چالشهای زیرساختی شهری برای نابینایان
پرستو شیرمحمدی: نبود امکانات شهری، بیتوجهی به مسیرهای تردد ایمن و کمبود حمایت از ورزشکاران نابینا، همچنان از چالشهای جدی زندگی روزمره و حرفهای آنان بهشمار میرود. ورزشکاران نابینا در عرصه پارالمپیک نماد اراده، تلاش و توانمندی هستند. آنها با وجود محدودیتهای بینایی، در رشتههای تخصصی خود خوش درخشیدهاند و بارها پرچم ایران را در میادین جهانی بهاهتزاز درآوردهاند، اما مسیر موفقیت این قهرمانان، همواره با چالشهای جدی همراه بوده است. ورزشکاران نابینای ایرانی در سالهای اخیر موفق به کسب مدالهای متعدد در رقابتهای پارالمپیک، بازیهای آسیایی و جهانی شدهاند، اما بسیاری از سالنها و مجموعههای ورزشی فاقد تجهیزات مناسب برای تمرین نابینایان هستند. نبود مربیان متخصص و فضای ایمن، دستگاههای قدیمی روند آمادگی آنها را کند میکند. امیرحسین علیپور قهرمان پارالمپیکی کشورمان، درباره چالشهای زندگی روزمره خود بیان میکند: درواقع چالش خاصی نداریم که بخواهیم بگوییم خیلی با افراد عادی متفاوت است شاید بزرگترین سختی ما رفتوآمد روزانه مثل مسیر رفتن و برگشتن به خانه باشد. این ورزشکار که در رشته دومیدانی فعالیت میکند، درباره شرایط تمرین و امکانات موجود توضیح میدهد: ورزشکاران ایرانی، چه المپیکی و چه پارالمپیکی، ازنظر تلاش و انگیزه تفاوت زیادی با هم ندارند اما واقعیت ایناستکه امکانات موجود دراختیار ورزشکاران پارالمپیکی بسیارمحدود است حتی وسایلی که ما استفاده میکنیم مربوط به ۲۰ یا ۳۰ سالپیش است. وی افزود: امکاناتی که دراختیار ما قرار دارد در حد مسابقات منطقهای هم نیست بااینحال همتیمیهایم با پشتکار فراوان و با همین وسایل محدود در مسابقات برونمرزی شرکت میکنند و بهترین مدالها را برای کشور بهدست میآورند. علیپور درباره انگیزه ادامه مسیر خود میگوید: من بیشترین انگیزه را از مردم میگیرم وقتی در خیابان یا مکانهای عمومی مرا میبینند و با مهربانی برخورد میکنند همینامر باعث میشود بیشتر تلاش کنم، زیرا خودم را نماینده مردم میدانم. این قهرمان پارالمپیکی اهل شهرستان خرمآباد درباره وضعیت توانبخشی در منطقه میگوید: هیچ ارتباطی با بهزیستی ندارم و تنها در زمان قهرمانی میآیند و عکس یادگاری میگیرند وگرنه هیچ حمایتی از قهرمانان پارالمپیکی نمیکنند. وی با تأکید به حمایت از ورزشکاران نابینا و دارای معلولیت میگوید: اینامر باید هدفمند و بلندمدت باشد تا استعدادهای درخشان در آینده بتوانند پرچمدار و افتخارآفرین ایران باشند. علیپور درباره وضعیت مناسبسازی شهرها برای افراد دارای معلولیت بیان میکند: در استانهای زاگرسنشین ازجمله لرستان شرایط مطلوبی وجود ندارد شاید فقط در چند اداره یا بانک رمپی برای ویلچر ساخته شده باشد، اما مسیرهای ویژه نابینایان بسیارکم است. علیپور درباره وضعیت شغلی خود و سایر ورزشکاران پارالمپیکی میگوید: بیشتر ورزشکاران پارالمپیکی شغل ثابتی ندارند و منبع درآمد ما بیشتر ازطریق پاداشهای کمیته پارالمپیک است و فرصت شغلی مناسبی فراهم نمیشود. مریم کوهفلاح کاپیتان سابق تیمملی گلبال و دبیر آموزشوپرورش درخصوص چالشهای زندگی در شهر میگوید: خیابانها و کوچهها برای ما نابینایان مناسبسازی نشده و رفتوآمد برای ما بسیاردشوار است. کوهفلاح درباره روند ازدستدادن بیناییاش توضیح میدهد: بیماری من آرپی است که باعث کاهش تدریجی بینایی میشود، الآن تنها آرزویم دیدن فرزندم است. وی درباره دوران تحصیل خود بیان میکند: از ابتدا در تهران زندگی کردهام و در دوران تحصیل مشکلی ازنظر امکانات نداشتم و اکنون در همان مدرسهای تدریس میکنم که زمانی در آن دانشآموز بودم. وی با ابراز نگرانی از کاهش حضور تعداد دانشآموزان نابینا میگوید: اینروزها تعداد دانشآموزان خوابگاهی بسیارکم شده است، نمیدانم دلیلش چیست، اما نگرانم در آینده با نسلی از نابینایان بدون تحصیلات مواجه شویم. کوهفلاح میافزاید: بهزیستی هزینهای برای ایابوذهاب دانشآموزان نابینا تقبل نمیکند و طرحی بهنام (کارت سفر) وجود دارد که سالانه مبلغ محدودی روی آن شارژ میشود تا بتوانند بلیت قطار یا هواپیما را نیمبها تهیه کنند اما این کمکها بسیارناچیز است درصورتیکه بیشتر دانشآموزان نابینا از قشر ضعیف جامعه هستند و خانوادههایشان توان تأمین هزینهها را ندارند. کوه فلاح درباره مهمترین نیاز جامعه نابینایان میگوید: باید فرهنگسازی شود که نابینایی ناتوانی نیست و نباید با ترحم به ما نگاه شود. وی میافزاید: ورزش برای نابینایان تنها تفریح نیست بلکه نیاز حیاتی است ما به فضاهای ورزشی دردسترس، وسایل حملونقل مناسب و سرویس ایابوذهاب نیاز داریم تا بتوانیم در فعالیتهای اجتماعی و ورزشی حضور مؤثرتری داشته باشیم و اگر این امکانات فراهم شود نابینایان کمتر دچار افسردگی میشوند و موقعیت اجتماعی بهتری خواهند داشت. بسیاری از فضاهای شهری، ادارات، بانکها، مراکز درمانی و حتی مدارس و دانشگاهها برای افراد نابینا طراحی نشدهاند، نبود مسیرهای برجستهسازیشده، علائم صوتی، آسانسورهای مجهز به اعلان صوتی و تابلوهای بریل و ازهمهمهمتر نبود کمک کارمندان در ادارات و بانکها به افراد نابینا باعث میشود نابینایان برای انجام سادهترین کارهای روزمره نیازمند همراهی دیگران باشند. غلامرضا رضاییفر، دبیر ستاد مناسبسازی سازمان بهزیستی کشور درباره چالشهای نابینایان در فضای شهری بیان میکند: در سازمان بهزیستی تلاش کردهایم تا اینمسائل را در دو بخش پیگیری کنیم، بخش انفرادی و بخش عمومی. وی میافزاید: بخش انفرادی شامل مناسبسازی محیطهای خصوصی مانند منازل و خودروهای شخصی است که زیرنظر معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی انجام میشود، اما بخش عمومی مربوط به فضاهای شهری، معابر، حملونقل عمومی و فضاهای بینشهری است که مسئولیت آن برعهده ستاد هماهنگی و پیگیری مناسبسازی کشور است. وقتی از پیادهروها و حملونقل شهری صحبت میکنیم، مسئولیت مستقیم با شهرداریها است. برنا