبیعی است که کارگر ایرانی که برای دوخت و تولید هزینه میکند، متضرر شود. درودیان بااشارهبه حضور گسترده کارگران افغان در صنعت پوشاک ایران، گفت: در بخش دوخت و تولید، بسیاری از دوزندگان و خیاطها از میان مهاجران افغان بودند و بههمیندلیل اخراج مهاجران منجر به وقفه کوتاه در تولید شد؛ اما بااستفادهاز کارگران ایرانی درحالحاضر این مشکل تاحدودی حل شده. این تولیدکننده پوشاک باتأکیدبراینکه اینحجم قاچاق نمیتواند بدون حمایت و پشتوانه وارد کشور شود، تصریح کرد: قاچاق پوشاک در حد کانتینری انجام میشود. این دیگر شبیه یکبسته موادمخدر نیست که در جیب فردی جا شود. چنین حجمی از قاچاق بدون اتصال به مراکز خاص امکانپذیر نیست. او بااشارهبهاینکه پوشاک یکی از ظرفیتهای اشتغالزایی بزرگ کشور است، گفت: ۸۰میلیون جمعیت ایران، یعنی یک بازار گسترده. اگر مدیریت صحیحی بر تولید و توزیع پوشاک اعمال شود، میتوانیم نهتنها نیاز داخلی را تأمین کنیم بلکه به بازارهای همسایه هم صادرات داشته باشیم. ما حتی توان رقابت با برندهای اروپایی را هم داریم؛ بهشرطآنکه رقابت سالم باشد. تولیدکنندگان با واردات برندهای خارجی مشکلی ندارند. برند معتبر قیمت مشخصی دارد و رقابت سالم ایجاد میکند. مشکل ورود اجناس بیکیفیت، استوک و تاریخگذشته است که بهاسم پوشاک خارجی در بازار عرضه میشود. اینها نهتنها تولید داخلی را نابود میکند بلکه شأن مصرفکننده ایرانی را هم زیرسؤال میبرد. همچنین محمدرضا دلفیه نیز در ایسنا نوشت: صنعت پوشاک در ایران با وجود ظرفیتهای بالای تولید و نیروی کار ارزان، همچنان با چالشهای جدی برای حضور پررنگ در بازارهای جهانی روبهروست. پژوهش تازهای کوشیده راهی برای تقویت صادرات این صنعت مهم بیابد. رشد تجارت جهانی در سالهای اخیر، بسیاری از کشورها را بهسمت توسعه صادرات سوق داده و به عاملی کلیدی در افزایش درآمد ملی و ایجاد اشتغال تبدیل کرده. یکی از بخشهایی که نقشی پررنگ دراینعرصه دارد، صنعت پوشاک است. پوشاک بهدلیل ارزشافزوده بالا و ارتباط مستقیم با صنایع دیگر مانند نساجی، مد، پتروشیمی و حتی خردهفروشی، جایگاهی محوری در اقتصاد جهانی یافته است. ازطرفی، کشورهای بنگلادش و ترکیه با برنامهریزی منسجم، توانستهاند سهم بزرگی از بازار صادرات پوشاک را بهدست آورند و نمونههای موفقی از توسعه اقتصادی از رهگذر این صنعت ارائه دهند. درمقابل، ایران با وجود ظرفیتهای بالقوه، هنوز نتوانسته جایگاهی مشابه در بازار جهانی بهدست آورد. گزارشهای آماری نشان داده صادرات پوشاک ایران در سالهای اخیر افت شدیدی کرده است؛ درحالیکه واردات درهمینمدت افزایش یافته است. اینوضعیت نشان میدهد که صنعت پوشاک ایران برای رقابت در سطح جهانی با موانعی جدی روبهروست؛ ازجمله ضعف در طراحی و مد، نبود حمایت کافی ازسوی دولت، استفاده از ماشینآلات قدیمی و زنجیره تأمین ناکارآمد. این موانع باعث شدهاند تا فرصتهای صادراتی ایران کمترازآنچه باید باشد. اهمیت پژوهش دراینزمینه زمانی روشنتر میشود که بدانیم صنایع بالادستی و پاییندستی پوشاک در ایران سهم بزرگی در اشتغال و تولید ملی دارند. اگر صادرات این صنعت رونق بگیرد، اثرات مثبتی بر کل اقتصاد کشور میگذارد. درراستای بررسی بیشتر موضوع، مصطفی هاشمی تیلهنوئی؛ استادیار گروه مدیریت در واحد تهران شرق دانشگاه آزاد اسلامی، با همکاری دانشگاههای سمنان و علوم و تحقیقات، مطالعهای انجام داده است. او و همکارانش تلاش کردهاند الگویی عملی برای توسعه صادرات پوشاک ایران طراحی کنند. پژوهش آنها به بررسی دقیق شرایط موجود پرداخته و راههایی برای بهبود جایگاه ایران در بازار جهانی پوشاک ارائه داده. برای انجام این پژوهش، محققان از رویکرد کیفی بهره گرفتند. جامعه موردمطالعه شامل مدیران شرکتهای تولیدکننده و صادرکننده پوشاک ایران بود. آنها بااستفادهاز مصاحبههای عمیق و گروهی، دیدگاه مدیران برندهای مطرح پوشاک کشور را گردآوری و تحلیل کردند.