توصیههای طب سنتی درباره ورزش
آیا طب سنتی ورزش برای مزاجهای مختلف را خوب و مفید میداند؟ حکیم بزرگ ابنسینا درباره ورزش و تحرک میگوید: «مهمترین تدبیر در حفظ سلامتی، ورزش است.» این سخن بهخوبی نشان میدهد که چقدر طب سنتی برای ورزش اهمیت قائل است. در سایت فیتامین دراینباره میخوانیم: ورزش از دیدگاه طب سنتی (طب سنتی ایرانی و طب سنتی چینی) بسیارفراتر از صرفاً یک فعالیت فیزیکی است و درحقیقت روشی برای حفظ تعادل و هماهنگی بین جسم و روح است. درباره چگونگی و مقدار ورزش برای مزاجهای مختلف، رویکرد طب سنتی «حفظ تعادل» است تا به هدف اصلی که حفظ تعادل مزاج و بهبود سلامت عمومی بدن است، برسیم. مهمترین توصیه طب سنتی درباره ورزش، توجه به مزاج افراد است. در طب سنتی، هر فرد براساس مزاج خود (گرم، سرد، خشک یا تر) نیاز به نوع و شدت خاصی از ورزش دارد. مثلاً افراد با مزاج گرموخشک نیاز به ورزشهای سبک و معتدل دارند که حرارت بدن آنها بیشازحد افزایش نیابد. درمقابل، افراد با مزاج سرد و تر میتوانند ورزشهای شدیدتری انجام دهند تا حرارت بدن افزایش یابد و از رطوبت اضافی بدنشان کاسته شود. داشت را رعایت کنید! در قدم اول با بدن تمیز وارد سالن ورزش شوید و همچنین بدن را از آلودگی خالی کنید (تخلیه روده و مثانه). پس از پایان ورزش بلافاصله سالن را ترک نکنید، بلکه ملحفه یا حولهای روی بدن خیس از عرق خود بکشید و به بدن فرصت دهید که خنک شود. توجه به تغییرات فصلی در طب سنتی و ورزش برای مزاج اهمیت زیادی دارد. در فصلهای گرم مثل تابستان، ورزشهای سبک و در زمانهای خنکتر روز توصیه میشود. در زمستان که هوا سرد است، ورزشهای پرفشارتر برای افزایش حرارت داخلی بدن پیشنهاد میشود. توصیه طب سنتی برای ورزش کودکان، بازیهای فعال و سرگرمکننده است که به افزایش حرارت بدن کمک کند. برای سالمندان ورزشهای آرام مثل پیادهروی مناسبتر است تا از تحلیل عضلات و کاهش قوای بدنی جلوگیری شود. مهم است که شدت و مدت ورزش با مزاج شما همخوانی داشته باشد؛ اما بازهم شدت و مدتزمان ورزش را بهتدریج بالا ببرید و بهطورناگهانی فشار تمرینتان را زیاد نکنید. همیشه ورزش باید درحدی باشد که کمی عرق کنید، صورت شما کمی سرخ شود اما احساس ضعف و خستگی شدید هم نداشته باشید. اگر ورزش بیشازحد انجام شود، میتواند موجب تحلیل قوای بدن و آسیب به اندامهایتان شود. در طب سنتی ۴ نوع مزاج بهنامهای گرموخشک، سرد و تر، گرم و تر و سرد و خشک وجود دارد که هرکدام ورزش مناسب خودش را میطلبد. هدف ورزش برای مزاجهای مختلف، بهتعادلرساندن ویژگیهای هر مزاج است، بنابراین مهم است که ورزش مناسب خودتان را انتخاب کنید که دچار ضعف یا تحریک بیشازحد نشوید. همچنین قوای فیزیکی و روحی خود را تقویت کنید. حالا ورزش برای مزاجهای مختلف را معرفی میکنیم. مزاج گرموخشک (صفراویها): افراد صفراوی معمولاً گرمی و خشکی بالایی در بدن دارند، پوستشان خشک و گرم است و ممکن است زود عصبانی شوند. اینافراد فعالیت بدنی بالایی دارند و بهسرعت انرژی مصرف میکنند. ورزش برای مزاج گرموخشک یا صفراوی: اگر شما صفراوی هستید، ورزشهای ملایم و آرام که بدنتان را بیشازحد گرم نکند، برایتان مناسب است. پیادهروی در هوای خنک، شنا، یوگا و ورزشهای آرام و متعادل را به شما پیشنهاد میدهیم. شما باید از ورزشهای شدید و طولانیمدت که باعث افزایش بیشازحد گرمای بدن و خشکی آن میشود، پرهیز کنید. مزاج سرد و خشک (سوداویها): افراد سوداوی معمولاً بدن سرد و خشکی دارند، لاغر هستند و پوستشان ممکن است خشک و تیره باشد. اینافراد مستعد اضطراب و نگرانی هستند و معمولاً انرژی کمتری دارند. ورزش برای مزاج سوداوی: شما بهعنوان یک سوداوی به ورزشهای ملایم و متعادل نیاز دارند تا حرارت بدنتان افزایش یابد و از خشکی و سردی بدنتان کاسته شود. پیادهروی تند، ورزشهای کششی مثل یوگا و تایچی، ورزشهای غیررقابتی و آرامشبخش را به شما توصیه میکنیم. بهتر است از ورزشهای شدید که انرژی زیادی میطلبد، پرهیز کنند، چون میتواند به تحلیل قوای جسمیتان منجر شود. مزاج گرم و تر (دمویها): افراد دموی طبعی گرم و مرطوب دارند، معمولاً پرانرژی و شاداب هستند و بدنشان تمایل به تولید گرما و رطوبت دارد. اینافراد عموماً قوی و مقاوم هستند. ورزش برای مزاج دموی: ورزشهای پرتحرک برای شما مناسب است. دویدن، ورزشهای هوازی، دوچرخهسواری، ورزشهای تیمی مثل فوتبال یا بسکتبال برای این مزاج خوب است. ازآنجاییکه شما انرژی بالایی دارید، ورزشهای با شدت متوسط و بالاتر به تنظیم حرارت و رطوبت بدنتان کمک میکند. مزاج سرد و تر (بلغمیها): افراد بلغمیمزاجی سرد و مرطوب دارند، اغلب چاق هستند و ممکن است احساس بیحالی و تنبلی کنند. اینافراد آرام، باحوصله و سازگار هستند و کمتر تمایل به فعالیتهای جسمی دارند و معمولاً حرارت بدنشان پایین است. ورزش برای مزاج بلغم: ورزشهایی که موجب افزایش حرارت و کاهش رطوبت بدن میشود را به شما توصیه میکنیم. دویدن، کوهنوردی، ورزشهای قدرتی و مقاومتی، شنا در آب گرم و فعالیتهای بدنی که نیاز به تحرک و انرژی دارند، برای شما مناسب هستند. شما باید بهطورمنظم ورزش کنند تا رطوبت اضافی از بدنتان دفع شود و بدنتان گرم و فعال بماند. مزاج مرکب: اگر شما فردی هستید که مزاجی مرکب (مثلاً گرموخشک و سرد و تر) دارید، باید ورزشهایی انجام دهید که باعث حفظ تعادل هر دو جنبه شود. مثلاً اگر مزاج شما گرموخشک است و رطوبت بدنتان هم کم است، ورزشهای سبک و با فعالیت متوسط که باعث افزایش رطوبت و کاهش گرما میشود برای شما مناسب خواهد بود. ورزش همیشه و برای همه افراد مفید است. طب سنتی هم بر ورزشکردن تأکید زیادی دارد. طب سنتی اعتقاد دارد که هر کس مزاج مخصوصبهخود را دارد و باید تغذیه و تحرک مناسب با آنرا نیز داشته باشد تا سلامتیاش حفظ شود.